ผู้เชี่ยวชาญด้านการตรวจสอบที่ดินรายหนึ่งแนะ ดูภาพถ่ายทางอากาศปี 2510 จะเฉลยคำตอบ “ศรีพันวา” รีสอร์ตหรูที่ภูเก็ต บุกรุกที่ดินของรัฐหรือไม่?
รายงานพิเศษ
“ที่ดินศรีพันวา ไม่มีโฉนด” ข้อมูลเพียงแค่เท่านี้คงยังไม่เพียงพอที่จะบอกว่า รีสอร์ตหรูบนภูเขาที่ชื่อ “ศรีพันวา” ตำบลวิชิต อำเภอเมือง จังหวัดภูเก็ต ก่อสร้างโดบบุกรุกที่ดินของรัฐหรือไม่ เพราะศรีพันวา มีเอกสารสิทธิ์ที่เรียกว่า นส.3 ก ซึ่งถือเป็นเอกสารสิทธิ์ที่มีศักดิ์ศรีไม่ต่างไปจากโฉนดที่ดิน
แต่ประเด็นที่สำคัญ คือ ทำไม “ศรีพันวา” ถึงมี นส.3 ก อยู่บนภูเขาได้ ... และในทางกฎหมาย สามารถทำได้หรือไม่
“จะออก นส.3 ก ต้องมี สค.1 มาก่อน” นี่คือ ข้อเท็จจริง เมื่อย้อนดูประวัติการถือครองที่ดินตั้งแต่ในอดีต จะมีคำตอบ
ในปี 2498 รัฐประกาศให้ผู้ที่ครอบครองทำประโยชน์อยู่ในที่ดินของรัฐก่อนวันที่ 1 ธันวาคม 2497 มาแสดงตัว เพื่อรับสิทธิครอบครองที่ดิน ที่เรียกว่า สค.1
ดังนั้นผู้ที่จะได้รับ สค.1 ต้องมีหลักฐานว่า มีการครอบครองทำประโยชน์อยู่ที่ในที่ดินแปลงนั้นมาก่อน เช่น มีบ้าน อาคาร มีร่องรอยการทำเกษตร ปลูกพืชเป็นแถวเป็นแนว หรืออาจมีแปลงนา เป็นต้น ซึ่งอาจเป็นพื้นที่บนภูเขาก็ได้ ถ้ามีการเข้าทำประโยชน์มาก่อน
หมายความว่า ใครก็ตามที่จะมี สค.1 ได้ จะต้องมีร่องรอยการเข้าทำประโยชน์ในที่ดินมาก่อน 1 ธันวาคม 2497 อย่างชัดเจน “จึงออก สค.1 ในพื้นที่ป่า” ไม่ได้
เมื่อมี สค.1 แล้ว ในปี 2520 รัฐได้จัดให้มีการเดินสำรวจรังวัดที่ดินครั้งใหญ่ทั่วประเทศ เป็นช่วงที่ สค.1 จำนวนมากได้ถูกอัปเกรดให้กลายเป็นเอกสารสิทธิ์ ก็คือ นส.3 ก
แต่ก็มีข้อแม้ในสมัยนั้นว่า “นส.3 ก” ไม่สามารถออกให้พื้นที่ “บนภูเขา” และพื้นที่ “เกาะ” ได้ ถึงแม้ว่าจะมี สค.1 ก็ตาม
จนเมื่อปี 2537 มีประกาศแก้ไขกฎกระทรวงมหาดไทย ฉบับที่ 43 ตามประมวลกฎหมายที่ดิน ให้สามารถออกเอกสารสิทธิ์ประเภท นส.3 ก ให้กับพื้นที่บนภูเขาและพื้นที่เกาะได้
โดยมีข้อแม้ว่า จะต้องเป็นพื้นที่ที่มี สค.1 อยู่แล้วเท่านั้น ไม่สามารถออกบนพื้นที่ครอบครองใหม่ได้
ดังนั้นหาก “ศรีพันวา” อ้างว่า รีสอร์ตบนภูเขา เป็นการเข้าครองที่ดินอย่างถูกต้อง โดยมีเอกสารสิทธิ์ นส.3 ก เป็นเครื่องยืนยัน ก็หมายความว่า ที่ดินแปลงนั้น ต้องเคยมี สค.1 มาก่อน
และการที่จะมี สค.1 มาก่อนได้ ก็หมายความอีกว่า จะต้องมีร่องรอยการเข้าทำประโยชน์ในที่ดินแปลงนี้มาก่อนวันที่ 1 ธันวาคม 2547
ผู้เชี่ยวชาญด้านการตรวจสอบกการบุกรุกที่ดิน ให้ข้อมูลเพิ่มเติมไว้อย่างน่าสนใจว่า ในเมื่อศรีพันวา อ้างว่ามีเอกสารสิทธิ์เป็น นส.3 ก
ดังนั้น ที่ดินบริเวณนั้นทุกแปลงที่อ้างว่ามี นส.3 ก จะต้องเคยมี สค.1 มาก่อน การจะตรวจสอบจึงต้องมุ่งไปที่ประเด็นว่า นส.3 ก ที่นำมาอ้าง ออกมาโดยชอบด้วยกฎหมายหรือไม่ ซึ่งในระบบฐานข้อมูลของหน่วยงานรัฐ เช่น กรมป่าไม้ หรือ กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพรรณพืช จะมีภาพถ่ายทางอากาศหลายช่วง
จึงแนะนำว่า สามารถตรวจสอบด้วยการอ่านแปลภาพถ่ายทางอากาศในปี 2510 เพื่อดูว่า บริเวณที่เป็นศรีพันวาบนภูเขาในปัจจุบัน มีการครอบครองทำประโยชน์อยู่แล้วในปี 2510 หรือไม่
หากไม่มีร่องรอยการครอบครองทำประโยชน์เลย ก็หมายความว่า ไม่มี สค.1 มาก่อน ไม่สามารถที่จะกลายเป็น นส.3 ก ได้เลย
แต่หากมีการครอบครองทำประโยชน์ในปี 2510 ก็เป็นไปได้ว่ามี สค.1 และมาออกเป็น นส.3 ก หลังปี 2537
ในวันนี้ นายวีระ สมความคิด ไปยื่นเรื่องขอให้กรมสอบสวนคดีพิเศษ หรือ ดีเอสไอ เข้าตรวจสอบที่ดิน “ศรีพันวา” ซึ่งดีเอสไอรับเรื่องไว้
แหล่งข่าวระดับสูงในดีเอสไอ ยืนยันว่า ที่ผ่านมาดีเอสไอ ยังไม่เคยเข้าไปตรวจสอบที่ดินของศรีพันวาแม้แต่ครั้งเดียว ดังนั้นที่ดินแปลงนี้ จึงไม่มีความเชื่อมโยงกับการเสียชีวิตในห้องขังที่ดีเอสไอ ของนายธวัชชัย อนุกูล อดีตเจ้าหน้าที่กรมที่ดิน ที่เป็นผู้ต้องหาในคดีออกเอกสารสิทธิ์โดยมิชอบหลายพันไร่ในพื้นที่ชายฝั่งทะเลอันดามัน
