หมอ-เภสัชฯ ร้อยละ 100 เห็นด้วยบริษัทยาสนับสนุนจัดกิจกรรมประชุมวิชาการ-บริจาคยา ร้อยละ 30 บ่นประชุมทั้งวันเครียดเกินไป ร้อยละ 70 เห็นด้วย บริษัทยาออกแค่ค่าลงทะเบียน ที่พัก การเดินทาง อาหาร ขณะที่ ร้อยละ 54 เห็นว่าไม่ควรแจกของขวัญบ่อย แจกแค่โอกาสสำคัญก็พอ แต่อีก 46 เปอร์เซ็นต์ยอมรับไม่เกี่ยงเทศกาล เชื่อการสมนาคุณหมอ-เภสัชฯ ไม่มีผลยอดสั่งยามากขึ้น เร่งใช้มาตรการหลักเกณฑ์การขายการตลาดควบคุมกันเองแล้ว ยันไม่มีพริตตี้ขายยา แก้ปัญหาให้ตัวแทนขายยาใส่ยูนิฟอร์ม
นายมนู สว่างแจ้ง ประธานคณะอนุกรรมการจริยธรรมการขายและการตลาด สมาคมผู้วิจัยและผลิตภัณฑ์เภสัชภัณฑ์ (PReMA) กล่าวว่า พรีมาได้ทำการสำรวจความคิดเห็นของแพทย์และเภสัชกรในกรุงเทพมหานคร และต่างจังหวัด โดยแบ่งเป็นแพทย์ 430 คน และเภสัชกร 70 คน รวม 500 คน ต่อกรณีปฏิสัมพันธ์ระหว่างแพทย์กับตัวแทนขายยาในการส่งเสริมการขาย ปี 2552 ผลการสำรวจพบว่า แพทย์และเภสัชกรร้อยละ 70 เห็นด้วย ในการจัดประชุมวิชาการทางการแพทย์ควรมีสัดส่วนการทำงาน 75 : 25 หรือให้มีเวลาในการทำงาน 6 ชั่วโมงต่อวัน ขณะที่ร้อยละ 30 ไม่เห็นด้วย เพราะอาจทำให้การประชุมเคร่งเครียดจนเกินไป ไม่ได้พักผ่อน เมื่อถามว่า เห็นด้วยหรือไม่ที่ในการประชุมแต่ละครั้งจะจำกัดค่าใช้จ่ายใน 4 ประเภท คือ ค่าลงทะเบียน ที่พัก การเดินทางและค่าอาหาร ไม่รวมค่าใช้จ่ายอื่นๆ มีร้อยละ 70% ที่ตอบเห็นด้วย
นายมนูกล่าวต่อว่า ทั้งนี้ ร้อยละ 100 เห็นด้วยในการให้บริษัทยาเป็นผู้สนับสนุนการจัดกิจกรรมหรือการบริจาคยา อย่างไรก็ตาม ในเรื่องการให้ของขวัญ ร้อยละ 54 เห็นว่า ไม่ควรให้ของขวัญกับแพทย์บ่อย แต่ควรให้เฉพาะในเทศกาล หรือโอกาสสำคัญ ได้แก่ วันปีใหม่ เยี่ยมอาการเจ็บป่วย และงานศพ ขณะที่ร้อยละ 46 ไม่เห็นด้วย โดยไม่ควรมีการจำกัด และเมื่อถามถึงคุณสมบัติของผู้แทนขายยา ร้อยละ 100 เห็นว่า ควรเป็นผู้ที่มีความรู้ สามารถเสนอและถ่ายทอดข้อมูลที่ถูกต้องได้ รวมทั้งต้องเป็นผู้ที่มีมารยาทด้วย
“สำหรับการสำรวจความคิดเห็นของแพทย์ และเภสัชกรนี้ ทำขึ้นเพื่อเป็นการรณรงค์สร้างหลักเกณฑ์ด้านปฏิสัมพันธ์ร่วมกันให้เป็นไปในทิศทางที่ถูกต้อง โดยมีการวิจัยเป็นตัวยืนยัน ซึ่งแนวโน้มในปี 3 ปีข้างหน้า ข้อคำถามทั้ง 5 ข้อ จะเป็นที่ยอมรับมากขึ้น และคาดหวังว่าแพทย์และเภสัชกรจะเห็นด้วยร้อยละ 100 เนื่องจากเป็นไปตามหลักสากล แต่คนส่วนใหญ่ยังเข้าใจผิดระหว่างของชำรวยอย่างปากกา สมุด กับของขวัญที่ให้ในวันปีใหม่ ถึงแม้ขณะนี้จะยังไม่มีข้อกำหนดในการห้ามแจกของขวัญหรือของชำร่วยมาก แต่หากในอนาคตไทยมีการออกกฎหมายว่าไม่สามารถให้บริษัทยา ก็ต้องปฏิบัติตาม” นายมนูกล่าว
เมื่อถามว่าการส่งเสริมการขายมีผลต่อการสั่งยาของแพทย์และเภสัชกรหรือไม่ นายมนูกล่าวว่า ไม่มีผล การทำการสำรวจครั้งนี้ก็เพราะเชื่อว่าการมอบของขวัญไม่มีความจำเป็น จะมีหรือไม่มีก็ได้ ส่วนคำว่า “ยิงยา” ของแพทย์ ซึ่งหมายถึงการที่มีการสั่งยาเพื่อทำเป้ามากๆ นั้น เป็นคำที่พูดขึ้นมาแต่ไม่มีหลักฐานซึ่งยืนยันว่าบริษัทยาไม่มีการให้โบนัสหรือของขวัญกับแพทย์หรือเภสัชแต่อย่างใด
“ในพรีมามีบริษัทยาเป็นสมาชิก 38 บริษัท แบ่งเป็น 3 กลุ่มใหญ่ๆ คือ กลุ่มบริษัทยาในสหรัฐอเมริกา กลุ่มบริษัทยายุโรป และบริษัทยาในเอเชีย ซึ่งในกลุ่มอเมริกามีกฎหมายในการควบคุมการจ่ายเงินส่วนนี้จะต้องมีหลักฐานโดยจ่ายผ่านเช็คเท่านั้น ถ้าฝ่าฝืนกฎหมายมีโทษถึงจำคุก ซึ่งถือว่าเข้มที่สุด ส่วนกลุ่มอื่นๆ ไม่สามรถเข้าไปควบคุมได้ โดยเฉพาะบริษัทขนาดกลางและขนาดเล็ก”นายมนูกล่าว
นายมนูกล่าวอีกว่า อย่างไรก็ตาม พรีมาได้ทำหลักเกณฑ์ทางการขายและการตลาดของสมาคมผู้วิจัยและผลิตเภสัชภัณฑ์แห่งประเทศไทย ฉบับที่ 8 พ.ศ.2551 ขึ้น ใช้ในกลุ่มสมาชิกโดยพยายามที่จะนำมาใช้ปฏิบัติเพื่อให้เกิดความโปร่งใสในระบบควบคุมกำกับ และส่งเสริมบรรษัทภิบาลของบริษัทยาในรูปแบบความรับผิดชอบต่อสังคม โดยในปีที่ผ่านมามีรายงานการร้องเรียนเพียง 2-3 ราย ดังนั้นจึงเปิดกว้างมากยิ่งขึ้น โดยสามารถร้องเรียนได้แม้ว่าไม่มีหลักฐาน ส่วนกรณีพริตตี้ขายยานั้น ยืนยันว่าไม่มีการสนับสนุนตัวแทนยาขายยาในลักษณะดังกล่าวแต่อาจจะมีบ้างที่แต่งตัวไม่น่ารัก โดยจะเข้มงวดในการอบรมตัวแทนยาและให้ใส่แบบฟอร์มของบริษัทแทน
ด้าน ภก.ปริญญา เปาทอง ผู้แทนสมาคมไทยอุตสาหกรรมผลิตยาแผนปัจจุบัน (TPMA) กล่าวว่า ปัจจุบันมีผู้ผลิตยาของไทยเป็นสมาชิก 62 บริษัท จากทั้งประเทศ 140 บริษัท ซึ่งส่วนใหญ่ยาที่ผลิตเป็นยาสามัญ หรือยาสามัญประจำบ้าน ที่เป็นที่รู้จักอยู่แล้ว ส่วนใหญ่การติดต่อขายยาให้กับโรงพยาบาลจึงเป็นในลักษณะของการบริการหลักการขาย นอกนั้นส่วนใหญ่จะเน้นการตลาดโดยตรงกับผู้บริโภค โดยใช้เซลส์ขายยาที่ไม่ได้เป็นเภสัชกรที่มีต้นทุนสูง ซึ่งถือว่ามีความแตกต่างกับบริษัทยาต่างชาติในระดับหนึ่ง อย่างไรก็ตาม ขณะนี้อยู่ระหว่างในการจัดทำหลักเกณฑ์ทางการขายและการตลาดที่จะนำไปสู่การปฏิบัติได้จริง
