ช่วง 13 ปีไทยส่งคืนโบราณวัตถุให้กัมพูชาแล้ว 143 ชิ้น ยังตกค้าง 53 ชิ้น ระบุเก็บรักษาไว้ที่คลังพิพิธภัณฑ์คลองห้า ปทุมฯ ยันมีหลักฐานชัดพร้อมคืนให้ทันที
สืบเนื่องมาจาก นายฮึม แชม รัฐมนตรีกระทรวงศิลปะและวัฒนธรรมกัมพูชา ได้เรียกร้องทางการไทยส่งคืนโบราณวัตถุที่เหลืออยู่จำนวน 36 ชิ้น นางโสมสุดา ลียะวณิช อธิบดีกรมศิลปากร กล่าวว่า ถ้ากัมพูชามีหลักฐานชัดสามารถพิสูจน์ได้ ทางกรมศิลปากรพร้อมส่งคืนทันที แต่ต้องไม่ลืมว่า โบราณวัตถุที่ประกอบสถาปัตยกรรม ทั้งของฝั่งกัมพูชาและฝั่งไทย มีลักษณะคล้ายคลึงกันที่จะพบเห็นได้บนเส้นทางปราสาทขอมทางแถบภาคอีสานของไทย จึงทำให้แยกลำบาก เช่น กลีบขนุน บางชิ้นมีรูปเป็นเทวดาบนฐานนั่งเหมือนกันทั้งสองประเทศที่มีการสำรวจพบ ดังนั้น นักวิชาการโบราณคดี เห็นว่า ฝ่ายกัมพูชาจะขอคืนควรส่งภาพถ่ายที่ชัดเจนของโบราณสถานที่มีโบราณวัตถุประกอบสถาปัตยกรรมยืนยันว่า ของเหล่านี้ทำมาจากโบราณสถานแห่งนั้น เมื่อพิสูจน์ได้ทางกรมศิลปากรยินดีคืนให้
“ไทยให้ความร่วมมือเสมอ หากโบราณวัตถุศิลปะเขมรที่ไทยยึดได้จากการลักลอบ เพื่อไปสู่ประเทศที่ 3 จะส่งคืนกลับกัมพูชาตามร้องขอ เป็นไปตามข้อตกลงระหว่างไทย-กัมพูชา เกี่ยวกับการส่งคืนโบราณวัตถุศิลปวัตถุที่ถูกลักลอบให้แก่ประเทศเจ้าของ เมื่อปี 2539 ยึดได้ 29 ชิ้นและส่งคืน 13 ชิ้น เป็นประติมากรรมหินทรายรูปเทวดา ทวารบาล ครุฑยุดนาค โดยส่งทางเครื่องบินทหารบกไปคืนที่ชายแดน จ.ปราจีนบุรี ปี 2542 ยึดได้ 124 ชิ้น และส่งคืน 122 ชิ้น ประกอบด้วย เศียรอสูร ชิ้นส่วนกรอบประตูภาพสลักนูนต่ำประดับปราสาทบันทายฉมาร์ โดยไทยมีพิธีส่งมอบเมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน 2542 มีผู้แทนรัฐบาลกัมพูชา นายฮอร์ นัมฮง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงต่างประเทศของกัมพูชา เป็นผู้รับคืนโบราณวัตถุด้วยตัวเอง
และเมื่อ ปี 2543 ทางการไทยยึดโบราณวัตถุศิลปะเขมรจำนวน 43 ชิ้น มีพิธีส่งมอบ 2 ครั้ง รวม 8 ชิ้น คือ วันที่ 10 เมษายน ปี 2552 จำนวน 1 ชิ้น ในคราวประชุมสุดยอดผู้นำอาเซียนที่เมืองพัทยา ชลบุรี โดยนายกรัฐมนตรีของทั้งสองประเทศเป็นผู้ส่งมอบ และวันที่ 12 มิถุนายน ปีเดียวกัน ส่งมอบอีก 7 ชิ้น ประกอบด้วย ประติมากรรมหินทรายรูปเศียรเทวดา 1 ชิ้น และเศียรอสูร 6 ชิ้น ที่กระทรวงการต่างประเทศกัมพูชา โดยรัฐบาลไทยเป็นผู้ออกค่าใช้จ่ายในการขนส่งคืนทางเครื่องบิน รวมทั้งหมดที่ส่งคืนตั้งแต่ปี 2539 ถึงปี 2552 รวมจำนวน 196 ชิ้น ส่งมอบคืนรวมจำนวน 143 ชิ้น คงเหลือโบราณวัตถุที่ไม่สามารถส่งคืนกัมพูชาจำนวนทั้งสิ้น 53 รายการ เพราะฝ่ายกัมพูชาไม่มีหลักฐานเพียงพอที่จะพิสูจน์ได้ว่าเป็นชิ้นส่วนโบราณสถานแห่งใด ซึ่งไทยเก็บรักษาไว้เป็นอย่างดี ที่คลังพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ จ.ปทุมธานี
