ชัยนาท - ชาวเนินขาม ร่วมสืบสานประเพณีเรียกขวัญข้าวขึ้นลาน บูชาพระแม่โพสพ หลังเก็บเกี่ยวข้าวเข้ายุ้งฉาง
วันนี้ (14 ธ.ค.) ที่ศูนย์สาธิตการเกษตรแบบผสมผสานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ มูลนิธิชัยพัฒนา ตำบลสุขเดือนห้า อำเภอเนินขาม จังหวัดชัยนาท นายสมบูรณ์ ศิริเวช ผู้ว่าราชการจังหวัดชัยนาท นำหัวหน้าส่วนราชการ นิสิต นักศึกษา อาจารย์จากมหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม และชาวบ้านอำเภอเนินขาม จำนวนกว่า 500 คน ร่วมสืบสานประเพณีพิธีเรียกขวัญข้าวขึ้นลาน และลงแขกเกี่ยวข้าว ชาวสุขเดือนห้า ตามศาสตร์พระราชา
ตามโครงการการสื่อสารเพื่อสร้างทุนวัฒนธรรมด้านประเพณีและส่งเสริมการท่องเที่ยวบนฐานอัตลักษณ์ชุมชน ที่จัดขึ้นโดยมหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม และอำเภอเนินขาม เพื่ออนุรักษ์ประเพณี พิธีกรรมตามความเชื่อเกี่ยวกับพระแม่โพสพ และวิถีการทำนาแบบดั้งเดิม เพื่อมุ่งลดต้นทุนการผลิตจากการใช้เครื่องจักรกลในการทำนา โดยการใช้แรงงานคนในครอบครัวและคนในชุมชน รวมทั้งเพื่อแสดงออกถึงความสามัคคี และเพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้ให้คนรุ่นใหม่ได้เรียนรู้เพื่อสืบทอดต่อไป
โดยมี นายบุญยัง คำตาสุข อายุ 66 ปี และ นางลำจวญ คำตาสุข อายุ 66 ปี สองสามีภรรยา ปราชญ์ชาวบ้านด้านประเพณีและพิธีกรรมการเกี่ยวข้าวจังหวัดชัยนาท มาเป็นผู้สาธิตพิธีเรียกขวัญข้าวขึ้นลาน เพื่อบูชาและเรียกขวัญพระแม่โพสพ หลังจากทำการเก็บเกี่ยวข้าวแล้ว เพื่อให้พระแม่โพสพไปสถิตอยู่ ณ ยุ้งฉาง หรือลานข้าวของชาวนา ที่นำผลผลิตที่เก็บเกี่ยวแล้วไปเก็บรักษาไว้ ก่อนจะนำไปขาย
นายบุญยัง คำตาสุข เปิดเผยว่า พิธีการเรียกขวัญข้าวขึ้นลาน เป็นพิธีที่ชาวนาทำสืบต่อกันมาหลายร้อยปี โดยจะทำในช่วงที่มีการเก็บเกี่ยวผลผลิตเพื่อนำไปเก็บไว้ในยุ้งฉาง ก่อนจะนำไปขาย ซึ่งในพิธีกรรมจะมีการจัดเครื่องบูชา ประกอบด้วย ธูป บายศรีปากชาม ใบคูน ใบยอ ข้าวต้มมัด ไข่ต้ม กล้วยน้ำว้า มันต้ม ข้าวสุก ผ้านุ่งใหม่ ผ้าคลุมสีขาว กระจกส่องหน้า หวี และแป้งหอม โดยจะจัดสิ่งของทั้งหมดใส่ในตะกร้า แล้วนำไปทำพิธีเรียกขวัญพระแม่โพสพ ณ แปลงนาข้าวที่เก็บเกี่ยวแล้ว ซึ่งจะมีการกล่าวคำบูชาเรียกขวัญพระแม่โพสพ ก่อนที่จะการเก็บเมล็ดข้าวที่ตกหล่นในนาข้าวมาใส่ในตะกร้า แล้วนำกลับไปบ้าน หรือกลับไปไว้ในยุ้งฉาง เป็นความเชื่อที่ว่า เพื่อให้พระแม่โพสพได้ไปสถิตอยู่ในยุ้งฉาง ไม่ตกหล่นอยู่ในนาข้าวที่เก็บเกี่ยวเสร็จแล้ว ซึ่งพิธีกรรมดังกล่าวนับวันจะเริ่มเลือนหายไป จึงอยากให้เด็ก เยาวชน คนรุ่นใหม่ ได้เข้าไปศึกษาเรียนรู้ และสืบสานประเพณีตามความเชื่อที่ดีงามนี้ไว้ต่อไป
