หน้าแล้งชาวสกลฯออกล่าเมนูเด็ด “กะปอม”

สกลนคร - หน้าแล้ง “กะปอม” กลายเป็นเมนูเด็ดที่ชาวอีสานต้องออกล่าเพื่อนำมาประกอบอาหาร โดยเฉพาะยำมะม่วงเปรี้ยวใส่พริกคั่วหัวหอม แม้ปัจจุบันจะหายากแต่ไม่เกินความสามารถคนที่ราบสูง

ดินแดนอีสาน มีวัฒนธรรมประเพณีเฉพาะตน มีวิถีชีวิตความเป็นอยู่ที่เรียบง่าย แต่ละท้องถิ่นล้วนสร้างศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณีขึ้นเป็นของตนเอง จนบางแห่งมีเอกลักษณ์ที่โดดเด่น ซึ่งแต่ละจังหวัด แต่ละสถานที่ อาจมีวิถีชิวิต ความเป็นอยู่ ที่แตกต่าง ตามลักษณะพื้นที่ หรือธรรมชาติที่มีอยู่

แต่อย่างไรก็ตาม ในเรื่องวัฒนธรรมการกินนั้น ไม่ผิดแผกแตกต่างกันเท่าใดนัก โดยเฉพาะการล่ากิ้งก่า หรือที่ชาวอีสานเรียกว่า กะปอม เพราะส่วนใหญ่จะนำไปก้อย (ยำ) ผสมกับมะม่วงดิบที่เปรี้ยวๆ ใส่พริกคั่วหัวหอมเข้าไปแล้ว อร่อยยกล้อทีเดียว

ในช่วงหน้าแล้ง กะปอม จะมีความมันในตัวเองมาก โดยในช่วงนี้ต้นไม้ใบหญ้าจะมีสภาพเหลืองแห้งแล้ง กะปมที่ปกติจะหากินในที่สูง จึงต้องลงมาหากินที่ด้านล้าง ตามกิ่งไม้แห้งที่มีแมลงมาเกาะอยู่ ดังนั้นในหน้านี้ ตามถนนต่างๆหรือตามชนบท จึงมักจะเห็นวัยรุ่นขี่รถจักรยานยนต์ตระเวนไปเป็นกลุ่มๆ สอดส่ายสายตาไปที่ต้นไม้ เมื่อเห็นกะปอมแล้ว ก็จะหยิบหนังสะติ๊กขึ้นเล็งไป แล้วยิงก้อนหินไปใส่จากนั้นก็เก็บใส่ถุงไว้ แล้วเคลื่อนทัพล่าไปเรื่อยๆ จนกว่าจะพอ

ดังนั้น กิ้งก่า หรือ กะปอม จึงเป็นอีกหนึ่งทางเลือกของนักนิยมบริโภคของแปลก บางรายขี้เกียจออกล่าก็ไปซื้อในตลาดที่มีผู้หามาวางขาย ตัวละ 10-20 บาทแล้วแต่ตัวใหญ่ตัวเล็ก

ผู้สันทัดบอกว่า วิธีการไล่ล่ากะปอม มีอยู่สองสามวิธี คือ คล้องโดยใช้ไม้คล้องกะปอม โดยทำบ่วงผูกติดปลายไม้ไผ่ยาว 3-4 เมตร เวลาไปหาคล้องกะปอม ต้องใช้วิธีมองไปต้นไม้ไกลๆ เพราะว่า กะปอม มันจะลงมาหากินอยู่ต่ำๆ ถ้ามันตกใจตื่นคน มันจึงไต่ขึ้นต้นไม้ที่สูง วิธีที่จะให้กะปอมไม่ตกใจง่ายก็คือ ต้องผิวปากก่อนและเดินไปผิวปากไปด้วย ใครถนัดผิวทำนอง ลูกทุ่ง สตริง หรือ หมอลำ กะปอมมันชอบหมด

พอมันได้ยินเสียงผิวปากของคน มันก็จะเคลิ้มแล้วผงกหัวขึ้นลง เราก็เอาบ่วงไปคล้องคอแล้วก็กระตุก กะปอมก็จะติดบ่วง ขึ้นมาแล้วก็ปลดออกเก็บเข้าถุงแล้วเอาไปทำอาหารกินแทนกินเนื้อหมูที่มีราคาแพงในขณะนี้

วิธีที่สอง วิธีนี้วัยรุ่นชอบใช้ เพราะมันรุนแรงดี ใช้หนังสะติ๊ก หรือเป่าพลุก็ได้ เวลาเห็นกะปอมก็ยิงเลย แต่ควรยิงตรงหัวมัน ถ้ายิงตัวมัน มันจะขี้แตกและเน่าง่าย เอามาก้อยไม่อร่อย ข้อดีของวิธียิงก็คือ ถึงแม้กะปอมจะวิ่งขึ้นต้นไม้สูงแค่ไหนเราก็ยิงถึง บางทีกะปอมตัวเดียว ใช้ลูกกระสุนหมดเป็นหอบ โดยเฉพาะกะปอมก่าแหล่ (กิ้งก่าตัวใหญ่) มันจะวิ่งขึ้นยอดไม้สูงเร็ว

แต่ข้อเสีย ก็คือ กะปอมมันจะตายและไม่สดเท่าไปคล้องเอา ดังนั้น ในการออกล่าแต่ละทีอาจใช้ทั้งวิธีที่ 1 และที่ 2 ร่วมกัน ใครชอบวิธีไหนก็ใช้วิธีนั้น แต่ว่าอย่าไปล่ามาก เอาแค่พออยู่พอกินก็พอ

สำหรับการนำมาประกอบอาหาร ทำได้ได้หลายอย่าง เช่น เอามาปิ้งกินเลยก็อร่อย หรือจะตากแห้งไว้ทอดก็ดี ผัดเผ็ดกะปอมก็ได้ หรือจะนำเอามาก้อย (ยำ) ทำก้อยกะปอม โดยก้อยสุกไม่ใช่ก้อยดิบ วิธีการคือลอกหนังออกแล้วนำไปย่างให้สุก นำไปสับ ใส่กับมะม่วงอ่อนผลเล็กๆ ที่สับเป็นชิ้นเล็กๆ แล้วยำคล้ายยำอาหารอื่นๆ เท่านี้ก็จะได้ก้อยกะปอมที่แซ่บอีหลีเด้อสิบอกไห่