พาเด็กใต้ สัมผัสวัฒนธรรม “ใหม่”

ไฟไหม้ ไฟไหม้ พวกเราเร็วๆ เข้า ช่วยกันฉีดน้ำสกัดไฟ อย่าให้ลุกลามไปไหม้ที่อื่นๆ บรรยากาศวุ่นวายของเหล่านักผจญเพลิงรวมพลังกันดับไฟ
อีกฝากหนึ่งผู้พิพากษากำลังนั่งบัลลังก์ตัดสินคดี และไม่ไกลกันนักมีสถานที่ตั้งโรงพยาบาล คุณหมอกำลังตรวจคนไข้ และบริเวณใกล้ๆ กันยังมีเวทีการแสดงออกทางศิลปะการแสดง สอนเดินแบบ วาดภาพ และอื่นๆ
นี่คือ แหล่งเรียนรู้ “คิดส์ซาเนีย” รังสรรค์ขึ้นเพื่อเยาวชนได้เข้ามาสัมผัสเรียนรู้ด้วยตนเอง
คราวนี้ลองมาถามความรู้สึกของ อัญ บินบิ หรือน้องอัญ ชั้น ม.4 โรงเรียนราษฎร์อุปถัมภ์ จ.นราธิวาส บอกด้วยน้ำเสียงตื่นเต้นว่า ตอนแรกที่รู้ว่าได้เป็นตัวแทนของโรงเรียน เข้าค่ายวัฒนธรรม โครงการตามรอยอารยะอัครศิลปิน กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม ที่กรุงเทพฯ ก็จินตนาการว่ากิจกรรมคงน่าเบื่อ กลับตรงกันข้ามกิจกรรมสนุกสนานเรียกเสียงหัวเราะ สร้างรอยยิ้ม และได้เรียนรู้สิ่งแปลกใหม่ ไม่มีสอนในห้องเรียนและอาชีพไม่เคยรู้มาก่อนว่าจะต้องเตรียมตัวอย่างไร
เขาจัดกิจกรรมหลากหลายมากๆ ได้เรียนรู้เกี่ยวกับงานศิลปะหลายแขนง โดยมีศิลปินแห่งชาติ มาถ่ายทอดความรู้การถ่ายภาพ ศิลปะการแสดง การสร้างภาพยนตร์ นอกจากนี้ยังพาไปท่องโลกกว้าง วัดพระแก้ว พิพิธภัณฑ์ธรณีวิทยาเฉลิมพระเกียรติฯ เมืองโบราณ และคิดส์ซาเนีย แหล่งเรียนรู้ติดแอร์ใจกลางกรุง ที่สยามพารากอน
“จริงๆ ประทับใจ จนเล่าไม่หมด อัญ ชอบคิดส์ซาเนีย ทำเป็นเมืองจำลองอาชีพ มีอาชีพค้า รับราชการ ทนายความ นักบิน แพทย์ พยาบาล นักข่าว นักดับเพลิง นางแบบ ฯลฯ โดยแต่ละอาชีพ พี่เขาจะอธิบายว่าต้องเตรียมตัวอย่างไร ถึงจะได้ประกอบอาชีพนี้ ตรงนี้เป็นการเปิดโลกความรู้อีกมุมหนึ่ง ที่เด็กภาคใต้หลายคนไม่มีโอกาสได้รู้ และจากร่วมกิจกรรมครั้งนี้ อัญ มีแนวคิดเดิม คือ อยากเป็นครูสอนหนังสือ แต่จะเสริมรายได้ด้วยการสกรีนเสื้อผ้าขาย โดยใช้ลายพื้นบ้าน วัฒนธรรมภาคใต้ แล้วส่งไปขายตามแหล่งท่องเที่ยวสำคัญของภาคใต้” อัญ กล่าว
ขณะที่ นูรีซัน วาหะมะ หรือ ซัน นักเรียนชั้น ม.2 โรงเรียนบ้านบูดี จ.ปัตตานี บอกว่า ครั้งแรกที่ได้มากรุงเทพฯ แล้วได้ร่วมกิจกรรมดี ซัน ตั้งใจเก็บรายละเอียดให้ได้มากที่สุด เพื่อกลับไปเล่าให้อาจารย์และเพื่อนๆ ที่โรงเรียนฟัง “ซัน มีโอกาสร่วมกิจกรรมโดยนั่งบัลลังก์พิพากษาคดี โดยจำลองเหตุการณ์ว่าจะต้องว่าความ รู้สึกตื่นเต้นมากๆ เหมือนกำลังทำหน้าที่ทนายความจริงๆ แล้วพี่เขาบอกว่า ผู้ที่จะเป็นผู้พิพากษา จะต้องเรียนคณะนิติศาสตร์ แม่นยำเรื่องกฎหมาย พอฟังคุณสมบัติ คงไม่ใช่ ซัน แล้วล่ะ แต่ตอนนี้มีกำลังใจว่ากลับไปจะตั้งใจเรียนให้ผลการเรียนออกมาให้ดีที่สุด ส่วนอนาคตจะทำงานอะไรนั้น ยังไม่ได้คิด เพราะโอกาสที่เด็กใต้จะเลือกอาชีพนั้น น้อยกว่าเด็กที่อื่นๆ โดยเฉพาะในสถานการณ์รุนแรงเช่นนี้
ด้าน สนธยา คุณปลื้ม รมว.วัฒนธรรม บอกว่า แม้ว่าการพาเยาวชน 200 ชีวิต จาก 5 จังหวัดชายแดนใต้ ร่วมกิจกรรมงานวัฒนธรรมในหลากหลายรูปแบบเพียงระยะสั้นๆ เพื่อให้เยาวชนได้เห็น สัมผัส เรียนรู้สิ่งใหม่ๆ น่าจะเกิดแรงบันดาลใจ แล้วนำความรู้ไปปรับใช้ในการดำเนินชีวิต หรือมีแรงใจศึกษาต่อในระดับสูงขึ้น จะได้นำความรู้ไปประกอบอาชีพที่มั่นคง อย่างไรก็ตาม วธ.มีโครงการจัดกิจกรรมให้เยาวชนใต้ ท่องโลกเรียนรู้วัฒนธรรมอย่างต่อเนื่อง ซึ่งแต่ละปีกิจกรรมจะไม่เหมือนกัน
ส่วน ชาย นครชัย อธิบดีกรมส่งเสริมวัฒนธรรม ในฐานะแม่งานโครงการตามรอยอารยะ อัครศิลปิน บอกว่า อยากให้เด็กๆ ในพื้นที่เสี่ยง เปลี่ยนบรรยากาศ ออกมาเปิดหูเปิดตา เรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ในกรุงเทพฯ และสถานที่สำคัญๆ บ้าง พร้อมทั้งให้ปราชญ์ “ศิลปินแห่งชาติ” ถ่ายทอดความรู้ให้เด็กๆ เหล่านี้ เพื่อให้เด็กนำความรู้ที่เรียนเพียงระยะสั้นไปต่อยอดในอนาคต นอกจากนี้ ยังให้ศิลปินแห่งชาติ เฟ้นหาเด็กที่ฉายแววโดดเด่นจากผลงานที่เด็กๆ ทำในขณะทำกิจกรรม โดยจะนำผลงานไปจัดแสดงระดับชาติ และนำไปแสดงต่างประเทศอีกด้วย
...แม้ว่ากิจกรรมค่ายจะจบไปแล้ว ทว่าเด็กๆ บอกเป็นเสียงเดียวกันว่าอยากให้จัดค่ายสไตล์นี้อีก อยากให้เพื่อนๆ มีโอกาสเรียนรู้แบบตัวเองบ้าง

โดย...สุกัญญา แสงงาม