ระวังหมอนรองกระดูกสันหลังเสื่อมก่อนวัย

“หมอนรองกระดูกสันหลังเสื่อม” (Degenerative Disc Disease) นับเป็นปัญหาและสาเหตุที่พบบ่อยที่สุดในกลุ่มผู้ป่วยที่มีอาการปวดหลังเรื้อรัง โดยเฉพาะกลุ่มคนที่อยู่ในวัยทำงาน เพราะการเปลี่ยนแปลงของหมอนรองกระดูกสันหลัง อาจเป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงตามวัยที่สูงขึ้น (Natural Aging Process) หรือการบาดเจ็บที่มีต่อหมอนรองกระดูกเอง หรือปัจจัยอื่นๆ ร่วมด้วย จากสาเหตุดังกล่าวทำให้สถิติของโรคปวดหลังเรื้อรังมีเพิ่มมากขึ้นใน “ทุกอาชีพ” และ “เกือบทุกช่วงอายุ”

จากเดิมเราอาจเข้าใจว่า “ความเสื่อม” ของอวัยวะในร่างกายมักจะเริ่มเสื่อม และหมดสมรรถภาพในการทำงานเมื่อตอนวัยชรา แต่ด้วยปัจจัยหลายๆ อย่างทั้งการดำเนินชีวิต การบริโภค ในปัจจุบัน ทำให้หมอนรองกระดูกสันหลังเสื่อมเร็วขึ้น แต่คนเรามักมองข้ามปัญหาเหล่านี้ไปและไม่ค่อยใส่ใจดูแลสุขภาพของกระดูกสันหลังและหมอนรองกระดูกสักเท่าไหร่ ปล่อยปละละเลยรอให้เกิดอาการปวดหลัง หรือหมอนรองกระดูกสันหลังเสื่อมขึ้นมาก่อนแล้วค่อยหาทางรักษา จนบางครั้งอาการหนักถึงขั้นหมอนรองกระดูกกดทับเส้นประสาทเลยก็ได้

ดร.นิโคล ลีเดิร์ต ไคโรแพรกเตอร์ จากประเทศออสเตรเลีย คลินิกกายภาพบำบัดดีสปายน์ ไคโรแพรคติก ให้ข้อมูลว่า หมอนรองกระดูกที่อยู่ระหว่างชิ้นกระดูกสันหลังนั้น เป็นกระดูกอ่อนที่เชื่อมและรองรับกระดูกทั้ง 24 ชิ้นของแนวกระดูกสันหลังของคน โดยหมอนรองกระดูกแต่ละชิ้นนั้นจะแนบเข้ากับชิ้นกระดูกสันหลังแต่ละชิ้นที่อยู่เหนือและอยู่ข้างใต้หมอนรองกระดูกชิ้นนั้นๆ ทำหน้าที่คอยรับแรงกระแทกของกระดูก และช่วยทำให้การเคลื่อนไหวดีขึ้น

นอกจากนั้นยังคอยทำหน้าที่ป้องกันไม่ให้กระดูกเคลื่อนที่ลงมากดทับเส้นประสาทบริเวณกระดูกสันหลังอีกด้วย หมอนรองกระดูกสันหลังที่มีสุขภาพดีนั้นจะมีความยืดหยุ่นทำให้สามารถหมุนตัว หรือก้มเงยได้ แต่ถ้าหากหมอนรองกระดูกเสื่อมลงแล้วก็อาจจะทำให้การเคลื่อนไหว หรือหมุนตัวลำบากขึ้น และอาจเกิดอาการเจ็บปวดร่วมด้วย

ลักษณะของความผิดปกติ และอาการเสื่อมของหมอนรองกระดูกที่พบบ่อยที่สุดนั้น ดร.นิโคล ให้ข้อมูลว่า ส่วนมากเป็นอาการหมอนรองกระดูกที่ไม่เป็นแนวเดียวกันกับกระดูกสันหลัง ทำให้เยื่อหมอนรองกระดูกปรับตัวเข้ากันมีรูปร่างเหมือนลิ่ม ลักษณะนี้จะเป็นการรุกล้ำหรือเบียดเนื้อเยื่อประสาทที่อยู่ติดกันบริเวณนั้น ก็อาจจะทำให้เกิดอาการเจ็บปวดได้

หรืออีกลักษณะหนึ่งก็คือ หมอนรองกระดูกเกิดการนูนออกมาเนื่องจากนิวเคลียสที่อยู่ภายในหมอนรองกระดูกถูกการกดอัด ก็จะเกิดการผลักตัวของนิวเคลียสไปยังหมอนรองกระดูกส่วนที่อ่อนที่สุด ทำให้เกิดอาการผิดรูปของหมอนรองกระดูก ผู้ป่วยลักษณะนี้จะมีอาการปวดตามประสาทไซแอติก เนื่องจากการทำให้หมอนรองกระดูกผิดรูปจะส่งผลกระทบต่อเส้นประสาทใกล้เคียง กล้ามเนื้อบริเวณดังกล่าวจะรัดตัวเพื่อป้องกันข้อต่อไม่ให้เกิดการกระทบกระเทือน จนทำให้เกิดอาการปวดหลัง

สำหรับอาการของโรคหมอนรองกระดูกสันหลังทับเส้นประสาท และหมอนรองกระดูกสันหลังเสื่อมที่สามารถสังเกตได้ด้วยตนเองนั้น ดร.นิโคล อธิบายว่า คนที่มักมีอาการปวดหลังร้าวลงขาข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้างนั้น ถือว่าเป็นอาการเด่นของโรคหมอนรองกระดูกสันหลังทับเส้นประสาท จะปวดมากหรือปวดน้อยก็อาจจะขึ้นอยู่ว่าเกิดการกดทับมากหรือน้อยแค่ไหน ถ้าปล่อยทิ้งไว้นาน เส้นประสาทจะทำงานได้น้อยลง อาการชาและอ่อนแรงของขาซีกนั้นจะเริ่มเด่นชัดขั้น อาการทั้งหมดจะเป็นลักษณะค่อยเป็นค่อยไป


ดังนั้น คนที่เป็นจะคุ้นเคยกับอาการและบอกรายละเอียดของอาการได้เป็นอย่างดี สำหรับอาการของหมอนรองกระดูกเสื่อม มักจะเกิดจากการใช้งานข้อต่อบริเวณต่างๆ มากเกินไป อาทิ บริเวณกระดูกส่วนคอจากการก้มๆ เงยๆ ทำกิจกรรมต่างๆ และกระดูกบั้นเอวที่มีการบิดตลอดเวลาทุกครั้งที่มีการก้มเงย หรือคลื่อนไหว ทำให้มีอาการปวดบริเวณหลัง สะโพก หรือคอ บางครั้งมีร้าวลงไปที่ก้น และต้นขา

“อาการนี้พบได้ในผู้มีอายุตั้งแต่ 40-50 ปี โดยผู้ชายมีโอกาสเป็นโรคดังกล่าวได้เร็วกว่าผู้หญิง เนื่องจากลักษณะการทำงานอาจต้องใช้แรงมาก แต่ในปัจจุบันพบว่าผู้ที่อาการหมอนรองกระดูกเสื่อมนั้นเริ่มเป็นตั้งแต่เด็ก วัยรุ่น และวัยทำงานแล้ว อย่างไรก็ตาม โรคกลุ่มนี้แม้พบไม่บ่อย แต่ผู้ป่วยมักจะไม่หายขาด ในรายที่มีอาการมาก เป็นเรื้อรังอาจต้องทำการผ่าตัดหรือเปลี่ยนหมอนรองกระดูกเทียม”

ดร.นิโคล กล่าวว่า ปัญหาหมอนรองกระดูกหลายๆประการนั้น เป็นผลมาจากการปล่อยปละละเลยที่ยาวนานนับหลายปี โดยที่หลายๆปัญหาที่เกี่ยวกับกระดูกสันหลังนั้น จะไม่ปรากฏอาการจนกว่าจะถึงระยะของการเสื่อมถอยในขั้นที่รุนแรง มีผู้ป่วยสูงอายุหลายๆรายที่บำรุงรักษากระดูกสันหลังของตนไว้ได้จนตลอดอายุขัย ทำให้ยังคงมีความสุขกับสุขภาพและการทำงานของกระดูกสันหลังที่ยอดเยี่ยมได้

ดังนั้น ควรที่จะหันมาให้ความสนใจในเรื่องของการดูแลกระดูกสันหลัง และหมอนรองกระดูกสันหลังตั้งแต่เนิ่นๆ หากปล่อยไว้รอให้เกิดอาการปวดขึ้นมาก็ อาจจะทำให้ส่งผลกระทบต่อการทำงาน และการดำเนินชีวิตประจำวันได้