หยุดอ้วน! ลดภาวะหยุดหายใจขณะหลับและกรดไหลย้อน

รศ.นพ.ปารยะ อาศนะเสน
ภาควิชาโสต นาสิก ลาริงซ์วิทยา

ว่าโรคภาวะหยุดหายใจขณะหลับและโรคกรดไหลย้อนแย่แล้ว แต่เมื่อมารวมกับโรคอ้วน ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญ ความรุนแรงยิ่งมากขึ้น

โรคอ้วน (น้ำหนักตัวที่เพิ่ม หรือเกินค่าปกติ) จะทำให้มีไขมันมาพอกรอบคอหรือทางเดินหายใจส่วนบน ทำให้ช่องคอส่วนต้นหรือทางเดินหายใจส่วนบนแคบลง ก่อให้เกิดภาวะหยุดหายใจขณะหลับมากขึ้น และมักมาร่วมกับโรคกรดไหลย้อน ซึ่งมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง
จากการศึกษาพบว่า การอักเสบของกล่องเสียงที่เกิดจากโรคกรดไหลย้อน มีความสัมพันธ์กับความรุนแรงของโรคภาวะหยุดหายใจขณะหลับ กล่าวคือ ยิ่งความรุนแรงของโรคภาวะหยุดหายใจขณะหลับมีมากเท่าใด ก็จะพบการอักเสบของกล่องเสียงมากขึ้นเท่านั้น
เพราะในขณะที่เรานอนหลับ จะมีการเคลื่อนตัวของทางเดินอาหารในการกำจัดกรดและอาหารน้อยลง รวมทั้งมีการสร้างน้ำลายน้อยลง ขณะที่ผู้ป่วยมีภาวะหยุดหายใจขณะหลับ เขาจะพยายามหายใจเข้า เพื่อเอาชนะทางเดินหายใจส่วนบนที่ตีบแคบ ทำให้เกิดความดันเป็นลบขึ้นในทางเดินหายใจส่วนบน ซึ่งความดันที่เป็นลบดังกล่าวจะทำให้กรดในกระเพาะอาหารและหลอดอาหารไหลย้อนขึ้นมาในทางเดินหายใจส่วนบนได้ง่ายขึ้น
นอกจากนั้นช่วงที่ผู้ป่วยมีภาวะหยุดหายใจขณะหลับ จะมีการเพิ่มของความดันในช่องอกและช่องท้องมากขึ้น ทำให้มีความแตกต่างของความดันบริเวณกะบังลมเพิ่มขึ้น ซึ่งจะส่งเสริมให้มีการเคลื่อนตัวของกรดจากกระเพาะอาหารขึ้นมายังหลอดอาหารง่ายขึ้น การเปลี่ยนแปลงของความดันดังกล่าว ที่เกิดขึ้นซ้ำๆ เป็นระยะเวลานาน จะทำให้กล้ามเนื้อหูรูดของหลอดอาหารส่วนล่าง มีการคลายตัวมากขึ้น ทำให้มีการไหลย้อนของกรดมากขึ้น
ส่วนกรดที่ไหลย้อนขึ้นมา จะทำให้เยื่อบุทางเดินหายใจส่วนบนบวม ทำให้มีการตีบแคบของทางเดินหายใจส่วนบนเพิ่มขึ้น ก่อให้เกิดภาวะหยุดหายใจขณะหลับมากขึ้น
กล่าวได้ว่าทั้ง 3 โรค มีความสัมพันธ์กัน และก่อให้เกิดความรุนแรงตามมา อาจถึงขั้นเสียชีวิตได้ อย่างไรก็ดี เราพบว่าเมื่อผู้ป่วยลดน้ำหนักลง จะช่วยลดไขมันที่พอกรอบคอ ทำให้ทางเดินหายใจส่วนบนกว้างขึ้น และลดความดันภายในช่องท้องลง และยังช่วยให้อาการของโรคภาวะหยุดหายใจขณะหลับและโรคกรดไหลย้อนดีขึ้น
ถึงตอนนี้คุณต้องให้คำตอบกับตัวเองแล้วว่า จะอยู่ในโลกใบนี้ หรือจะให้โรคอยู่ในตัวคุณ มาลด ละ เลิก กันเถอะ เพื่อสุขภาพที่ดีของตัวคุณเอง
------------------------------------------------------------
พบกิจกรรมดีๆ ที่ศิริราช
1-10 ธ.ค.นี้ ชมรมสรรค์ศิลป์ศิริราช งานสร้างเสริมสุขภาพ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ม.มหิดล ขอเชิญประชาชนทั่วไปร่วมโครงการ “นิทรรศการสรรค์ศิลป์ศิริราชเฉลิมพระเกียรติ ครั้งที่ 2 พร้อมร่วมกิจกรรมวาดภาพสีน้ำและอบรมการถ่ายภาพ ณ โถงอาคาร ๑๐๐ ปี สมเด็จพระศรีนครินทร์ รพ.ศิริราช สอบถาม โทร.0 2419 9981, 0 2419 9983