รายงานพิเศษ ลึกทันใจ ตอน กม.ที่ดินฉบับบิ๊กตู่เป็นธรรมจริงหรือ? ออกอากาศทางสถานีโทรทัศน์ผ่านดาวเทียม NEWS1 วันจันทร์ที่ 8 พฤษภาคม 2560
กฎหมายภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง ที่รัฐบาล พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา มีมติเห็นชอบตามที่สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาตรวจพิจารณาแล้ว และคาดว่าจะผ่านการพิจารณาของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ภายใน 2-3 เดือนนี้ แต่จะมีผลบังคับใช้ในวันที่ 1 มกราคม 2562 จะทำให้คนไทยต้องเดือดร้อนกันทั่วหน้าไม่ว่าจะเป็นคนจนหรือคนรวย หากมองผิวเผินจะรู้สึกว่าดี เหมือนกับว่ารัฐบาลต้องการสนับสนุนให้คนมีบ้านหลังแรก เพราะในการคำนวณภาษีในกรณีที่ดินและสิ่งปลูกสร้างที่เจ้าของใช้เป็นที่อยู่อาศัยและมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านตามกฎหมายในวันที่ 1 มกราคมของปีภาษีนั้นจะได้รับการยกเว้นในกรณีที่ไม่เกิน 50 ล้านบาท เช่น คนจนมีบ้านหลังเล็ก ๆ ราคา 2 แสนบาท หรือคนรวยมีบ้านราคาหลายสิบล้านแต่ไม่ถึง 50 ล้าน ก็จะได้รับยกเว้นภาษีในกรณีบ้านหลังแรกเท่ากัน
แต่สำหรับคนที่ซื้อบ้านหลังที่ 2 ขึ้นไปไม่ว่าจะเพื่อปล่อยเช่าหรือเก็บไว้เป็นสมบัติของลูกหลานหรือเพื่อวัตถุประสงค์อื่นใดก็ตาม หากกฎหมายมีผลบังคับใช้แล้ว บ้านและสิ่งปลูกสร้างทั้งหลายจะต้องนำมาเสียภาษีทั้งหมดไม่ว่าจะนำไปปล่อยเช่าได้หรือไม่ได้ก็ตาม เมื่อเป็นเช่นนี้ ใครที่มีบ้านหลายหลัง แต่เมื่อนำมารวมกันแล้วมีมูลค่าไม่ถึง 50 ล้านบาท ก็ยังจัดอยู่ในกลุ่มคนจน คนชั้นกลางค่อนไปล่าง ก็ต้องเสียภาษีไปตลอดชีวิต ถามว่าเป็นธรรมหรือไม่ และที่น่ากลัวมากไปกว่านั้น หากมีการฝ่าฝืนไม่ยอมเสียภาษี ก็จะมีบทลงโทษที่รุนแรงมากถึงขนาดต้องถูกอายัดทรัพย์ หรือ ยึดทรัพย์ เพื่อนำไปขายทอดตลาด ซึ่งกฎหมายเดิมไม่มีบทลงโทษนี้ไว้ ทำให้คนกลุ่มที่ต้องการเก็บทรัพย์สินไว้ให้ลูกหลาน แต่ไม่สามารถแบกรับภาษีได้ ก็ต้องเลือกขายทรัพย์สินออกไปก่อนและเก็บเงินสดไว้แทน หากเป็นเช่นนั้นจริง คงได้เห็นความวุ่นวายเกิดขึ้นก่อนที่กฎหมายจะบังคับใช้ เมื่อทุกคนแห่กันออกมาขาย ราคาทรัพย์สินก็จะถูกกดราคาได้ จะเป็นการซ้ำเติมคนเหล่านี้มากขึ้นไปอีก
สำหรับอัตราการจัดเก็บภาษี กฎหมายฉบับนี้กำหนดให้แบ่งตามลักษณะการใช้ประโยชน์เป็นสำคัญ ส่วนของที่ดินรกร้างว่างเปล่าหรือไม่ได้ทำประโยชน์ตามควรแก่สภาพกำหนดให้เก็บภาษีในอัตรา 2% และจะสามารถปรับการเก็บภาษีขึ้นได้ครั้งละ 0.5% หากไม่มีการใช้ประโยชน์ โดยจะมีการประเมินทุก 3 ปี แต่ไม่เกินอัตรา 5% ส่วนที่ดินเพื่อใช้ประโยชน์ในการประกอบเกษตรกรรมและที่เป็นที่อยู่อาศัยคงไว้อัตราเดียวกับร่างของกระทรวงการคลังที่ 0.2 % เช่นเดียวกับที่ดินเพื่อใช้ประโยชน์อื่น เช่น พาณิชยกรรม คงการจัดเก็บภาษีไว้ที่ 2% และที่ดินและสิ่งปลูกสร้างที่เป็นที่อยู่อาศัย ให้มีอัตราภาษีไม่เกิน 0.5% ของฐานภาษีซึ่งจะพบว่า การจัดเก็บภาษีแพงขึ้นกว่าเดิม 10-100 เท่า ขึ้นอยู่กับว่าที่ดินและสิ่งปลูกสร้างนั้นอยู่ในประเภทใดและอัตราใด อย่างไรก็ตาม ยังไม่ควรตื่นตระหนกมากเกินไปนัก เพราะยังต้องลุ้นว่า กฏหมายฉบับนี้ขาดความชอบธรรมตามรัฐธรรมนูญมาตรา 77 หรือไม่ เพราะระบุไว้ว่ารัฐต้องฟังความคิดเห็นของผู้ที่เกี่ยวข้อง ก่อนการตรากฎหมาย จะต้องวิเคราะห์ผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากกฎหมายอย่างรอบด้านและเป็นระบบในขณะที่ พ.ร.บ.ฉบับนี้ไม่มีการดำเนินการตามมาตรา 77 แต่อย่างใด
ดังนั้น จึงต้องจับตาดูว่า กฎหมายที่ดินและสิ่งปลูกสร้างฉบับนี้ จะสามารถคลอดออกมาใช้ได้หรือไม่ เมื่อถึงเวลานั้น เชื่อว่าต้องมีคนจำนวนมากต้องได้รับความเดือดร้อนกันถ้วนหน้าแน่นอน
ทีมข่าวลึกทันใจ รายงาน