ไม่มีอะไรอยู่ค้ำฟ้า! “กรกิจ” เล่าประวัติ มหาวิหารน็อทร์-ดาม แห่งกรุงปารีส หลังไฟไหม้เสียหายหนัก

กรกิจ ดิษฐาน ผู้ช่วยบรรณาธิการต่างประเทศและกีฬา หนังสือพิมพ์ M2F โพสต์ข้อความลงในเฟซบุ๊กส่วนตัว เล่าความเป็นมาของมหาวิหารน็อทร์-ดาม แห่งกรุงปารีส สุดท้ายไม่มีอะไรที่อยู่ค้ำฟ้า

จากเหตุการณ์เมื่อคืนวานนี้ (15 เม.ย.) ตามเวลาท้องถิ่นในกรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส เกิดเหตุเพลิงไหม้ใหญ่มหาวิหารน็อทร์-ดาม ศาสนสถานอายุ 850 ปี ที่เป็นเสมือนหนึ่งในสัญลักษณ์สำคัญของกรุงปารีส โดยเพลิงได้ลุกไหม้ต่อเนื่องหลายชั่วโมง โดยเจ้าหน้าที่ไม่สามารถควบคุมเพลิงเอาไว้ได้ จนทำให้ในช่วงเช้าวันนี้ (16 เม.ย.) หลังจากที่เปลวเพลิงได้ลุกลามไปทั่วบริเวณหลังคา ยอดแหลมของมหาวิหารก็ล้มพังลงมาท่ามกลางเสียงร้องและสะอื้นไห้ของผู้ที่เห็นเหตุการณ์

วันนี้ (16 เม.ย.) ผู้ใช้เฟซบุ๊กชื่อ “Kornkit Disthan” ผู้ช่วยบรรณาธิการต่างประเทศและกีฬา หนังสือพิมพ์ M2F ได้โพสต์ข้อความระบุถึงความเป็นมาของ “อาสนวิหารน็อทร์-ดาม” ไว้ว่า

“Notre-Dame de Paris รอดจากหายนะหลายครั้ง แต่ไม่มีอะไรที่อยู่ค้ำฟ้า ในที่สุดเปลวเพลิงก็เผาผลาญมหาวิหารไปถึง 3 ใน 4 ส่วน และยังอาจเป็นไฟที่เกิดขึ้นระหว่างการบูรณะอีกด้วย นับเป็นเรื่องยอกย้อนที่น่าเศร้า

ที่น่าเศร้ากว่า Notre-Dame de Paris ทรุดโทรมรอการฟื้นฟูมานาน แต่หาเงินบูรณะไม่ได้ พอจะบูรณะแทนที่จะดีขึ้นกลับเสียหายหนักกว่า

ที่หาเงินไม่ได้เพราะฝรั่งเศสเป็นประเทศที่แยกกิจการของรัฐออกจากศาสนา มหาวิหารเป็นทรัพย์สินของรัฐ แต่ให้ศาสนจักรใช้งานฟรี พอถึงเวลาที่จะต้องซ่อมจึงเกิดความลักลั่น เพราะรัฐออกเงินให้ซ่อมศาสนสถานไม่ได้ ถือเป็นการสนับสนุนศาสนา ชาวฝรั่งเศสจึงต้องไปเร่ขอเงินจากคนนอก แม้แต่กับมหามิตรอย่างสหรัฐฯ (ดูอ้างอิง 1)

แม้ว่ายังโชคดีที่โครงสร้างหลักยังมั่นคงอยู่ เพราะหัวใจของสถาปัตยกรรมโกธิกคือโครงสร้างหิน แต่สิ่งที่มีค่ากว่าหินคือโครงสร้างไม้ส่วนหลังคาที่เป็นไม้โบราณจากยุคกลาง สร้างมาไล่ๆ กับโครงสร้างหลัก อายุประมาณ 800 ปี ตอนนั้นต้องโค่นไม้โอ๊กถึง 13,000 ต้น เนื้อไม้ที่ตัดมาใช้ก็มีอายุประมาณ 300-400 ปี แล้วหมายความไม้โอ๊กที่กลายเป็นเถ้าถ่านมีอายุกว่า 1,200 ปี (เคย) เป็นโครงสร้างไม้ที่เก่าที่สุดในปารีส แต่บัดนี้ไม่มีแล้ว (ดูอ้างอิง 2)

ต้องทำความเข้าใจสถาปัตยกรรมแบบโกธิกกันก่อน

มหาวิหารแบบโกธิกมีโครงสร้างหลักเป็นหินก่อขึ้นมาเป็นหลังคาโค้งแหลมสอบเข้าหากันเรียกว่า Vault เหนือจาก Vault ขึ้นไปคือเครื่องบนเป็นไม้ ตามปกติเราจะมองไม่เห็น ที่มีโครงสร้างไม้ไว้เพื่อทำให้มหาวิหารดูสูงสง่าเมื่อมองจากภายนอก

ไฟไหม้ครั้งนี้ทำลายหลังคาไม้ทั้งหมดเรียกก็ว่าได้ทั้งส่วนกลาง, ส่วนบริเวณร้องเพลงสวด, มุขข้างโบสถ์ และยอดวิหาร พูดสั้นๆ คือเรียบเป็นจุณ แต่ยังไม่แน่ใจว่า Vault และหน้าต่างกระจกสีทรงกลม หรือ Rose window อันล้ำค่าจะรอดหรือไม่

มหาวิหารแห่งนี้รอดจากวิกฤตหลายครั้งแล้ว ครั้งแรกคือช่วงปฏิวัติฝรั่งเศส ปี 1793 เกิดกระแสต่อต้านศาสนา มวลชนบุกเข้ามาทำลายวิหารจนเสียหายหนัก ประติมากรรมโบราณรูปกษัตริย์ในคัมภีร์ไบเบิลถูกตัดคอหมด เพราะผู้คนที่กำลังเกลียดชังราชสำนัก คิดว่าเป็นรูปกษัตริย์ฝรั่งเศส มีการทำลายแท่นบูชา นำรูปพระแม่ (Notre-Dame) ไปทำลายแล้วแทนที่ด้วยเทพีเสรีภาพ ในยุคที่ผู้คนกำลังหมดศรัทธาพระเจ้าและคลั่งเหตุผล จากนั้นวิหารใช้เป็นโกดังเก็บข้าวของกับอาหาร

ตอนนั้นวิหารเสียหายหนักมาก แต่ยังไม่ถึงกับสิ้นประโยชน์ในสายตานักปฏิวัติ มาสิ้นประโยชน์เอาเมื่อปี 1871 ตอนที่พวกคอมมูนแห่งปารีสที่เป็นพวกหัวรุนแรง (บรรพชนพวกคอมมิวนิสต์) เรียกร้องให้เผามหาวิหารทิ้งเสียเลย ฐานที่เป็นสัญลักษณ์ของการกดขี่โดยศาสนจักร

โชคดีที่ Notre-Dame de Paris รอดมาได้อีกเพราะคอมมูนปารีสถูกปราบ แต่มาเสี่ยงจะพินาศอีกรอบในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ตอนที่นาซียึดครองปารีส ก่อนที่จะถอยทัพออกไปเพราะถูกฝ่ายสัมพันธมิตรรุกคืบ ฮิตเลอร์มีคำสั่งให้ทำลายปารีสให้ย่อยยับ แล้วถามผู้บัญชาการปารีสว่า “ปารีสเป็นจุณไปหรือยัง?” (Is Paris burning?)

แต่นายพล Dietrich von Choltitz เสียดายความงดงามของปารีสจึงขัดขืนคำสั่งท่านผู้นำไม่เผามัน ดังนั้น Notre-Dame de Paris จึงรอดปากเหยี่ยวปากกามาได้อีกครั้ง (เรื่องเครดิตของ Choltitz มีการถกเถียงกันว่าจริงหรือไม่ แต่ที่แน่ๆ ฝ่ายสัมพันธมิตรมีผลงานในเรื่องนี้ด้วย)

แต่สุดท้าย Notre-Dame de Paris ก็ไม่พ้นอนิจจตา ถึงรอดจากการถูกเผาในอดีต ก็ต้องถูกเผาในวันนี้

Notre-Dame de Paris ไม่ใช่มหาวิหารเดียวที่พินาศมาก่อนแล้วถือกำเนิดใหม่เหมือนนกฟีนิกซ์เกิดจากเถ้าถ่าน มหาวิหาร St. Stephen's Cathedral ที่เวียนนาอันเก่าแก่และงามพอๆ กัน ก็เคยเกิดเพลิงไหม้หลังคาไม้ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 และสร้างกันใหม่จนสวยดังเดิม

ภาพประกอบคือ ถ่ายเมื่อปี 1859 หรือก่อนที่จะมีการสร้างยอดวิหาร (Spire) ส่วนยอดนี้ทำจากไม้หุ้มโลหะ มีอายุน้อยที่สุด คือร้อยกว่าปี แต่การโค่นลงของมันทำลายจิตใจชาวโลกอย่างมาก"

โพสต์ดังกล่าวได้ถูกแชร์ออกสู่โลกโซเชียลแล้วกว่า 6,000 ครั้ง พร้อมกับคอมเมนต์วิพากษ์วิจารณ์อย่างหลากหลายเป็นจำนวนมาก โดยส่วนใหญ่ต่างรู้สึกเศร้าใจเกี่ยวกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น เนื่องจากสถานที่เกิดเหตุเป็นสถานที่ ที่เก่าแก่และมีคุณค่าจนไม่สามารถประเมิณได้

ชาวฝรั่งเศส-ทั่วโลกสะอื้น!ปารีสไม่มีวันเหมือนเดิม ไฟไหม้ทำลายล้างวิหารดัง'น็อทร์-ดาม'

ช็อตใจสลาย! “ยอดวิหารน็อทร์-ดาม” หัก ท่ามกลางเปลวเพลิงที่ปารีส [ชมคลิป]

‘มาครง’ ลั่นจะฟื้นฟูวิหาร ‘น็อทร์-ดาม’ กลับคืนมา ด้าน ‘ทรัมป์’ เจอดราม่าหลังออกไอเดียใช้เครื่องบินทิ้งน้ำดับไฟ