แนะ “เคล็ดลับ” เลือกของไหว้-เลี้ยงในเทศกาล “ตรุษจีน”

เทศกาลตรุษจีนเป็นช่วงเวลาที่คนไทยเชื้อสายจีนจะมีการเซ่นไหว้บรรพบุรุษและลูกหลานกลับมาเยี่ยมครอบครัว และซื้อวัตถุดิบมาประกอบอาหารเพื่อเซ่นไหว้และกินเลี้ยงซึ่งการเลือกวัตถุดิบเป็นสิ่งสำคัญเพราะถ้าวัตถุดิบที่เลือกซื้อไม่ได้คุณภาพจะส่งผลเสียต่อสุขภาพ

นอกจากนี้ หากอาหารนั้นไม่เหมาะสม ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของสัดส่วนอาหารไม่ครบถ้วนหรืออาหารที่มีรสชาติจัดจ้านเกินไป ก็ล้วนส่งผลเสียต่อสุขภาพทั้งสิ้น

รศ.ดร.วิสิฐ จะวะสิต ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยโภชนาการ ม.มหิดล เปิดเผยว่า สำหรับวัตถุดิบหรืออาหารที่ใช้เซ่นไหว้ในเทศกาลตรุษจีนมีทั้งอาหารแห้งและอาหารสด อาหารแห้ง ได้แก่ เห็ดหอม หน่อไม้จีนแห้ง เห็ดหูหนู ปลาหมึกแห้ง กระเพาะปลา เป็นต้น โดยการเลือกซื้ออาหารเหล่านี้ต้องเลือกอาหารที่แห้ง ไม่มีเชื้อรา ผู้ขายเก็บอาหารเหล่านี้ในที่แห้งและสะอาด เป็นต้น ส่วนอาหารประเภทกระป๋อง ทุกครั้งที่ซื้อต้องดูว่ากระป๋องอยู่ในสภาพเรียบร้อย ไม่บุบ หรือมีรอยฉีกของตะเข็บ และต้องอ่านฉลากโดยเลือกยี่ห้อที่มีเครื่องหมาย อย.และดูวันหมดอายุที่ก้นกระป๋อง อาหารกระป๋องที่เลือกซื้อต้องไม่หมดอายุ หากไม่มีการระบุวันหมดอายุ ผู้ผลิตจะต้องระบุวันผลิตไว้ที่ก้นกระป๋อง ซึ่งหากนับต่อจากวันผลิตที่แสดงไว้ ถ้าไม่เกิน 2 ปีก็สามารถเลือกซื้อมาเซ่นไหว้หรือมากินได้

ขณะที่อาหารสด ต้องเลือกอาหารที่มีความสดใหม่ ผู้ขายจัดวางอาหารเหล่านั้นอย่างถูกสุขลักษณะ เช่น ถ้าเป็นอาหารทะเลต้องแช่เย็นขณะขาย หรือแม้แต่เนื้อหมู เนื้อไก่ หากอยู่ในตู้แช่จะสดและปลอดภัยต่อการบริโภคมากกว่า

ทั้งนี้ สถาบันวิจัยโภชนาการได้ทำการศึกษาวิจัยถึงเรื่องความปลอดภัยของเนื้อสัตว์ที่วางจำหน่ายในท้องตลาด พบว่า เนื้อสัตว์ที่ผู้จำหน่าย จำหน่ายโดยวางเนื้อสัตว์ในตู้แช่จะมีความปลอดภัยสูงกว่าเนื้อสัตว์ที่วางจำหน่ายไว้บนโต๊ะที่พบเห็นได้ตามตลาดสดทั่วไป นอกจากนี้ หากเลือกซื้อผักและผลไม้มาปรุงอาหาร สิ่งสำคัญคือการล้างให้สะอาด ซึ่งอาจล้างโดยแช่ในน้ำสะอาด 10 นาทีแล้วใช้มือถูให้ทั่วไปและต้นผัก หรืออาจล้างในน้ำผสมน้ำส้มสายชูที่มีติดในครัวทุกบ้าน (สัดส่วนน้ำ 1 กะละมัง 3-5 ลิตร ผสมน้ำส้มสายชู 1 ช้อนโต๊ะ) โดยแช่นานประมาณ 10 นาทีแล้วจึงล้างออกอีกครั้งด้วยน้ำสะอาด

รศ.ดร.วิสิฐ กล่าวต่อว่า สิ่งสำคัญของอาหารตรุษจีนคือ ส่วนใหญ่อาหารตรุษจีนจะเป็นอาหารที่เป็นเนื้อสัตว์เป็นส่วนใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นไก่ต้ม เป็ดต้ม หมูสามชั้นต้มหรือปลาหมึกแห้ง ซึ่งอาหารเหล่านี้จะให้โปรตีนเป็นหลัก และมีไขมันค่อนข้างสูง ส่วนกับข้าวอื่นๆ ก็จะมีผักใบเขียวหรือสีส้มแดง เป็นส่วนประกอบน้อยมาก ดังนั้น การกินอาหารเหล่านี้จึงทำให้ได้สารอาหารไม่ครบถ้วนและไม่ได้สัดส่วนกับที่ร่างกายต้องการ

อีกทั้งขนมที่ใช้ในการเซ่นไหว้ก็เป็นขนมที่มีแป้งและน้ำตาลสูง ไม่ว่าจะเป็นขนมเข่งหรือขนมเทียน และพฤติกรรมของบางคนนิยมนำขนมเข่งมาชุบไข่ทอดหรือนำไปทอดโดยไม่ชุบไข่ ก็จะทำให้ได้พลังงานเพิ่มสูงขึ้นอีกมาก การกินอาหารเหล่านี้จึงจะทำให้ได้พลังงานสูงได้

ดังนั้น ในการกินอาหารเหล่านี้จึงไม่ควรกินมากเกินไป ควรเพิ่มเมนูอาหารประเภทผักต่างๆ เพิ่มด้วยเพื่อที่จะทำให้ได้สารอาหารครบถ้วนและเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพมากขึ้น และสิ่งที่ควรระมัดระวังอีกอย่างหนึ่ง คือ การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หากหลีกเลี่ยงได้จะดีกับสุขภาพมากที่สุด

นอกจากนี้ รศ.ดร.วิสิฐยังได้กล่าวถึงอาหารที่ใช้เซ่นไหว้ซึ่งต้องตั้งทิ้งไว้เป็นเวลานานว่าจะมีจุลินทรีย์ขึ้นได้ง่าย ก่อนกินต้องทำให้สุกอีกครั้งด้วยการต้ม นึ่ง หรือผัดเพราะจะปลอดภัยจากจุลินทรีย์ต่างๆ ซึ่งเป็นการป้องกันอาหารเป็นพิษที่อาจจะเกิดขึ้นได้