ปักกิ่ง/เซี่ยงไฮ้, 24 มิถุนายน (รอยเตอร์) - อุตสาหกรรมยานยนต์ของจีนเผชิญข้อกล่าวหาว่าได้เพิ่มยอดขายรถยนต์ใหม่มาหลายปีผ่าน "ตลาดสีเทา" ที่ได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาล โดยรถยนต์ใหม่ที่เพิ่งออกจากสายการผลิตจะถูกจดทะเบียนทันทีและส่งออกไปยังต่างประเทศในฐานะ "รถใช้แล้ว" ที่ไม่เคยผ่านการใช้งาน หรือที่เรียกว่า "รถศูนย์ไมล์" การปฏิบัตินี้ช่วยให้ผู้ผลิตรถยนต์จีนสามารถบันทึกยอดขายและกำจัดรถยนต์ที่ยากจะจำหน่ายในตลาดภายในประเทศได้
จากการตรวจสอบเอกสารของรัฐบาลและการสัมภาษณ์ตัวแทนจำหน่ายรถยนต์และพ่อค้าค่ารถ 5 ราย โดยรอยเตอร์ พบว่ารถยนต์ศูนย์ไมล์เหล่านี้ถูกส่งออกไปยังตลาดต่าง ๆ เช่น รัสเซีย เอเชียกลาง และตะวันออกกลาง ซึ่งเป็นภูมิภาคที่มีความต้องการรถยนต์สูงแต่มีข้อจำกัดด้านการนำเข้ารถยนต์ใหม่ การส่งออกในลักษณะนี้ทำให้ผู้ผลิตสามารถรายงานตัวเลขการเติบโตที่น่าประทับใจ แม้ว่าตลาดในประเทศจะเผชิญกับความท้าทายจากสงครามราคาที่ยืดเยื้อ
นายตู เลอ ผู้ก่อตั้งบริษัทที่ปรึกษา Sino Auto Insights ในรัฐมิชิแกน สหรัฐอเมริกา กล่าวว่า "นี่เป็นผลพวงจากสงครามราคาที่ยาวนานเกือบสี่ปี ซึ่งทำให้บริษัทต่าง ๆ หมดหวังที่จะบันทึกยอดขายให้ได้มากที่สุด ไม่ว่าจะด้วยวิธีใดก็ตาม" เขากล่าวเสริมว่า การแข่งขันที่รุนแรงในอุตสาหกรรมยานยนต์จีนทำให้ผู้ผลิตต้องหาทางออกที่สร้างสรรค์เพื่อรักษาตำแหน่งในตลาด
การเปิดโปงและการวิพากษ์วิจารณ์ในประเทศ
การปฏิบัตินี้เริ่มได้รับความสนใจในระดับชาติเมื่อนายเว่ย เจียนจุน ประธานบริษัท Great Wall Motor ผู้ผลิตรถยนต์รายใหญ่ของจีน ออกมาวิพากษ์วิจารณ์การขายรถศูนย์ไมล์ในประเทศเมื่อเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา โดยระบุว่าการกระทำดังกล่าวบั่นทอนความน่าเชื่อถือของอุตสาหกรรมยานยนต์ ต่อมาเมื่อวันที่ 10 มิถุนายน หนังสือพิมพ์ People's Daily ซึ่งมักสะท้อนมุมมองของผู้นำพรรคคอมมิวนิสต์จีน ได้ตีพิมพ์บทความประณามการขายรถศูนย์ไมล์ในตลาดภายในประเทศ โดยระบุว่ารถยนต์ปลอมเหล่านี้เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ราคารถยนต์ในจีนลดลงอย่างมากท่ามกลางสงครามราคาที่รุนแรง
บทความใน People's Daily เรียกร้องให้มีการ "ควบคุมอย่างเข้มงวด" เพื่อฟื้นฟูความเป็นระเบียบในอุตสาหกรรม และปกป้องผู้บริโภคจากรถยนต์ที่ถูกนำเสนอในฐานะรถใช้แล้วแต่แท้จริงแล้วเป็นรถใหม่ที่ไม่เคยใช้งาน การวิพากษ์วิจารณ์นี้สะท้อนถึงความกังวลที่เพิ่มขึ้นเกี่ยวกับความโปร่งใสในอุตสาหกรรมยานยนต์ของจีน ซึ่งเป็นหนึ่งในตลาดรถยนต์ที่ใหญ่ที่สุดในโลก
การสนับสนุนจากรัฐบาลท้องถิ่น
ที่น่าประหลาดใจคือ แม้ว่าการขายรถศูนย์ไมล์ในประเทศจะถูกวิพากษ์วิจารณ์ แต่การส่งออกรถยนต์เหล่านี้กลับได้รับการสนับสนุนอย่างแข็งขันจากรัฐบาลท้องถิ่นในจีน ตามการตรวจสอบรายงานสื่อของรัฐและเอกสารของรัฐบาลโดยรอยเตอร์ พบว่ารัฐบาลท้องถิ่นอย่างน้อย 20 แห่ง รวมถึงศูนย์กลางการส่งออกสำคัญอย่างมณฑลกวางตุ้งและเสฉวน ได้ระบุถึงการสนับสนุนการส่งออกรถศูนย์ไมล์ในเอกสารสาธารณะ โดยมองว่าการปฏิบัตินี้เป็นวิธีสำคัญในการบรรลุเป้าหมายการเติบโตทางเศรษฐกิจที่กำหนดโดยรัฐบาลกลางในปักกิ่ง
รัฐบาลท้องถิ่นเหล่านี้ให้การสนับสนุนในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การออกใบอนุญาตส่งออกเพิ่มเติม การเร่งรัดกระบวนการคืนภาษีสำหรับผู้ส่งออก การลงทุนในโครงสร้างพื้นฐาน เช่น ท่าเรือและศูนย์โลจิสติกส์ และการจัดงานเชื่อมโยงเครือข่ายเพื่อส่งเสริมการค้ารถยนต์ใช้แล้ว ตัวอย่างเช่น มณฑลกวางตุ้ง ซึ่งเป็นหนึ่งในฐานการผลิตยานยนต์ที่ใหญ่ที่สุดของจีน ได้จัดสรรเงินทุนเพื่อสนับสนุนการพัฒนาตลาดส่งออกรถยนต์ใช้แล้ว ในขณะที่มณฑลเสฉวนได้ออกนโยบายเพื่ออำนวยความสะดวกในการลงทะเบียนและส่งออกรถยนต์ศูนย์ไมล์
กลไกของ "รถศูนย์ไมล์"
กระบวนการทำงานของกลโกงนี้เริ่มต้นเมื่อรถยนต์ใหม่ถูกผลิตและออกจากสายการผลิต ผู้ส่งออกจะซื้อรถยนต์คันนั้นโดยตรงจากผู้ผลิตหรือตัวแทนจำหน่าย จากนั้นจดทะเบียนรถด้วยป้ายทะเบียนจีน และทำเครื่องเพื่อส่งออกในฐานะ "รถใช้แล้ว" โดยทันที ซึ่งในทางปฏิบัติ รถยนต์เหล่านี้ไม่เคยถูกขับใช้งานเลย ผู้ผลิตจะบันทึกรถยนต์คันนี้เป็น "รถที่ขายแล้ว" และบันทึกรายได้ในบัญชีทันที การปฏิบัตินี้ช่วยให้บริษัทสามารถรายงานยอดขายที่สูงขึ้นและหลีกเลี่ยงการสะสมสินค้าคงคลังที่อาจกลายเป็นภาระในตลาดภายในประเทศ
ที่ปรึกษาของสมาคมผู้ค้าปลีกรถยนต์จีน (China Automobile Dealers Association) เปิดเผยว่า ประมาณ 90% ของรถยนต์นั่งส่วนบุคคลและรถ商用ที่จีนส่งออกเมื่อปีที่แล้วเป็นรถศูนย์ไมล์ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงขนาดของการปฏิบัตินี้ในอุตสาหกรรมยานยนต์ของจีน
ผลกระทบและอนาคตของอุตสาหกรรม
การส่งออกรถศูนย์ไมล์อาจช่วยให้ผู้ผลิตรถยนต์จีนสามารถรักษาตัวเลขยอดขายที่น่าประทับใจได้ในระยะสั้น แต่การปฏิบัตินี้ได้จุดประกายความกังวลเกี่ยวกับความยั่งยืนของอุตสาหกรรมยานยนต์จีน นักวิเคราะห์บางคนเตือนว่าการพึ่งพาตลาดสีเทานี้อาจบิดเบือนภาพรวมของความต้องการที่แท้จริงในตลาด และอาจส่งผลกระทบต่อชื่อเสียงของผู้ผลิตรถยนต์จีนในระยะยาว โดยเฉพาะในตลาดต่างประเทศที่ให้ความสำคัญกับความโปร่งใสและคุณภาพ
ในขณะที่รัฐบาลจีนเริ่มให้ความสนใจกับปัญหานี้มากขึ้น โดยเฉพาะในส่วนของการขายรถศูนย์ไมล์ภายในประเทศ คำถามที่ยังคงอยู่ คือว่ารัฐบาลจะดำเนินการควบคุมการส่งออกในลักษณะเดียวกันหรือไม่ หรือจะยังคงปล่อยให้การปฏิบัตินี้เป็นเครื่องมือในการบรรลุเป้าหมายเศรษฐกิจต่อไป การพัฒนาในอนาคตจะเป็นตัวกำหนดทิศทางของอุตสาหกรรมยานยนต์จีน ซึ่งยังคงเป็นหนึ่งในเสาหลักของเศรษฐกิจโลก
