“2 ปี” คือระยะเวลาที่หญิงแกร่งคนนี้ต้องแลกมันไปใน “คุก” เพื่อให้ได้คำว่า “ความเท่าเทียม” กลับมาอยู่ในอ้อมกอด เพื่อให้ชาวรัสเซียหลุดพ้นจากการครอบงำทางความคิด เพื่อพิชิตการแบ่งแยกทางเชื้อชาติและศาสนาจากเพื่อนร่วมโลก เพื่อให้เพศหญิงไม่ถูกกดขี่เอาเปรียบต่างๆ นานาว่าเป็นเพศที่ต้อยต่ำกว่า และเพื่อให้เธอได้กลับมายืนต่อหน้าสาธารณชนอย่างสง่างามในฐานะ “นักต่อสู้เพื่อสิทธิสตรี” ต้นแบบนักเคลื่อนไหวของยุคนี้ ตัวแทนผู้นำรุ่นใหม่ระดับโลกแห่งเวที “One Young World 2015”
“ตอนอายุ 10 ปี ฉันก็บอกกับเพื่อนมาตั้งแต่ตอนนั้นว่า “ฉันคือนักต่อสู้เพื่อสิทธิสตรี” เพื่อนผู้ชายคนนึงตอบกลับมาว่า อีก 2-3 ปี คุณก็จะเลิกเกลียดผู้ชาย และสุดท้ายก็จะเบื่อเรื่องการต่อสู้เพื่อสิทธิสตรี เขาพูดแบบนั้นเพราะต้องการที่จะดูถูกฉัน แต่ทำไม่ได้หรอก และเขาก็ได้บทเรียนจากฉันกลับไป เพราะฉันฉลาดกว่า (ยิ้มมุมปาก) เพราะฉะนั้น ใครที่เป็นเหมือนเพื่อนคนนั้น ใครชอบแบ่งแยกทางเพศ ขอเถอะค่ะ อย่าทำอะไรแบบนี้เลย”
เสียงปรบมือดังกึกก้องไปทั่วฮอลล์ หลังจุดยืนอันแข็งแกร่งของ “นัดยา โทโลโคนิโกวา (Nadya Tolokonnikova)” ถูกป่าวประกาศออกไป
“ฉันยินดีมากที่ได้มาแสดงจุดยืนในฐานะผู้นำรุ่นใหม่ที่นี่ แต่น่าเสียดายที่ฉันไม่ได้คิดว่าตัวเองเป็นคนรุ่นใหม่เสียแล้ว เพราะฉันอายุ 26 แล้ว แต่ฉันก็เห็นอะไรต่อมิอะไรมามากมายเหลือเกิน ฉันทำงานในรัสเซีย เป็นงานใต้ดินเพื่อต่อต้านประธานาธิบดีปูติน (วลาดิมีร์ ปูติน ผู้นำรัสเซีย) จนต้องถูกคุมขังถึง 2 ปี เลยคิดว่าอาจจะมีหลายๆ ท่านที่นั่งอยู่ตรงนี้ ได้มีโอกาสเห็นอะไรๆ มากมายกว่าฉันเสียอีก”
ย้อนกลับไปในวันที่ 23 ธ.ค.53 วันที่เธอถูกจำกัดอิสรภาพ ในวันนั้น เธอยังคงทำในสิ่งที่เชื่อเหมือนอย่างที่เคยเป็นมา คือออกมาประท้วงแสดงจุดยืนทางการเมือง รวมถึงการต่อต้านเรื่องการแบ่งแยกทางเชื้อชาติและศาสนา ใช้ศิลปะถ่ายทอดความคิดเห็นของเธอร่วมกับเพื่อนๆ ที่รวมตัวกันขึ้นมาในนาม “Pussy Riot” กลุ่มที่ตั้งขึ้นมาเพื่อวัตถุประสงค์หลักคือ “ต่อต้านประธานาธิบดีปูติน”
ขณะที่เธอและเพื่อนๆ เริ่มการแสดงผ่านดนตรีแนวฟังก์ร็อก หยิบเอามาผสมกับความคิดขบถในหัว และถ่ายทอดความรู้สึกนึกคิดออกมา ณ ลานในโบสถ์ประจำกรุงมอสโก (Moscow Cathedral of Christ the Saviour) ทีมปราบจลาจลก็เข้ามาจับกุมตัว “นักต่อสู้สาว” ทั้งหมด แล้วมอบตำแหน่งใหม่ให้ในรั้วเหล็ก ทำให้เธอเป็นที่รู้จักในภาพ “นักโทษทางการเมือง” ซึ่งถูกจับกุมในข้อหาใช้ความรุนแรงต่อต้านเจ้าพนักงาน
แถมยังถูกองค์การนักโทษกรรมสากลมอบสมญานามให้เธอว่า "นักโทษด้านนโมสำนึก (Prisoner of Conscience)" จึงจำเป็นต้องถูกเชิญไป “ปรับทัศนคติ” แต่ดูเหมือนว่าจะไม่เป็นผลสำเร็จ เพราะหลังจากพ้นโทษออกมา เธอก็ยังคงมีทัศนคติที่แน่วแน่ พร้อมยืนหยัดต่อสู้เพื่อสิ่งที่เธอเชื่อว่าถูกต้องอย่างสง่างามเหมือนเดิม และอาจจะยิ่งกว่าเดิมด้วยซ้ำไป!
[ใช้ศิลปะการแสดงถ่ายทอดจุดยืนร่วมกับเพื่อนๆ ในนาม “Pussy Riot”]
“ดิฉันรู้สึกขยะแขยงกับความคิดที่ยังคงอยู่มาจนถึงยุคนี้ ในศตวรรษที่ 21 แบบนี้แล้ว แต่โลกก็กลับมีการแบ่งด้วยมาตรฐานและธรรมเนียมที่เคยเกิดขึ้นในหลายทศวรรษที่ผ่านมา คนที่ได้รับประโยชน์จากบทบาททางเพศ มักจะบอกว่าเรื่อง “การแบ่งแยกทางเพศ” มันคือเรื่องธรรมชาติ มันคือชะตากรรมที่เราต้องยอมรับ ซึ่งจริงๆ แล้วไม่ใช่เลย แต่มันเป็นผลมาจากกรอบความคิดทางสังคมต่างหาก ที่ถูกก็คือมิติทางเพศสามารถเปลี่ยนแปลงได้
มีวัฒนธรรมมากมายในโลกนี้ที่ช่วยให้เห็นชัดว่า ผู้ชายนั้นมีความเป็นผู้หญิงในตัวอยู่มากทีเดียว โดยเฉพาะในวัฒนธรรมตะวันตก เมื่อประมาณ 200-300 ปีก่อน ผู้ชายยังเคยแต่งหน้ามากกว่าผู้หญิงด้วยซ้ำ เพราะฉะนั้น มิติทางเพศมันสามารถปรับเปลี่ยนกันได้อย่างแน่นอนค่ะ
ที่น่าเสียดายก็คือ ทุกวันนี้แทบจะไม่มีใครช่วยย้ำเตือนให้เรารู้ตัวว่าตอนนี้เราอยู่ในศตวรรษที่ 21 กันแล้ว เพราะการแบ่งแยกต่างๆ ที่เกิดขึ้นมันมักจะทำให้เรารู้สึกเหมือนเรายังอยู่ในยุคกลางตลอดเวลา ดังนั้น ถ้าอยากให้เกิดเสรีภาพในเรื่องเหล่านี้ได้อย่างแท้จริง เราจำเป็นจะต้องมีคนมาช่วยเตือน ให้ระลึกอยู่เสมอว่ายุคนี้คือยุคแห่งโลกของสิทธิมนุษยชน โลกของความเท่าเทียมกันระหว่างเพศ เชื้อชาติ และศาสนาแล้ว ขอให้ทุกคนเลือกและเริ่มต้นที่จะต่อสู้เพื่อสิ่งนี้ค่ะ
ถึงแม้ว่าเราจะเป็นคนรุ่นใหม่ เป็นเด็ก หรือเป็นสตรีก็ตาม หรืออาจจะมีกฎของศาสนาระบุเอาไว้ว่า สตรีไม่มีสิทธิและเสรีภาพเท่าผู้ชาย แต่ขอให้รู้ไว้ว่าการนับถือศาสนาทุกศาสนาในโลกนี้ มันขึ้นอยู่กับอำนาจของการเลือกของแต่ละคนค่ะ ถ้าเราเชื่อในคุณภาพและเลือกของเราเอง เราก็จะสามารถเปลี่ยนกฎได้ด้วยตนเราเอง ต่อให้เราอยู่ในสังคมที่เคร่งศาสนาและรู้สึกถึงแรงกดดัน เราก็สามารถเปลี่ยนแนวคิดและวิถีของศาสนานั้นได้ ขอแค่มีความกล้าและลงมือทำ!”
[“นัดยา โทโลโคนิโกวา” ถูกจับกุมเพราะต่อสู้เพื่อสิทธิเสรีภาพและต่อต้านประธานาธิบดีปูติน]
ในฐานะคนที่ถูกเชิญให้ไป “ปรับทัศนคติ” อยู่ในกรงเหล็กถึง 2 ปี อะไรที่ทำให้คุณยังคงความเชื่อในแบบของตัวเองเอาไว้ได้? นัดยา สาวนักต่อสู้ชาวรัสเซียครุ่นคิดอยู่กับคำถามที่ถูกโยนขึ้นมาจากด้านล่างเวทีอยู่สักพัก ก่อนส่งต่อแรงบันดาลใจออกมาผ่านเสียงพูดที่ทรงพลังและแววตาที่เข้มแข็ง!
“ถึงฉันจะต้องอยู่ในคุกมา 2 ปี แต่ก็ยังมีบางคนที่อาจจะต้องอยู่ในนั้นถึง 10 ปี ไม่ใช่เพราะอะไร แต่เป็นเพราะต่อต้านประธานาธิบดีปูตินเหมือนๆ กัน ทุกครั้งที่รู้สึกเหน็ดเหนื่อยกับสิ่งที่พยายามทำเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง ฉันก็จะนึกถึงคนเหล่านั้นที่เขายังต้องอยู่ในนั้น ถูกกักขังอิสรภาพไม่รู้อีกกี่ปี มันทำให้รู้สึกอยากจะช่วยพวกเขา และทำให้ฉันลืมคิดถึงปัญหาของตัวเองไปโดยอัตโนมัติ นี่แหละค่ะคือเคล็ดลับอย่างหนึ่งในการต่อสู้ของฉัน
แต่ละสังคมมีความเข้มแข็งในแบบฉบับของตัวเอง สิ่งที่ทำให้ฉันยังคงทำในสิ่งที่เชื่ออยู่ทุกวันนี้ เพราะยังมีคนอื่นๆ ที่ได้รับความทุกข์ทรมานมากกว่าฉันอีกเยอะแยะ มองหันมองไปรอบๆ เราก็จะเห็น อย่างทุกวันนี้ ประธานาธิบดีปูตินพยายามจะแยกเราออกจากโลกต่างๆ มีนโยบายใหม่ๆ เกิดขึ้นเพื่อกั้นขวางไม่ให้คนรัสเซียออกนอกประเทศ ไม่ให้เดินทางไปประเทศแถบยุโรป แต่ถ้าเรามีความเข้มแข็ง เราก็สามารถต่อต้านมันได้ ตอนนี้ทางยุโรปก็มีมาตรการการให้วีซ่าแก่คนรัสเซียอย่างรวดเร็ว เพื่อช่วยให้พวกเราสามารถเดินทางไปแต่งงานหรือไปในที่ต่างๆ บนโลกใบนี้ได้อย่างมีอิสระ ไปดูว่าชีวิตนอกรัสเซียจริงๆ แล้วเป็นยังไงบ้าง
จากภาพภายนอก รัฐบาลมักจะโฆษณาว่าการฝ่าฝืนเรื่องนั้นเรื่องนี้เป็นเรื่องไม่ดี ผิดศีลธรรม แต่ที่จริงแล้ว เขาควรจะให้โอกาสคนรัสเซียให้สามารถออกมาเห็นโลกด้วยสายตาของตัวเอง จะได้ไม่มานั่งเชื่อเฉพาะคำโฆษณาจากทางรัฐบาลฝ่ายเดียว แต่เราสามารถใช้สื่อต่างๆ เพื่อส่งต่อข้อมูลความจริงให้แก่กันได้ ใช้สื่อในการปลดปล่อยประชาชนชาวรัสเซียที่ถูกคุมขังทางเสรีภาพ
ดิฉันเชื่อใน “สื่อ” ที่มีอยู่ในมือและเชื่อในสิ่งที่เราพอจะทำได้เพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง หนึ่งในนั้นก็คือการให้การศึกษาแก่ผู้คนและการแบ่งปันความเชื่อของเราออกไป ไม่ว่าใครจะเชื่อตามเราหรือไม่ แต่สุดท้ายทุกคนก็ได้ใช้วิจารณญาณของตัวเองเพื่อตัดสินว่าพวกเขาต้องการการเปลี่ยนแปลงเพื่อสิทธิเสรีภาพหรือเปล่า?
บทความโดย ผู้จัดการ Live
เรื่อง: อิสสริยา อาชวานันทกุล
ขอบคุณภาพ: งานประชุมระดับโลก “One Young World 2015” และ www.huffingtonpost.com
มาตามติด Facebook Fanpage และ Instagram
"MGR Online Live" และ "@manager_live" กันได้ที่นี่!!
และสามารถส่งข่าวสารมาได้ที่: manageronlinelive@gmail.com
หรือ Fax 0-2629-4754
