ลำปาง - บ้านปงถ้ำ-ปงทอง ออกกฎให้นักท่องเที่ยวปฏิบัติร่วมกัน หลังพบธรรมชาติถูกทำลาย มือบอนจิ๊กของออกจากดอยหลวง และขยะเกลื่อน วอนนักท่องเที่ยวขึ้นไปด้วยใจรักธรรมชาติอย่างแท้จริง เพราะดอยหลวง (ดอยหนอก) ถือเป็นแหล่งต้นน้ำที่สำคัญของคนลำปาง
นายเสน่ห์ ซองดี ผู้ใหญ่บ้านบ้านปงถ้ำ ต.วังทอง อ.วังเหนือ จ.ลำปาง ได้นำชาวบ้านทำที่กั้นถนนภายในหมู่บ้าน เส้นทางที่จะไปท่องเที่ยวดอยหลวง ดอยหนอก หนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวแบบผจญภัยของจังหวัดลำปาง พร้อมเขียนป้ายปิดไว้ว่า ห้ามเข้าพื้นที่ดอยหลวง (ดอยหนอก) ก่อนได้รับอนุญาต พร้อมป้ายประกาศเป็นธรรมนูญหมู่บ้านซึ่งประกอบด้วย ระเบียบ กติกาสำหรับนักท่องเที่ยวที่จะขึ้นดอยหลวง (ดอยหนอก)
นายเสน่ห์กล่าวถึงสาเหตุที่หมู่บ้านต้องออกมาประกาศกฎระเบียบสำหรับนักท่องเที่ยว เพราะที่ผ่านมามีนักท่องเที่ยวได้เดินทางผ่านหมู่บ้านและขึ้นไปเที่ยวบนดอยหลวงเองและเกิดปัญหาตามมา อาทิ การหลงป่า และเข้าไปทำลายธรรมชาติ ทิ้งขยะจนสกปรกทำให้ธรรมชาติบนดอยหลวง (ดอยหนอก) เสียหาย
ทางชุมชนจึงเห็นควรว่าจะต้องออกระเบียบเพื่อให้นักท่องเที่ยวได้ปฏิบัติแบบเดียวกัน เพราะสถานที่แห่งนี้คือแหล่งน้ำ เพื่อให้น้ำให้ป่าอยู่คู่ชุมชน ป่าคู่คน คนรักป่า นักท่องเที่ยวจึงต้องร่วมอนุรักษ์พร้อมกับการท่องเที่ยวไปด้วย ดังนั้นนักท่องเที่ยวที่มาเที่ยวดอยหนอกขอคนที่จะมามีใจรักธรรมชาติจริงๆ แค่นี้ธรรมชาติก็ อยู่คู่บ้านเมืองเรานานเท่าที่จะนานได้
โดยกฎระเบียบ และกติกาที่ชุมชนตั้งไว้มีรายละเอียด ดังนี้ 1. นักท่องเที่ยวห้ามนำสิ่งของอื่นใดทุกชนิด ออกจากพื้นที่อุทยานดอยหลวงเป็นอันขาด 2. นักท่องเที่ยวห้ามทิ้งขยะในบริเวณพื้นที่ดอยหลวงทั้งหมด ให้นำขยะกลับลงมาทิ้งในชุมชน 3. นักท่องเที่ยวต้องช่วยกันดูแลและไม่ทำลายสิ่งหนึ่งสิ่งใดในพื้นที่ดอยหลวง
นอกจากนี้ ทางหมู่บ้านยังได้ประกาศค่าธรรมเนียมให้เป็นมาตรฐานเพื่อรองรับนักท่องเที่ยวที่จะไปเที่ยวไว้ด้วยคือ ค่าบริการลูกหาบ คิดราคา 400 บาท/วัน/คน (ลูกหาบรับน้ำหนักไม่เกิน 15 กิโลกรัม/คน), ค่ารถไถ 1,600 บาท ในการรับส่งแต่ละครั้ง, ค่ารถมอเตอร์ไซค์ 300 บาท/คัน, คนนำทางขึ้นดอยหนอก 400 บาท/วัน, ค่าเยี่ยมชมสถานที่ชุมชนบ้านปงถ้ำ 100 บาท/คน
ค่าโฮมสเตย์ในชุมชนบ้านปงถ้ำ 180 บาท/คืน/คน พร้อมอาหารเช้า 1 มื้อ, ค่านวดเพื่อสุขภาพ 150 บาท/ชม. และค่าไกด์คนนำทางในชุมชนบ้านปงถ้ำ 600 บาท/ครั้ง
สำหรับหมู่บ้านปงถ้ำ-ปงทอง ต.วังทอง อ.วังเหนือ จ.ลำปาง เป็นหมู่บ้านที่อยู่ติ ดดอยหลวงและเป็นทางขึ้นดอยหนอกซึ่งเป็นสถานที่ท่องเที่ยวขึ้นชื่อของจังหวัดลำปาง สำหรับนักผจญภัยซึ่งถือว่าเป็นเส้นทางที่ใกล้ที่สุดและเดินทางสะดวก การเดินทางจะเดินไปตามแนวสันเขาเส้นทางสายธรรมชาติ เพื่อพิชิตยอดภูสูงบนเขาผีปันน้ำ “ดอยหนอก” แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ ที่อยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ
ดอยหลวงมีลักษณะเป็นก้อนหินนูนขึ้นจากภูเขาสูงเป็นรูปวงรีคล้ายโหนกวัว บนดอยหนอกมีหน้าผาสูงชันและมีโบราณสถานที่ครูบาศรีวิชัยเป็นผู้สร้างไว้ เป็นสถานที่ธรรมชาติที่มีพันธุ์ไม้และสัตว์ป่าที่หายากอาศัยอยู่ เมื่อขึ้นไปบนสุดยอดดอยจะมองเห็น 4 จังหวัด คือ เชียงใหม่ เชียงราย พะเยา และลำปาง ทำให้เป็นที่มาของคำว่าดอยเดียวเที่ยว 4 จังหวัด ซึ่งหมู่บ้านได้จัดเตรียมทุกอย่างไว้บริการพร้อมสรรพและได้เปิดตัวหมู่บ้านท่องเที่ยวไปแล้วก่อนหน้านี้
สถานที่ท่องเที่ยวของหมู่บ้านนอกจากจะมีดอยหนอกที่เป็น Unseen แล้วภายในหมู่บ้านยังมีสถานที่ท่องเที่ยวอีกหลายแห่ง ทั้งพระพุทธรูปแกะสลักหินบนหน้าผา ปางปฐมเทศนาที่สูงที่สุดในประเทศไทยและในโลก มีความสูงเท่ากับตึก 7 ชั้น เป็นพระพุทธรูปศิลปะจากประเทศอินเดีย ลักษณะประทับนั่ง รวบพระหัตถ์ซ้ายประคองพระหัตถ์ ขวาวางบนพระเพลา พระหัตถ์ขวายกขึ้นเสมอพระอุระ จีบนิ้วพระหัตถ์เป็นเครื่องหมายว่าพระธรรมจักร มีเครื่องประกอบทำเป็นรูปวงล้อ ซึ่งพระพุทธรูปปางนี้มีชื่อเรียกอีกชื่อหนึ่งว่า ปางแสดงธรรมจักร
ส่วนบริเวณด้านล่างเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูป 3 พระองค์ ชาวบ้านเรียกว่า “พระเจ้าสามยุค” และตรงบริเวณนี้ยังมีลักษณะเป็นภูเขาขนาดเล็ก มีถ้ำน้อยใหญ่รวมอยู่ด้วยกันอีกประมาณ 5 ถ้ำ ภายในถ้ำมีหินงอกหินย้อย รวมทั้งมีร่องรอยของการใช้ชีวิตของคนในสมัยอดีต เป็นถ้ำธรรมชาติที่เป็นแหล่งเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์
นอกจากนี้ ภายในพื้นที่หมู่บ้านยังมีพุทธอุทยาน เป็นสถานที่สำหรับใช้ศึกษาถึงประวัติและการบำเพ็ญบารมี ของพระพุทธเจ้า 29 พระองค์ ซึ่งได้นำประวัติมาจากพระไตรปิฎกฉบับล้านนา ที่สำคัญพระพุทธรูปทั้งหมดที่ ประดิษฐานอยู่ภายในพุทธอุทยานแห่งนี้ ล้วนจัดสร้างขึ้นให้แล้วเสร็จภายในหนึ่งวัน เป็นพระเจ้าทันใจ 29 พระองค์ (1 องค์ 1 วัน)
