“พล.ต.อ.วสิษฐ” แปลพระราชดำรัสพระเทพฯ

ผู้จัดการออนไลน์ – พล.ต.อ.วสิษฐ เดชกุญชร ชี้ “ข่าวสด” แปลพระราชดำรัสพระเทพฯ ถูกตามตัวอักษร แต่ความหมายคลาดเคลื่อน ยืนยันทรงปรีชาสามารถด้านภาษาศาสตร์ คงไม่ใช้ภาษาผิดแน่ และคงไม่ทรงมุ่งหวังให้เกิดความแตกแยกในบ้านเมืองเช่นกัน

จากกรณีเมื่อวันที่ 11-12 ตุลาคม ที่ผ่านมา หนังสือพิมพ์ข่าวสด ได้แปลและตีพิมพ์บทพระราชทานสัมภาษณ์ของ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ต่อสำนักข่าวเอพี เมื่อครั้งเสด็จฯ ไปทรงบรรยายเรื่องความสำคัญของการบริการภาคสาธารณะ ที่โรงเรียนแห่งหนึ่งในเมืองวอลลิงฟอร์ด รัฐคอนเนกติคัต ประเทศสหรัฐอเมริกา

วันนี้ (21 ต.ค.) ในหนังสือพิมพ์มติชนรายวัน หน้า 6 พล.ต.อ.วสิษฐ เดชกุญชร อดีตรองอธิบดีกรมตำรวจ และอดีตประธานเพื่อศึกษาหาแนวทางพัฒนาระบบงานตำรวจ ได้เขียนบทความเรื่อง “แปลพระราชดำรัส” โดยยืนยันว่า หนังสือพิมพ์ข่าวสด แปลพระราชดำรัสถูกต้องตรงตามตัวหนังสือ แต่ความหมายคลาดเคลื่อน เพราะฉะนั้น จึงอาจทำให้คนอ่านเข้าใจผิดได้

ทั้งนี้ รายละเอียดของบทความดังกล่าวมีเนื้อหาดังนี้

เมื่อวันที่ 9 เดือนนี้ (ตุลาคม 2551) สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯไปทรงบรรยายเรื่องความสำคัญของการบริการภาคสาธารณะ ที่โรงเรียนแห่งหนึ่งในเมืองวอลลิงฟอร์ด (Wallingford) รัฐคอนเนกติคัต สหรัฐอเมริกา ในโอกาสนั้นได้พระราชทานสัมภาษณ์แก่ผู้สื่อข่าวอเมริกัน

หนังสือพิมพ์อเมริกันหลายฉบับ รายงานว่า ในการพระราชทานสัมภาษณ์นั้น ตอนหนึ่งผู้สื่อข่าวกราบบังคมทูล ถามว่า ทรงเห็นด้วยหรือไม่กับผู้ประท้วง ซึ่งกล่าวว่าเขากำลังกระทำ (การประท้วง) ในนามของสถาบันพระมหากษัตริย์

ผมขอคัดเอารายงานจาก website ในอินเทอร์เน็ต ชื่อ courant.com ซึ่งเป็นของหนังสือพิมพ์ Hartford Journal มาลงไว้ในที่นี้ เพื่อความชัดเจน รายงานข่าวส่วนนั้นปรากฏดังนี้

"The princess was asked at a press conference following her talk whether she agreed with protesters who say they are acting on behalf of the monarchy."

รายงานข่าวเดียวกันแจ้งต่อไปว่า สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ตรัสตอบว่า “I don"t think so. They do things for themselves.”

ผมไม่ทราบว่า หนังสือพิมพ์ฉบับอื่นจะแปลพระราชดำรัสตอบนั้นเป็นภาษาไทยว่าอย่างไร แต่หนังสือพิมพ์ข่าวสด ฉบับประจำวันอาทิตย์ที่ 12 ตุลาคมนี้ แปลว่า “ข้าพเจ้าไม่คิดเช่นนั้น พวกเขาดำเนินการสิ่งต่างๆ เพื่อตัวพวกเขาเอง”

หลังจากที่ข่าวการพระราชทานสัมภาษณ์และคำแปลของหนังสือพิมพ์ข่าวสด แพร่ออกไปแล้ว ก็มีความเห็นและปฏิกิริยาเกิดขึ้นจากหลายคนหลายฝ่าย ที่รุนแรงที่สุดดูเหมือนจะมาจากผู้นำคนหนึ่งของกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย ที่หาว่า หนังสือพิมพ์ข่าวสด จงใจแปลพระราชดำรัสผิด และเรียกร้องให้หยุดซื้อหนังสือพิมพ์อีกสองฉบับในเครือมติชน

ผมอ่านรายงานข่าวของฝรั่งในหนังสือพิมพ์ฝรั่งแล้ว และเห็นว่า ข่าวสด แปลพระราชดำรัสถูกต้องตรงตามตัวหนังสือ แต่ความหมายคลาดเคลื่อน เพราะฉะนั้น จึงอาจทำให้คนอ่านเข้าใจผิดได้

คำว่า “for” ในภาษาอังกฤษที่ทรงใช้นั้น เป็น preposition คือ บุรพบท ภาษาไทยมักแปลว่า “เพื่อ” หรือ “สำหรับ” เพราะฉะนั้น ที่ ข่าวสด แปล “they do things for themselves” ว่า “พวกเขาดำเนินการสิ่งต่างๆ เพื่อตัวพวกเขาเอง” นั้น จึงถูกต้อง แต่ถูกเพียงตามตัวหนังสือ ไม่อยู่ในบริบทของการสัมภาษณ์ เมื่อไม่อยู่ในบริบท ก็ทำให้ความหมายคลาดเคลื่อนไป

บริบทของการสัมภาษณ์นั้น เริ่มและอยู่ตรงที่คำกราบบังคมทูลถามของผู้สื่อข่าวฝรั่ง ผู้สื่อข่าวฝรั่งกราบบังคมทูล ถามว่า ทรงเห็นด้วยหรือไม่กับผู้ประท้วง ซึ่งบอกว่า เขากำลังกระทำ ในนามของสถาบันพระมหากษัตริย์ (whether she agreed with protesters who say they are acting on behalf of the monarchy.)

พึงสังเกตด้วยว่า คำว่า “on behalf of” หรือ “in behalf of” ที่แปลว่า “ในนามของ” นั้น หมายความว่า ผู้ทำ ทำในฐานะเป็นผู้แทนของผู้ใดผู้หนึ่ง หรือได้รับมอบอำนาจจากผู้นั้นให้ทำ การกราบบังคมทูลถามของผู้สื่อข่าวฝรั่ง จึงกระทำโดยเจตนา เพื่อให้ทรงยืนยันว่า สถาบันพระมหากษัตริย์ มอบหมายให้กลุ่มพันธมิตรฯประท้วงหรือไม่ และให้ทรงตอบว่า ทรงเห็นด้วยหรือไม่ ที่ผู้ประท้วงบอกเช่นนั้น

ส่วนคำว่า “for” นั้น ก็ไม่ได้แปลว่า “เพื่อ” หรือ “สำหรับ” เท่านั้น แต่ยังแปลว่า “on behalf of” หรือ “in behalf of” คือ แปลว่า “ในนามของ” ได้ด้วย โปรดดู Webster"s New Collegiate Dictionary เล่มของผมอาจจะไม่ new (ใหม่) นัก เพราะพิมพ์และใช้มาตั้งแต่ปี ค.ศ.1959 (พ.ศ.2502) เพราะฉะนั้น จะดูเล่มอื่นก็ได้ เช่น Random House Unabridged Dictionary เล่มพิมพ์ปี ค.ศ.2006 (พ.ศ.2549) หรือ Merriam-Webster On-line Dictionary ที่ผมเพิ่งเปิดดูในอินเตอร์เน็ตเมื่อคืนวันที่เขียนนี้ (ศุกร์ที่ 17 ตุลาคม 2551)

เพราะฉะนั้น พระราชดำรัสตอบที่ว่า “I don"t think so. They do things for themselves.” จึงเป็นการตอบปฏิเสธ ที่อยู่ในบริบทของการสัมภาษณ์ ตรงคำถามที่เขากราบบังคมทูลถาม คำแปลพระราชดำรัสตอบจึงควรจะเป็น “ฉันไม่คิดอย่างนั้น เขาทำของเขาเอง” คือ ไม่ทรงคิดว่าผู้ประท้วงทำในนามของสถาบันพระมหากษัตริย์ หรือทำในฐานะเป็นผู้แทนของสถาบัน หรือได้รับมอบหมายจากสถาบัน

ถ้าจะอ่านกันให้ละเอียด และไม่รีบร้อนเกินไป ก็คงจะแลเห็น และไม่หลุดออกไปนอกบริบท และถ้ารู้หรือจำกันได้ว่า สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี นั้น นอกจากจะทรงพระปรีชาสามารถทางด้านภาษาศาสตร์ ทรงศึกษาและตรัสภาษาต่างประเทศได้ ทั้งภาษาสันสกฤต ขอม จีน เยอรมัน และอังกฤษ ก็น่าจะคิดได้เองว่า คงไม่ทรงใช้ภาษาผิดพลาดหรือคลาดเคลื่อนอย่างแน่นอน

และหากจะคิดด้วยว่า ตลอดพระชนม์ชีพของพระองค์ เป็นเวลา 53 ปีแล้ว ทรงเหน็ดเหนื่อยอยู่ด้วยการประกอบแต่พระราชกรณียกิจทั้งน้อยและใหญ่ ที่ทรงคุณประโยชน์ ด้วยพระราชอุตสาหะ และพระเมตตาพระกรุณา อันทั่วถึง โดยไม่ทรงเลือกชั้นวรรณะ ไม่ทรงถือเขาถือเรา และไม่เคยทรงข้องแวะกับการเมือง ก็น่าจะคิดได้เองด้วยว่า คงไม่ตรัสอะไรที่จะทำให้เกิดความเข้าใจผิด หรือแตกแยกกันขึ้นในบ้านเมืองอย่างแน่นอน