สามเหลี่ยมทองคำ - แม่น้ำโขงตอนบน หนึ่งในเส้นทางการค้าหลักไทย-จีนแทบร้าง เรือลาวต้องจอดริมฝั่งเรียงเป็นตับ เรือจีนถูกกัก แถมปิดเมืองท่ากวนเหล่ยซ้ำ อ้างผลกระทบโควิด-19 ทั้ง 2 ประเทศ แต่ส่อสังเวยสัมพันธ์จีน-อเมริกา
ขณะนี้การเดินเรือในแม่น้ำโขงวท่าเรือพาณิชย์เชียงแสน แห่งที่ 2 ของประเทศไทยกับเมืองท่าต่างๆ ในแม่น้ำโขงตอนบนอยู่ในสภาพซบเซาอย่างหนัก เรือสัญชาติ สปป.ลาว จำนวนมากต่างจอดเรียงรายอยู่ริมฝั่งเมืองต้นผึ้ง แขวงบ่อแก้ว สปป.ลาว ตรงกันข้าม อ.เชียงแสน จ.เชียงราย ส่วนเรือสัญชาติจีนที่เคยขนสินค้าขึ้นล่องระหว่างท่าเรือเชียงแสน-ท่าเรือกวนเหล่ย-เชียงรุ่ง ก็ไม่ปรากฏให้เห็นเหมือนเดิมอีกเลย คงเหลือเรือสัญชาติพม่าที่ขนส่งสินค้าจากประเทศไทยขึ้นไปยังเมืองท่าของประเทศพม่า ที่อยู่เหนือสามเหลี่ยมทองคำขึ้นไป 2-3 กม.วันละไม่กี่ลำเท่านั้น
นายแสงอรุณ พงษ์แพทย์ ผู้อำนวยการส่วนควบคุมศุลกากร ด่านศุลกากรเชียงแสน กล่าวว่า ตอนนี้ผู้ประกอบการต้องการค้าขายและมีสินค้าเตรียมส่งออกแต่ไม่มีเรือให้บริการ เรือบรรทุกสินค้าสัญชาติจีนที่มีระวางบรรทุก 300 ตันกรอส เกือบ 100 ลำ ไม่ได้รับอนุญาตให้ลงมารับสินค้าอีก ส่วนเรือสัญชาติ สปป.ลาว ที่มีประมาณ 400 ลำ ขนาด 100-200 ตันกรอส ก็จอดเรียงรายกันอยู่ตามท่าเรือและริมฝั่งดังกล่าว โดยทั้ง 2 ประเทศมีเหตุผลเรื่องการป้องกันไวรัสโควิด-19 เหมือนกัน
ณ ขณะนี้จึงมีเพียงเรือสัญชาติพม่าที่ขนสินค้าจากประเทศไทยไปยังท่าเรือบ้านโป่งและท่าเรือสบหลวย ของพม่า ส่วนเรือสัญชาติไทยยังไม่มีเพราะติดเงื่อนไขกฎหมายทั้งภายในประเทศและต่างประเทศรวมทั้งเงื่อนไขความชำนาญในการเดินเรือแม่น้ำโขงด้วย
ด้าน น.ส.ผกายมาศ เวียร์รา รองประธานหอการค้า จ.เชียงราย กล่าวว่า การค้าลุ่มแม่น้ำโขงตอนบนส่วนใหญ่เป็นการค้าระหว่างไทย-จีน แต่เมื่อจีนปิดท่าเรือกวนเหล่ยก็ทำให้การค้าโดยตรงระหว่างไทย-จีน หยุดชะงัก ขณะที่ผู้ประกอบการที่หันไปใช้เส้นทางอื่น เช่น ทางบกผ่านถนนอาร์สามเอใน สปป.ลาว ก็ต้องพบกับอุปสรรคด้านต้นทุนในการขนส่งผ่านพื้นที่หลายแขวงของ สปป.ลาว และเส้นทางคมนาคมที่เป็นภูเขาสูงชันในฤดูฝน ขนส่งได้น้อยกว่าทางเรือ ค่าขนส่งก็แพงกว่า
ซึ่งที่ผ่านมา หอการค้า จ.เชียงราย ได้นำเสนอปัญหาผ่านจังหวัดและรัฐบาลแล้วหลายครั้ง เพื่อให้เจรจาหารือกับทางการจีนว่าหากสถานการณ์ไวรัสโควิด-19 ทุเลาลงก็ควรจะเปิดเมืองท่า เพราะไทย พม่า สปป.ลาว และจีนตอนใต้ต่างมีการลงนามในข้อตกลงการเดินเรือพาณิชย์แม่น้ำโขงตอนบนที่ทั้ง 4 ชาติ ส่วนการป้องกันไวรัสโควิด-19 นั้น ทาง จ.เชียงราย และประเทศต่างๆ ต่างมีมาตรการเข้มงวดอยู่แล้ว เชื่อว่าหากจีนเปิดท่าเรือจะไม่เป็นปัจจัยทำให้เกิดปัญหาในเรื่องนี้แน่นอน
แหล่งข่าวชายแดนด้าน อ.เชียงแสน กล่าวว่ายังคงเป็นที่น่าสงสัยอยู่ว่าสาเหตุที่ทางการจีนไม่ยอมเปิดทาเรือกวนเหล่ยนั้นมีสาเหตุมาจากเรื่องใดกันแน่ เพราะสถานการณ์ตลอดระยะเวลา 2 ปีที่ผ่านมา เคยมีช่วงที่การระบาดของไวรัสโควิด-19 เบาบางลง โดยเฉพาะในจีนตอนใต้และประเทศไทย แต่ปรากฏว่าทางการจีนไม่เคยแจ้งเรื่องจะกลับมาเปิดเมืองท่าแห่งนี้เลย
“ถ้าดูประกอบกับการที่ท่าเรือใน สปป.ลาว ปิดตลอดแนวทำให้สงสัยว่าเกี่ยวข้องกับความสัมพันธ์ระหว่างประเทศจีนและสหรัฐอเมริกาที่กำลังเพ่งเล็งกันอยู่หรือไม่ ซึ่งการจะทราบผลได้ก็ต่อเมื่อการระบาดของไวรัสโควิด-19 ได้ผ่านพ้นไปแล้ว และรอดูท่าทีของจีนว่าจะเปิดเมืองท่ากวนเหล่ยหรือไม่”
