หลังจากที่รถไฟจีน-ลาวได้มีการเปิดเส้นทางอย่างเป็นทางการในเดือนธันวาคม 2564 จนถึงเดือนกุมภาพันธ์ 2566 ในระยะเวลา 1 ปี 2 เดือนที่ผ่านมา ได้มีการขนส่งทั้งสินค้าและผู้โดยสารเป็นจำนวนมหาศาล โดยโครงการเป็นส่วนหนึ่งของ "หนึ่งแถบหนึ่งเส้นทาง" ของจีน และเป็นส่วนหนึ่งของเส้นทางคมนาคมที่เชื่อมโยงจีนสู่ช่องแคบมะละกา ธนาคารโลก และผู้เชี่ยวชาญอิสระอื่นๆ มองว่าโครงการรถไฟลาว-จีนจะนำพาความเจริญด้านการท่องเที่ยว การค้าและการลงทุนมูลค่ามหาศาลมายังอินโดจีนและกลับไปที่จีนเอง ผลกระทบที่คาดว่าจะเกิดขึ้นจากรถไฟระหว่างประเทศจีนกับลาวที่เชื่อมต่อกับประเทศไทย จะเกี่ยวข้องกับด้านเศรษฐกิจและการค้าระหว่างประเทศ เช่น
การเพิ่มของมูลค่าการค้าระหว่างประเทศ และการเพิ่มความเข้าถึงของสินค้าและบริการระหว่างประเทศ นอกจากนี้ รถไฟระหว่างประเทศจีน-ลาวยังสามารถเพิ่มปริมาณการเดินทางระหว่างประเทศและเพิ่มความสะดวกสบายในการเดินทางของนักท่องเที่ยว ซึ่งอาจช่วยเพิ่มการลงทุนในประเทศไทยอีกด้วย คนไทยเป็นจำนวนมากยังรอโอกาสที่จะเข้าไปสัมผัสโอกาส แต่ด้วยสถานการณ์การแพร่ระบาดโควิด-19 ที่ผ่านมา ทำให้คนไทยเหล่านี้ยังต้องเฝ้ารอเพื่อให้สถานการณ์คลี่คลายลง และมีความมั่นใจมากขึ้น ประเทศทต่างๆ มีความพร้อมในการเปิดรองรับนักท่องเที่ยวมากขึ้น จึงจะเกิดความมั่นใจในการเดินทาง และเมื่อนั้นทางผู้เขียนเชื่อเป็นอย่างยิ่งว่านักท่องเที่ยวชาวไทยเป็นจำนวนมากจะต้องหาโอกาสเพื่อลองประสบการณ์ใหม่ในการเดินทางด้วยรถไฟเพื่อไปยังประเทศจีนอย่างแน่นอน
จากการลงพื้นที่สำรวจและสัมภาษณ์ประชาชนคนลาวในช่วงต้นปี 2566 พบว่าการซื้อตั๋วรถไฟจีน-ลาวเองโดยตรงมีความยากลำบาก แนะนำให้ติดต่อบริษัททัวร์จากฝั่งไทยเพื่อซื้อทัวร์ในการขึ้นรถไฟจากเวียงจันทน์ไปยังจุดหมายปลายทาง โดยวิธีนี้มีค่าใช้จ่ายที่ไม่สูงมากและคุ้มค่ากว่าการซื้อตั๋วเอง นอกจากนี้ การซื้อแพกเกจทัวร์จากตัวแทนการท่องเที่ยวทางฝั่งไทย (หนองคาย) ยังเป็นทางเลือกอีกอย่างหนึ่งที่สะดวกและคุ้มค่ามากกว่าการซื้อตั๋วรถไฟเอง โดยตัวแทนการท่องเที่ยวทางฝั่งไทยได้วางตารางการเดินทางและดำเนินการซื้อตั๋วไว้ล่วงหน้าเพื่อให้ผู้เดินทางได้รับความสะดวกมากขึ้น
ในการซื้อตั๋วรถไฟ หากจะต้องไปซื้อเองที่จุดจำหน่ายตั๋วรถไฟ การซื้อตั๋วถูกกำหนดไว้ว่าหนึ่งคนถูกจำกัดให้สามารถซื้อตั๋วได้สูงสุดไม่เกิน 2 ใบ ดังนั้นสมาชิกที่จะเดินทางต้องเตรียมตัวไว้ล่วงหน้า และไม่สามารถไปซื้อล่วงหน้าหลายๆ วันได้ สามารถซื้อได้หนึ่งวันก่อนเดินทางเท่านั้น หากฝากผู้อื่นไปซื้อต้องมีสำเนาพาสปอร์ตหรือบัตรประจำตัวไปด้วยจึงจะซื้อได้ และหากไม่ได้เตรียมการล่วงหน้า และมีความจำเป็นที่ต้องเดินทาง และอยากเดินทางด้วยรถไฟ ยังสามารถเดินทางได้ แต่จะมีค่าบริการไปยืนต่อแถวให้ด้วยเช่นเดียวกัน ส่วนการชำระเงิน ไม่สามารถชำระเป็นเงินสดหรือเครดิตการ์ดได้ สามารถชำระได้โดย wechat หรือระบบการจ่ายเงินของประเทศจีนเท่านั้น ทั้งนี้เป็นการวางระบบไว้เพื่อเป็นการป้องกันการคอร์รัปชัน
ในมุมมองของผม ในฐานะนักวิจัยและนักวิชาการที่คลุกคลีอยู่กับการค้าข้ามแดนในภูมิภาคนี้ มองว่าโครงการรถไฟจีน-ลาว จะมีผลต่อประเทศไทยในหลายแง่มุม เช่น
1) การคมนาคม: โครงการรถไฟจีน-ลาว จะเพิ่มปริมาณการขนส่งสินค้าระหว่างประเทศไทยกับจีน ซึ่งจะช่วยให้เกิดการลดต้นทุนและเพิ่มความสะดวกสบายสำหรับผู้ประกอบการที่ต้องขนส่งสินค้าไปยังจีน
2) เศรษฐกิจ: สร้างโอกาสในการขยายตลาดสำหรับสินค้าไทยที่เป็นผู้ผลิตและส่งออกไปยังจีนและประเทศอื่นๆ ในภูมิภาค เพิ่มปริมาณการนำเข้าสินค้าจากจีนเข้ามาในประเทศไทย ทำให้ผู้บริโภคได้รับประโยชน์จากสินค้าที่มีราคาถูกและคุณภาพดี สร้างงานและเพิ่มรายได้ให้แก่ผู้ประกอบการในธุรกิจขนส่งและโลจิสติกส์ 3) การเข้าถึงสินค้าและบริการ: รถไฟจีน-ลาวจะเป็นแหล่งการส่งสินค้าและบริการระหว่างไทยกับประเทศใกล้เคียง
4) การสร้างความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ: การใช้รถไฟจีน-ลาวจะช่วยให้คนไทยและชาวจีน-ลาวสามารถมีการเดินทางระหว่างประเทศอย่างง่ายดาย ทำให้เกิดการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างประเทศที่ดีขึ้น 5) การพัฒนาการเที่ยวเชิงอุตสาหกรรม: รถไฟจีน-ลาวจะช่วยให้สถานที่ท่องเที่ยวในไทยรวมถึงภูมิภาคใกล้เคียงได้รับผลกระทบจากการเข้าถึงของนักท่องเที่ยวจากประเทศอื่น ทำให้การเที่ยวเชิงอุตสาหกรรมในไทยและภูมิภาคใกล้เคียงเติบโตขึ้น
6) การพัฒนาการที่อยู่อาศัย: รถไฟจีน-ลาวจะช่วยให้เกิดการพัฒนาการที่อยู่ในภูมิภาคใกล้เคียง เช่น การพัฒนาที่อยู่ การสร้างการค้าและธุรกิจ และการสร้างงาน ซึ่งจะช่วยให้เกิดการสร้างเศรษฐกิจในภูมิภาคใกล้เคียง 7) ความสะดวกสบายในการเดินทาง: การใช้รถไฟจีน-ลาวจะช่วยให้ผู้ใช้สามารถเดินทางไปยังประเทศไทยและประเทศอื่นในภูมิภาคใกล้เคียงได้อย่างสะดวกสบายขึ้น และ 8) การเข้าถึงสถานที่ท่องเที่ยว: การเดินทางด้วยรถไฟจีน-ลาวจะช่วยให้ผู้เดินทางสามารถเข้าถึงสถานที่ท่องเที่ยวในภูมิภาคใกล้เคียงได้ง่ายขึ้น และเพิ่มโอกาสในการท่องเที่ยวในภูมิภาคดังกล่าวได้เช่นกัน
การเชื่อมต่อระหว่างระบบรถไฟของประเทศจีนและลาวที่เชื่อมต่อกับประเทศไทยอาจมีผลกระทบทางด้านเศรษฐกิจและการค้าระหว่างประเทศ โดยเพิ่มมูลค่าการค้าระหว่างประเทศและเพิ่มความเข้าถึงของสินค้าและบริการระหว่างประเทศ นอกจากนี้ ระบบรถไฟนี้ยังสามารถเพิ่มปริมาณการเดินทางระหว่างประเทศและเพิ่มความสะดวกสบายในการเดินทางของนักท่องเที่ยว ซึ่งอาจช่วยเพิ่มการลงทุนในประเทศไทยอีกด้วย
...
ผู้เขียนและผู้เรียบเรียง ดร.ภูมิพัฒณ์ พงศ์พฤฒิกุล ผู้เชี่ยวชาญพิเศษด้านวิจัยและพัฒนา วิทยาลัยบริหารธุรกิจนวัตกรรมและการบัญชี มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
