ส.ป.ก. ชูไอเดียประหยัดน้ำรับมือ “เอลนีโญ” จัดเวิร์คช็อปถ่ายทอดหลักสูตร “ปลูกผักสวนครัวระบบน้ำหยด” ต่อยอดโครงการบ่อน้ำบาดาลโซล่าร์เซลล์ฯ นำร่องในเขตปฏิรูปที่ดิน พื้นที่ร้อยเอ็ด-กาฬสินธุ์-พิษณุโลก ด้านเกษตรกรเผยแล้งนี้หมดห่วงมั่นใจมีน้ำในการทำการเกษตรเพียงพอแน่นอน
ดร.วิณะโรจน์ ทรัพย์ส่งสุข เลขาธิการสำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม (ส.ป.ก.) กล่าวว่า หลังจาก ส.ป.ก. ประสบความสำเร็จในการผลักดันโครงการก่อสร้างบ่อบาดาลและระบบสูบน้ำโซล่าร์เซลล์เพื่อการเกษตรแล้วเสร็จ จำนวน 41โครงการ ครอบคลุมพื้นที่ 28 จังหวัด คิดเป็น 66.13% ของพื้นที่เป้าหมาย มีพี่น้องเกษตรกรได้รับประโยชน์ไปแล้ว 1,096 ครัวเรือน มีพื้นที่รับประโยชน์ 11,590 ไร่ โดยประโยชน์ของโครงการเพื่อเป็นแหล่งน้ำสำรองและช่วยบรรเทาการขาดแคลนน้ำในฤดูแล้งหรือฝนทิ้งช่วงโดยเฉพาะพื้นที่ที่ไม่มีแหล่งน้ำต้นทุนประเภทผิวดิน เนื่องจากพื้นที่ ส.ป.ก. ส่วนใหญ่อยู่นอกเขตชลประทานและเป็นพื้นที่ห่างไกลจากระบบไฟฟ้า ส.ป.ก. จึงได้ส่งเสริมและสนับสนุนการใช้พลังงานทดแทน เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ นำมาใช้ในระบบสูบส่งกระจายน้ำเข้าแปลงเกษตรกรรมเพื่อลดผลกระทบจากการขาดแคลนน้ำในช่วงฤดูแล้งให้กับเกษตรกรในพื้นที่ ส.ป.ก.
อย่างไรก็ตาม เพื่อให้การใช้น้ำของเกษตรกรมีประสิทธิภาพและเป็นการใช้น้ำอย่างคุ้มค่ามากยิ่งขึ้น สอดคล้องกับสถานการณ์ภัยแล้งอันมีผลจากปรากฏการณ์ “เอลนีโญ” ที่ส่อเค้ารุนแรง ส.ป.ก. จึงได้จัดทำ “โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการสวนครัวน้ำหยด สำหรับกลุ่มผู้ใช้น้ำบาดาลโซล่าร์เซลล์เพื่อเพิ่มผลิตภาพน้ำการเกษตรในเขตปฏิรูปที่ดิน” ให้กับกลุ่มเกษตรกรผู้ใช้น้ำบาดาลโซล่าร์เซลล์นำร่องใน 3 จังหวัด ได้แก่ ร้อยเอ็ด กาฬสินธุ์ และพิษณุโลก เพื่อเป็นการต่อยอดโครงการก่อสร้างบ่อบาดาลและระบบสูบน้ำโซล่าร์เซลล์ที่ดำเนินการก่อสร้างเสร็จแล้ว
โดยแนวทางการดำเนินงานจะมีการส่งทีมวิศวกรการเกษตร เจ้าหน้าที่ ส.ป.ก. ส่วนกลาง และ ส.ป.ก.จังหวัด เข้าไปให้ความรู้เรื่องการให้น้ำแบบน้ำหยดสำหรับการปลูกพืชผักและการใช้งานการบำรุงรักษาระบบสูบน้ำบาดาลด้วยโซล่าร์เซลล์ พร้อมฝึกปฏิบัติเกษตรกรติดตั้งสวนครัวน้ำหยดในแปลงเกษตรกรภายใต้โครงการ ซึ่งโครงการดังกล่าวจะช่วยให้เกษตรกรได้เรียนรู้นวัตกรรมการให้น้ำแบบน้ำหยดที่เป็นระบบการให้น้ำพืชที่มีประสิทธิภาพสูงและประหยัดน้ำ ที่ ส.ป.ก. ได้พัฒนารูปแบบให้เหมาะสมกับโครงการบ่อบาดาลโดยเฉพาะอีกด้วย
“ปัจจุบันระบบการให้น้ำแบบน้ำหยด เป็นระบบการให้น้ำที่ประหยัดน้ำมากที่สุดและเหมาะสมที่จะนำไปส่งเสริมให้เกษตรกรใช้ในแปลงเกษตรกรรม โดยเฉพาะในช่วงฤดูแล้งที่กำลังจะมาถึงนี้ ที่อยากส่งเสริมให้เกษตรกรเข้าร่วมโครงการเยอะ ๆ เพราะเป็นระบบที่มีต้นทุนต่ำประมาณ 5,000 บาท/ชุด เทคนิคการติดตั้ง การใช้งานและการดูแลรักษาไม่ยุ่งยาก สามารถทำได้เองและเหมาะสำหรับพื้นที่เพาะปลูกพืชขนาดไม่เกิน 400 ตารางเมตรหรือ 1 งาน ซึ่งจะทำให้เกษตรกรสามารถปลูกพืชผักไว้บริโภคภายในครัวเรือนได้ตลอดทั้งปี เหลือจากการบริโภคก็สามารถนำไปขายสร้างรายได้เสริมให้กับครอบครัวได้อีกทางหนึ่ง” เลขาธิการ ส.ป.ก. กล่าว
ด้านนางรุ่งทิพย์ ไชยเชษฐ์ เกษตรกรบ้านนาไร่เดียว หมู่ที่ 16 ตำบลนาทัน อำเภอคำม่วง จังหวัดกาฬสินธุ์ กล่าวว่า ด้วยพื้นที่ตำบลนาทันเป็นที่ราบสูงเชิงเขาทำให้มีร่องน้ำกระจายอยู่ทั่วไปแต่จะเป็นร่องน้ำเล็ก ๆ และจะมีน้ำไหลแรงเฉพาะฤดูฝน แต่ในฤดูแล้งน้ำจะแห้งขอด ชาวบ้านส่วนใหญ่จะประกอบอาชีพทำนาทำไร่ ภายหลัง ส.ป.ก. นำโครงการบ่อน้ำบาดาลฯ มาให้ ทำให้ชีวิตความเป็นอยู่ของเกษตรกรดีขึ้น มีน้ำใช้ในการปลูกพืชผักได้ตลอดทั้งปี ทำให้ผลผลิตของชาวบ้านดีขึ้น มีรายได้มากขึ้น ยิ่งภายหลัง ส.ป.ก. ได้เข้ามาต่อยอดโครงการด้วยการส่งเจ้าหน้าที่เข้ามาอบรมสาธิตและให้คำแนะนำความรู้เกี่ยวกับการปลูกพืชสวนครัวระบบน้ำหยด ส่งเสริมให้เกษตรกรมีเทคนิควิธีการใช้น้ำในการเพาะปลูกอย่างมีประสิทธิภาพและประหยัดน้ำมากยิ่งขึ้น โดยในการฝึกปฏิบัติจะมีเกษตรกรแต่ละแปลงร่วมด้วยช่วยกันตั้งแต่การเตรียมแปลงให้เหมาะสม ฝึกติดตั้งอุปกรณ์ต่าง ๆ ฝึกวัดปริมาณน้ำ แบ่งโซนให้น้ำ แบ่งรอบเวรในการใช้น้ำเพื่อให้เพียงพอต่อสมาชิกในกลุ่มให้เกิดความเป็นธรรมอีกด้วย
ส่วนนางอมรรัตน์ อ่อนพุทธา เกษตรกรบ้านหนองฟ้า ตำบลโพธิ์ทอง อำเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด กล่าวว่า เดิมหน้าแล้งไม่มีน้ำใช้เลย หากช่วงไหนฝนไม่ตกลงมาเกษตรกรไม่สามารถปลูกพืชทำกินได้เลย ส่งผลให้พืชผลเสียหายอย่างมาก แต่หลัง ส.ป.ก. มาขุดบ่อน้ำบาดาลให้ในพื้นที่ ทำให้เกษตรกรในกลุ่มมีน้ำใช้เพื่อการเกษตรอย่างทั่วถึง มีท่อส่งน้ำไปส่งให้ถึงแปลง มีมิเตอร์น้ำไว้เก็บเงินค่าน้ำอย่างเป็นธรรม ไม่ต้องพึ่งพาน้ำฝนอย่างเดียวอีกต่อไป ปัจจุบันเกษตรกรในพื้นที่ทำเกษตรผสมผสาน ปลูกกล้วย มะเขือ พริกและพืชผักตามฤดูกาล แม้ปีนี้มีข่าวว่าจะเกิดภาวะแล้งหนัก แต่ทุกคนมั่นใจว่าโครงการบ่อบาดาลฯ และสวนครัวน้ำหยดจะทำให้มีน้ำใช้อย่างเพียงพอไม่ต้องวิตกกังวลเหมือนในอดีตอีกต่อไป
