“หมออารักษ์” เผยเคสผู้ป่วย มะเร็งตับอ่อนกับเบาหวาน สัมพันธ์กันได้อย่างไร?

นพ.อารักษ์ วงศ์วรชาติ ผอ.โรงพยาบาลสิชล จ.นครศรีธรรมราช เผยเคสน่าสนใจของผู้ป่วยโรคเบาหวานรายหนึ่ง มีอาการจุกเสียด แน่นยอดอก ภายหลังตรวจพบมะเร็งตับอ่อน

เมื่อวันที่ 24 ม.ค. เฟซบุ๊ก “Arak Wongworachat” หรือ นพ.อารักษ์ วงศ์วรชาติ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลสิชล จ.นครศรีธรรมราช ได้เผยเคสของคนไข้รายหนึ่งเพื่อเป็นวิทยาทานแก่คนไทย กรณีมีผู้ป่วยโรคเบาหวานที่กำลังรักษาอยู่ ก่อนจะมาตรวจพบภายหลังขณะรักษาโรคเบาหวาน ว่าป่วยมะเร็งตับอ่อนเพิ่มขึ้นมา พร้อมให้อธิบายโรคมะเร็งตับอ่อนกับเบาหวาน เกี่ยวเนื่องกันได้อย่างไร โดยระบุว่า

“เคสผู้ป่วยน่าสนใจ เมื่อไม่นานมานี้ ผู้ป่วยชาย อายุ 58 ปี สิทธิบัตรทอง มีประวัติเป็นเบาหวานมา 1 ปีเศษ รักษาตามคลินิกไม่มีประวัติเบาหวาน ในครอบครัว เมื่อ 3 เดือนก่อน มีอาการจุกเสียด แน่นยอดอก เรอบ่อยๆ กินอาหารแล้วจุก มักเป็นตอนกลางคืน ซื้อยากินเองตามร้านขายยา ได้ยาธาตุน้ำขาว ยาขับลม อาการพอทุเลา ต่อมาอาการยังคงเดิม เริ่มเบื่ออาหาร น้ำหนักลดลงไป 2 กิโลกรัม ไม่ซีด ไม่เหลือง ปวด จุก เสียด ยอดอก ร้าวไปหลัง อ่อนเพลีย จึงมาโรงพยาบาลสิชล ที่แผนกผู้ป่วยนอกทั่วไป ส่งตรวจอัลตราซาวนด์ในช่องท้อง

พบว่ามีก้อนที่ตับอ่อน ขนาดประมาณ 6-8 เซนติเมตร ขอบเขตไม่ชัดเจนมากนัก จึงส่งตรวจเพิ่มเติมด้วยการเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ช่องท้อง แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านรังสีวินิจฉัย อ่านผล พบว่ามีก้อนเนื้อขนาดใหญ่ประมาณ 8 เซนติเมตร ที่ส่วนหางของตับอ่อน และพบว่ามีต่อมน้ำเหลืองโตหลายก้อน ตลอดแนวเส้นเลือดใหญ่ บริเวณตับและรอบๆ ตับอ่อน สงสัย มะเร็งตับอ่อนได้ลุกลามไปที่ต่อมน้ำเหลืองแล้ว แต่ไม่พบที่อวัยวะส่วนอื่นๆ จึงปรึกษาศัลยแพทย์ให้การรักษาด้วยการผ่าตัด

การผ่าตัดเนื้องอกตับอ่อน จึงไม่ใช่เรื่องง่ายนัก เพราะเนื้องอกอยู่ติดกับอวัยวะสำคัญ คือ กะเพาะอาหาร ลำไส้เล็ก ตับ ท่อน้ำดี เส้นเลือดใหญ่ ตำแหน่งของเนื้องอก ก็มีผลต่อการรักษาผ่าตัด ยาก ง่าย และผลการรักษา ในผู้ป่วยรายนี้ เนื้องอกอยู่ที่ส่วนหางของตับอ่อน การผ่าตัดเอาเนื้องอกออก ร่วมกับเลาะเอาต่อมน้ำเหลืองออกให้มากที่สุดเท่าที่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า และไม่เป็นอันตรายต่ออวัยวะข้างเคียง ผลการผ่าตัดประสบความสำเร็จด้วยดี หลังผ่าตัด ต้องเข้าไอซียู 2 วัน เนื่องจากมีประวัติสูบบุหรี่มานาน ปอดไม่ปกติ ยังไม่สามารถถอดท่อหายใจได้ทันที ผู้ป่วยฟื้นตัวตามลำดับ จนกลับบ้านได้ การรักษาต่อจากนี้ไป ต้องรอผลชิ้นเนื้อประเมินระยะของมะเร็ง จะได้วางแผนการรักษาต่อไป ใช้สิทธิบัตรทองได้ ถ้าต้องชำระเงินคงจะมากพอสมควร

ทั้งนี้ คุณหมอให้ความรู้ว่า ทำไมมะเร็งตับอ่อนจึงสัมพันธ์กับเบาหวาน เพราะตับอ่อน มีหน้าที่สร้างฮอร์โมน รวมถึงอินซูลิน จึงพบว่า 10-20% ของมะเร็งตับอ่อน มีอาการของโรคเบาหวานร่วมด้วย เนื่องจากมะเร็งไปยับยั้งการผลิตอินซูลินที่ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด และเอนไซม์ที่ช่วยย่อยอาหารในลำไส้

คำแนะนำ
- สำรวจความผิดปกติของร่างกาย หากไม่ปกติเกิน 2 สัปดาห์ ให้ปรึกษาแพทย์ ถ้าอายุมากกว่า 40 ปี ก็มีโอกาสเสี่ยงมากขึ้น สิทธิหลักประกัน เข้าถึงการรักษา ได้ไม่ยาก

- โรคมะเร็งรักษาได้ ถ้ารู้เร็ว รักษาเร็ว หายขาดได้

- สาเหตุแท้จริงของมะเร็งตับอ่อนยังไม่ทราบแน่ชัด แต่ผู้ที่มีความเสี่ยงเกิดมะเร็งตับอ่อน ได้แก่ ผู้ที่สูบบุหรี่ มีโอกาสเป็นมะเร็งตับอ่อนมากกว่า 2-3 เท่าของคนทั่วไปผู้ที่ทำบางอาชีพเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งตับอ่อนมากขึ้น เช่น อาชีพที่ต้องสัมผัสถ่านหิน ก๊าซ และคนงานในอุตสาหกรรมเหล็ก, อุตสาหกรรมที่มีการใช้ยาฆ่าแมลงบ่อยๆ เป็นต้น ผู้ที่มีมารดา บิดา หรือพี่น้องเป็นมะเร็งตับอ่อน มีความเสี่ยงต่อโรคนี้มากกว่าคนทั่วไปถึง 3 เท่า”