รายการ ฅนจริงใจไม่ท้อ วันเสาร์ที่ 18 กุมภาพันธ์ 2566 ที่ผ่านมา พาคุณผู้ชมไปรู้จัก “ช่างเจษ” ที่แม้โรคภัยจะทำให้ต้องกลายเป็นคนตาบอด ก็ไม่ท้อต่อชีวิต ลุกขึ้นทำงานหารายได้ช่วยครอบครัวด้วยการทำสิ่งที่ตนถนัดและรัก นั่นคือ การเป็นช่างซ่อมรถมอเตอร์ไซค์ แม้สายตามองไม่เห็น แต่ยังใช้ชีวิตแบบมีความสุขได้
“ช่างเจษ” หรือ เจษฎา จำปาทอง หนุ่มใหญ่วัย 58 ก่อนที่ชีวิตจะพลิกผันมาเป็นช่างซ่อมรถจักรยานยนต์ตาบอดที่ อ.เมือง จ.ปราจีนบุรี ในวันนี้ เขาเคยมีสายตาปกติเช่นเดียวกับคนทั่วไป แต่เพราะโรคเบาหวาน ทำให้เขามองไม่เห็นในที่สุด
“เบาหวานขึ้นตา รักษา ตาเริ่มฟางไปเรื่อย ไปรักษา ไปผ่าตา ผ่ามา ก็อย่างที่เห็นนี่แหละ”
สนใจงานช่างตั้งแต่เด็ก จึงเอาดีทางนี้
“ผมออกจากโรงเรียน ป.4 อายุ 10 กว่าขวบ ไปทำอยู่กรุงเทพฯ ปีหนึ่ง ทำงานร้านซ่อมรถตั้งแต่ 12 ขวบ (ถาม-ทำไมสนใจงานช่างตั้งแต่เด็กๆ?) สมัยก่อนเป็นช่างหากินง่าย ใครๆ ก็อยากเป็นช่างซ่อมรถ รถเยอะ แต่ไม่มีช่าง พอทำไปแล้ว งานหนัก เปื้อนก็เปื้อน มอมก็มอม แต่เดินมาสายนี้แล้วก็ต้องทำ ความรู้ก็ไม่มี แค่ ป.4 เริ่มจับงานช่างตั้งแต่อายุ 12 ตอนนั้นไปทำงานร้านซ่อมรถยนต์ รถหกล้อสิบล้อ”
ด้วยความชำนาญด้านงานซ่อมรถ ช่างเจษถึงกับเคยมีร้านซ่อมรถเล็กๆ ของตัวเอง แต่หลังจากตาบอด เพราะเบาหวานขึ้นตา ทำให้เขาปรับตัวไม่ทัน ต้องเลิกทำงานซ่อมรถ ใช้ชีวิตอยู่บ้านกับภรรยาและลูกๆ นานเกือบปี
“จะทำยังไง มองไม่เห็น เลิกทำงานไปพักหนึ่ง เลิกไปเกือบปี กลับมาอยู่บ้าน เริ่มใหม่ มานั่งทำรถเล่นก๊อกแก๊กไป มีเครื่องมืออยู่ แล้วก็เริ่มใหม่ เริ่มเปิดซ่อมรถใหม่ (ถาม-7-8 เดือน ที่เลิกทำงานไป รู้สึกคุณค่าของชีวิตลดน้อยลงไหม?) มันก็ลด มันทำไม่ได้ เครียด นั่งหงุดหงิด บางทีไปสวนกับแฟน คลายเครียด ตอนหลังเดือดร้อน ไม่พอกิน ลูกก็เรียน แฟนก็ทำงานเงินเดือน 9 พัน เปิดร้านซ่อมรถดีกว่า เผื่อได้รายได้เสริมอีก”
“ตอนแรกที่เปิดซ่อมรถ พรรคพวกรู้ ก็มา แรกๆ ก็ทำไปเรื่อยๆ ทีละน้อยๆ ตอนหลังขาประจำก็มาทำบ่อยๆ บอก ต้องไม่รีบนะ ถ้ารีบก็ไปที่อื่นก่อน ไปซ่อมร้านอื่นก่อน ถ้าเปลี่ยนยาง ผมทำให้เร็ว (ถาม-คนปกติสายตาดี ทำไม่ยาก เราตามองไม่เห็น มันยากไหม เวลาจะหยิบจับอุปกรณ์ น็อตตัวไหน?) มันก็ไม่ยากนะ บอกเปลี่ยนยาง รถรุ่นไหน รุ่นนี้ ก็นึกแล้ว ตรงนี้มันอยู่ตรงนี้ มันก็เหมือนผ่านมาแล้วไง เคยแล้วไง งัดๆ ยางออก ถอดตรงนี้ออก จับยางยัดใส่ มันก็เหมือนปกติแหละ ตาตอนนี้ไม่เป็นอุปสรรคแล้ว ชินแล้ว มองไม่เห็น”
“(ถาม-แล้วเครื่องยนต์ เครื่องมอเตอร์ไซค์หรือเครื่องตัดหญ้า การหยิบจับอุปกรณ์ เราจะรู้หรือตรงไหนมันชำรุดหรือมีปัญหา?) บางทีลูกค้าบอก สตาร์ทไม่ติด เราก็รู้แล้ว ถ้าผ่าเครื่อง สตาร์ทดู ไม่มีแรงอัด ไม่มีอะไร มันดัง ก็ต้องผ่า ถ้ามันไฟไม่มา มันก็มีอาการ เครื่องมันแน่นอยู่ น้ำมันมาหรือเปล่า ก็ไล่น้ำมันดู น้ำมันมา ก็ดูไฟ ไฟไม่มา ก็ต้องไล่ดูว่ามาจากจานไฟหรืออะไร (ถาม-ที่พูดๆ มานี่ มองไม่เห็นก็ทำได้หรือ?) ทำได้ ผ่าเครื่อง ผมก็นั่งผ่าอยู่ แต่ช้าหน่อย 2 วัน (ถาม-แล้วเวลาประกอบกลับที่เดิม มันจะครบไหม?) ครบสิ มันจะไม่พออีกด้วยซ้ำไป”
ภาพการจับเครื่องมืออุปกรณ์และการซ่อมรถของช่างเจษ ยืนยันได้อย่างดีว่า สายตาที่มองไม่เห็นไม่เป็นอุปสรรคต่อการซ่อมรถของเขาจริงๆ
“(ถาม-ในส่วนความมั่นใจของลูกค้า เมื่อก่อนอาจมั่นใจช่างเจษ แต่พอตามองไม่เห็น มาเปิดซ่อมอีกรอบ ความมั่นใจในฝีมือเราของลูกค้าเป็นอย่างไรบ้าง?) ก็รอดูเอาไง ทำเสร็จ ก็ลองดู ใช้ได้ไหม ถ้าขี่ใช้ได้ ก็ใช้ได้ ถ้าใช้ไม่ได้ ก็เอากลับมา ทำให้ใหม่ รับประกันการซ่อมอยู่แล้ว ถ้าไม่เชื่อใจก็ไปร้านอื่น ร้านอื่น เขาก็บอกว่าแพง ก็กลับมาอีกเหมือนเดิมแหละ เราคิดราคาไม่แพงเท่าไหร่ พออยู่ได้ (ถาม-มีไหม อาการไหนซ่อมยาก แก้ไม่ตก?) ไม่มี แก้ตกตลอด ยังไงก็ต้องตก ถ้าไม่ตกจะเป็นช่างหรือ (ถาม-มีจากร้านอื่นมาให้เราซ่อมไหม?) มี แก้มา บางทีขี่ ใช้ไม่ได้ ซ่อมร้านอื่นไปเป็นหมื่น เขาทำใหม่หมดทุกอย่าง บิดไม่ขึ้น มาทำก็นิดเดียวเอง บางทีซ่อมให้เขา บางทีก็ฟรี กันเอง”
“(ถาม-คุณสมบัติของช่าง ต้องมีอะไรบ้าง ถ้าอยากเป็นช่างซ่อมรถ?) ไม่ต้องกลัวเปื้อน ถ้ากลัวเปื้อน ไม่ต้องเรียนช่าง สมองดีหน่อย จำเก่ง โอเคแล้ว (ถาม-ทุกวันที่มองไม่เห็น เครื่องเสียที่มาส่วนใหญ่ เรารู้ได้อย่างไรว่าเสียตรงไหน?) ผมฟังเสียงเครื่อง มันดังแบบไหน ดังเรียบหรือเปล่า หรือดังโคลกๆ มันก็ไม่ใช่”
แม้ตาบอด แต่ซ่อมได้หลายอย่าง!
“ผมก็ซ่อมเครื่องสูบน้ำ เครื่องตัดหญ้า รถมอเตอร์ไซค์ ส่วนรถยนต์ ถ้าพวกกันเองเอามา บางทีก็ซ่อมให้เขา บางทีถ้าไม่ใช่ ไม่รู้จัก ก็ไม่ทำ”
“เครื่องตัดหญ้า ตอนแรกไม่เคยทำ มาทำตอนตาบอด ตอนตาดีๆ ไม่ได้ทำ มันเบาหน่อยไง ไม่ได้ลำบากเหมือนมอเตอร์ไซค์ เครื่องตัดหญ้า รื้อได้หมด อันไหนมันอยู่ตรงไหน มาก็ซ่อมให้เขาได้”
ไม่เครียดที่ตาบอด เพราะเครียดไปก็ทำอะไรไม่ได้!
“กินก็กินปกติ ไม่ได้กินอะไรมากมาย กินธรรมดา แฟนหาข้าวให้ กินเสร็จ ก็เอาไปเก็บไว้ เก็บตรงนี้นะ ก็เดินเอาไปเก็บไว้ที่ล้างจานแค่นั้นเอง บางทีไม่ได้เข้ามา ข้าววางตรงนี้นะ ได้เวลาหิว ก็ไปกิน ก็แค่นั้นเอง ไม่ได้ยุ่งยาก ก็ปกติของผม ตาดีก็อยู่อย่างนี้ ตาไม่ดีก็อยู่เหมือนเดิม ก็นอนขาไขว่ห้างฟังเพลง ผมคนไม่เครียด ถ้าเครียดก็ไม่ไหว ไม่รู้จะเครียดไปทำไม เครียดไปก็ทำอะไรไม่ได้ เครียดไปแล้วฆ่าตัวตายเหมือนคนอื่นเขาอีก ก็อยู่เฉยๆ อยู่ตามธรรมชาตินี่แหละ มีก็กิน ไม่มีก็กิน ไม่กินก็แย่”
นอกจากไม่เครียดแล้ว มีสิ่งหนึ่งที่ช่วยให้ช่างเจษสดชื่นและผ่อนคลายทุกครั้งที่ได้ทำ คือ การเข้าไปดูแลสวนผลไม้ของครอบครัว
“ปลูกไว้ 5-6 ปี มันโตขึ้นมา ก็ได้กิน ถ้าไม่ได้กิน ตาย ก็ปลูกใหม่ มะปรางก็มี มังคุดก็มี ปลูกเป็นสิบปีแล้ว ปลูกกิน เยอะก็ขาย (ถาม-เวลาเรามาที่สวน เรารู้สึกอย่างไรบ้าง?) สบาย ลมเย็น ก็นั่งพักขา บางทีก็นั่งรถพ่วง รดน้ำก็ปล่อยไป สายยางก็ปล่อยไป (ถาม-ปกติมาสวนบ่อยไหม?) 2 วันมาทีหนึ่ง รดน้ำสวน ไม่ดูแลก็ไม่ได้กิน บางทีก็มาเอามะละกอไปขาย เขาสั่งไว้ ถ้ามาหน้าทุเรียน จะเห็นลูกห้อยอยู่ที่ต้น”
นอกจากเป็นช่างซ่อมรถมอเตอร์ไซค์ที่ตาบอดและสามารถใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุขแล้ว ช่างเจษยังได้รับรางวัลจากกระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ในฐานะ “คนพิการต้นแบบ ประจำปี 2565” อีกด้วย
“ได้รับมาเมื่อวันที่ 2 วันคนพิการสากล (ถาม-ส่วนตัวช่างเจษคิดว่า ความบกพร่องทางร่างกาย เป็นอุปสรรคสำหรับชีวิตไหม?) ไม่เป็นหรอก ผมเลิกคิดแล้ว ทุกวันนี้ไม่มีอุปสรรคแล้ว ทำอะไรก็ทำได้หมด ผมไม่เครียดกับมันหรอก แค่ตามองไม่เห็นเฉยๆ (ถาม-เราได้เรียนรู้อะไรจากความบกพร่องของร่างกายบ้าง?) ก็เรียนรู้กับมัน ใช้ชีวิตไม่ให้มันเครียด เราอยู่อย่างนี้เราถือว่าไม่เป็นอุปสรรคหรอก”
“(ถามจริงๆ รู้สึกเสียดายไหมที่เราสูญเสียการมองเห็น ทำให้เรามองไม่เห็นอะไรหลายๆ อย่างที่มันอาจทำให้เรามีความสุข?) เสียดายอยู่ แต่มันก็ต้องทำใจ มันเป็นไปแล้ว ก็หาความสุขไปอย่างนี้ ชีวิตจะไม่ทุกข์ คิดให้มันสบาย มันก็ไม่ทุกข์ คิดให้ไม่เป็นทุกข์ ก็ไม่เป็นทุกข์”
คลิกชมรายการ ฅนจริงใจไม่ท้อ ตอน “ช่างซ่อม...ตาบอด”
https://www.youtube.com/watch?v=fPPsl3s31m0
ติดตามรับชมรายการ ฅนจริงใจไม่ท้อ ได้ ทุกวันเสาร์ เวลา 09.00-09.30 น. ทางสถานีโทรทัศน์ NEWS1 ( IPM ช่อง 64 / PSI ช่อง 211 )
หรือรับชมรายการย้อนหลังได้ที่เพจ ฅนจริงใจไม่ท้อ https://web.facebook.com/KonJingJaimaitor/
หรือยูทูบฅนจริงใจไม่ท้อ https://www.youtube.com/channel/UCsb4sLqdHs35km4uQ_tOCjQ/videos