หลายๆ คนคงรู้จักวงดนตรีวิชวล ร็อกจากแดนอาทิตย์อุทัยนาม ‘เอ็กซ์ เจแปน’ เป็นอย่างดี เพราะถือเป็นวงที่มีชื่อเสียงโด่งดังมากในอดีต เพลงซึ่งเป็นที่รู้จักสืบเนื่องมาถึงคนรุ่นหลัง มีด้วยกันหลายต่อหลายเพลงอย่าง Say Anything, Forever Love, Tears และ Crucify my love
ร็อกในตำนานกาล
กลุ่มร็อกวัยรุ่นญี่ปุ่นเอ็กซ์เจแปน มีสมาชิก 5 นาย ประกอบด้วย PATA-พาตะ (กีตาร์), TOSHI-โทชิ (นักร้องนำ), HEATH-ฮีธ (เบส), YOSHIKI-โยชิกิ (ร้องนำ-กลอง) และ HIDE-ฮิเดะ (กีตาร์)
จุดเด่นของเอ็กซ์ เจแปนที่ครองใจแฟนเพลงทั่วโลกก็คือ ดนตรีแนวสปีดเมทัล และเมโลดิก เมทัล ที่มีเสน่ห์ ไม่ว่าจะเป็นเพลงที่เร้าใจหรือเพลงช้าที่ไพเราะ แต่ที่กระทบใจวัยรุ่นที่สุด ก็คือสมาชิกทุกคนในวงมีการแต่งกายแนวแฟนซีทรงผมเซอร์หลุดโลก ย้อมผมเป็นสีสุดแสบสันต์ แต่งหน้าจัดจ้าน ผสานกับการแสดงบนเวทีที่ดุเด็ดเผ็ดมัน และรุนแรง เช่น ปาไมค์ ทุบกีตาร์ ทุ่มกลอง
พอลเทพ เฮง นักวิจารณ์ดนตรีจากนิตยสารเวย์ ได้อธิบายเกี่ยวกับแนวเพลงของวงเอ็กซ์ เจแปนว่า แนวเพลงดังกล่าวมีต้นตอมาจากประเทศสหรัฐอเมริกา มีส่วนผสมของ เมโลดิก เมทัล, เฮฟวี่ เมทัล, สปีด เมทัล ประสานกันเป็นแนวดนตรีออกมา
“ในประเทศไทยศิลปินที่รับกลิ่นอายหรืออิทธิพลของวงเอ็กซ์ เจแปนมา ก็จะมีวง ไฮร็อค และ ปู แบล็กเฮด ที่เคยเป็นนักร้องนำของ ชักกี้ ชื่อวงว่า ปฐพีฉายแสง ซึ่งถือว่าไม่ใช่การเลียนแบบ เป็นการรับเอาอิทธิพลมามากกว่า
“ความสวยงามของดนตรีวงเอ็กซ์ เจแปน ที่ทำให้สาวๆ วัยรุ่นต่างชื่นชอบและติดใจในผลงานคือ ดนตรีที่มีเมโลดี้ที่สวยงาม ภายใต้ความหนักหน่วงของดนตรี ซึ่งโยชิกิจะเป็นผู้เขียนเพลงขึ้นมา ทำให้เนื้อร้องเป็นที่ถูกใจของสาวๆ เมื่อเวลาต่อมา ฮิเดะเสียชีวิตไป เขาก็หายจากวงการไปนาน เพิ่งกลับมาทำเพลงไม่นานมานี่เอง
“แต่คนที่โด่งดังที่สุดในวงเอ็กซ์ เจแปน ก็คือ โยชิกิ เพราะเขาคือหัวใจสำคัญทั้งแต่งเพลง แต่งทำนอง นอกจากจะกระทืบกลองได้รวดเร็วปานจักรผันแล้ว ยังเล่นเปียโนได้หวานจับใจมิหนำซ้ำยังก้าวสู่ระดับสากลโดยการร่วมงานกับ โรเจอร์ เทเลอร์ แห่งวงควีน” นักวิจารณ์ดนตรีกล่าว
ต้นปี 2541 แฟนเพลงนับล้านต้องถึงกับช็อก เมื่อเอ็กซ์ เจแปน จำต้องประกาศยุบวง โดยแถลงเหตุผลแบบอ้อมแอ้มแต่สรุปได้ว่า ทุกคนมาถึงจุดที่ทั้งอิ่มตัว ทั้งมีปัญหาในวง และแต่ละคนอยากทำงานในสไตล์ของตัวเอง ช่วงนั้นเองฮิเดะก็ออกอัลบั้มเดี่ยวของตัวเองและได้รับการต้อนรับอย่างท่วมท้นด้วยสไตล์เซอร์สุดขีดบางครั้งร้องเพลงออกมาแบบไม่เป็นภาษา และเหมือนจะสื่อถึงอารมณ์ในนาทีนั้นเป็นหลัก ความซ่าและกวนคือเอกลักษณ์ที่แฟนเพลงคลั่งไคล้จนกระแสนี้ระบาดมาถึงเมืองไทยด้วย
ทศวรรษการจากลา
สมาชิก 1 ใน 5 นายของวงเอ็กซ์ เจแปน เป็นชายหนุ่มร่างเล็ก แต่งหน้าสวยเหมือนผู้หญิง ผมยาวหลากสี เสื้อผ้าฉูดฉาด หลายคนในวงการเพลงเรียกเขาว่าเป็นอัจฉริยะทางดนตรี แฟนเพลงชอบเขาเพราะเป็นคนมีความคิดสร้างสรรค์ในตัวเองสูงมาก และที่สำคัญเขารักแฟนเพลงทุกคน นั่นเป็นใครไปไม่ได้นอกจาก ฮิเดะ หรือ ฮิเดโตะ ฮิเดะ มัตสุโมโตะ อดีตมือกีตาร์บ้าพลังแห่งวงเอ็กซ์ เจแปน
ฮิเดะ มีลักษณะของคนขี้เล่น เฮฮา รักสนุก นับถึงวันนี้เรื่องราวของนักดนตีจากแดนปลาดิบคนนี้คงดังกระหึ่มเพียงแค่ความสามารถทางดนตรีเท่านั้น หากเขาไม่เสียชีวิตหลังจากผูกคอด้วยผ้าเช็ดตัวกับลูกบิดประตูภายในห้องนอนของอพาร์ตเมนต์ พร้อมกับปมปริศนาการฆ่าตัวตายหรือฆาตกรรม เมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม 2541
ฮิเดะลาโลกด้วยวัย 33 ปี นับจากวันนั้นชื่อของวงเอ็กซ์ เจแปน ก็เหลือเพียงแค่ตำนานให้แฟนเพลงระลึกถึง ตลอดระยะเวลา 10 ปี ที่ผ่านมาเรื่องราวของเขาถูกบอกเล่าซ้ำแล้วซ้ำเล่า ผ่านทางบทเพลงที่พวกเขาเคยสร้างสรรค์ไว้
ก่อนที่สายลมแห่งวันเวลาจะพัดพาความทรงจำ ที่แฟนเพลงมีต่อพวกเขาให้เลือนหายไป ข้อความเล็กๆ ที่ปรากฏอยู่ในมายสเปซของโยชิกิและเว็บไซต์ของโทชิ 2 สมาชิกที่ตั้งวงนี้ขึ้นมา ตั้งแต่สมัยเรียนหนังสือด้วยกัน อาจจะทำให้แฟนเพลงที่ยังคงรอคอยการกลับมาของพวกเขา พอจะมีความหวังขึ้นมาบ้างไม่มากก็น้อย
วิถีชีวิตแบบไร้ราก
เหนือสิ่งอื่นใด ย้อนหลังกลับไปเมื่อฮิเดะฆ่าตัวตายเพียงไม่กี่วัน แฟชั่นการฆ่าตัวตายก็ระบาดไปทั่วเอเชีย มีเด็กวัยรุ่นญี่ปุ่นที่คลั่งไคล้เขาถึงขั้นฆ่าตัวตายตามไปถึง 3 ราย แม้สภาพแวดล้อมหลายประการของวัยรุ่นญี่ปุ่นกับเมืองไทยแตกต่างกัน แต่ความอ่อนไหวของบางคนนั้นเทียบเคียงกับวิถีของวัยรุ่นญี่ปุ่นต้องถือว่าไร้รากรับเอาวัฒนธรรมตะวันตกมาใช้โดยไม่มีการประยุกต์ สังคมวัยรุ่นแดนอาทิตย์อุทัยอ่อนไหว ขาดเครื่องยึดเหนี่ยวทำให้เกิด การแสวงหาฮีโร่ และเกิดความคลั่งไคล้ได้ง่าย เมื่อฮีโร่จากไปอย่างกะทันหันจึงเสียใจอย่างรุนแรง
การตายของฮิเดะสร้างความสะเทือนใจกับแฟนเพลงไปทั่วโลกโดยเฉพาะในญี่ปุ่น มีเด็กวัยรุ่นคนหนึ่งใช้วิธีเดียวกับฮิเดะเพื่อฆ่าตัวตาย และอีกคนแขวนคอฆ่าตัวตายที่โรงแรมโอซากา และยังมีอีก 2 คนที่พยายามฆ่าตัวตายโดยการกระโดดสะพาน และอีกคนพยายามกรีดข้อมือตัวเองหลังจากกลับจากงานศพ แต่ได้รับการช่วยเหลือเอาไว้
กระทรวงศึกษาของประเทศญี่ปุ่นเคยระบุว่าหลังจากฮิเดะฆ่าตัวตายในเดือนพฤษภาคม ปี 2541 สถิติการตายในช่วงพฤษภาคม-มิถุนายนในปีเดียวกันมีจำนวนมากกว่าทุกปีที่ผ่านมา
ถึงแม้การตายของฮิเดะจะเป็นข่าวที่ไม่น่ายินดีนัก แต่บริษัทต้นสังกัดรับไปเนื้อๆ จากยอดขายเทปและซีดีของฮิเดะ และวงเอ็กซ์ เจแปนที่เพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัด รวมถึงร้านหนังสือต่างๆ ในญี่ปุ่นจัดมุมไว้อาลัยเพื่อให้แฟนเพลงหาซื้อ-เช่าผลงานของเขาได้ง่ายขึ้น สำหรับในเมืองไทยเองก็มีการจัดงานรำลึกการจากไป ณ โรงละครกรุงเทพ ในวันที่ 7 พฤษภาคม เมื่อ 10 ปีก่อน
คลื่นอารมณ์
เจิมจิต แย้มผกา หรือ แปง สาวแฟนคลับเอ็กซ์ เจแปน ที่ชื่นชอบสไตล์เพลงร็อกจากญี่ปุ่น และมีฮิเดะเป็นมือกีต้าร์ในดวงใจ เล่าให้ฟังว่า วงเอ็กซ์ เจแปน เป็นแรงงบันดาลใจทำให้เธอสนใจเรียนภาษาญี่ปุ่น และเวลานี้ ถึงแม้ฮิเดะจะไม่มีชีวิตอยู่บนโลกนี้แล้ว แต่งานของเขายังอยู่ในใจเธอเสมอมา
“ต้องบอกว่าพี่สาวแปงรู้จักเอ็กซ์ เจแปนมาก่อน จึงได้เห็นและซึมซับมาเวลาที่พี่สาวฟังเพลง หรือเปิดวิดีโอคอนเสิร์ตดู ตอนแรกก็ยังฟังเนื้อร้องไม่รู้เรื่อง เพียงแค่ดูรู้แต่ว่ารู้ลักษณะของศิลปินนั้นดูดี และเวลานั้นรู้สึกว่าทำนองมันเพราะสำหรับเรามากๆ
“และจำได้ว่าแต่ก่อนจะมีคลื่นวิทยุที่เปิดแต่เพลงญี่ปุ่น และนำเอ็กซ์ เจแปนเข้ามาให้คนไทยรู้จัก ตอนนั้นเอ็กซ์ เจแปนบูมมากๆ ในบ้านเรากระแสตอบรับดีมาก หลังจากนั้นไม่นานก็เกิดกระแสแฟนคลับขึ้นเพียบ ในเมืองไทยเราเวลานี้มีวัยรุ่นจำนวนไม่น้อยที่คลั่งไคล้เอ็กซ์ เจแปน หรือคลั่งไคล้ในตัวฮิเดะเป็นพิเศษ จนมีการตั้งแฟนคลับ มีการพบปะพูดคุยถึงความเคลื่อนไหวของตัวศิลปินในดวงใจอยู่ตลอด
“คนที่ชอบเพลงญี่ปุ่น ส่วนใหญ่จะติดตามข่าวคราวของศิลปินแบบเข้าถึงอย่างที่คนนอกไม่สามารถรู้ได้ ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหน ทำอะไรต้องข้ามน้ำ ข้ามทะเลไป แต่เรายังสามารถรับรู้ถึงชีวิตประจำวันของเราได้ พวกเรา
รู้จักกัน ถึงขนาดนี้และก็มีแฟนคลับที่รวมตัวกันเป็นกลุ่มๆ เพื่อมีกิจกรรมหรือพูดคุยแลกเปลี่ยนในสิ่งที่เรารักเหมือนกัน”
และภายหลังที่สื่อจากหลายสำนักได้รายงานข่าวฮิเดะอำลาโลกนี้ไปอย่างไม่มีวันหวนคืน แปงเชื่อมั่นว่าในเมืองไทยไม่มีเด็กวัยรุ่นคิด หรือพยายามจะฆ่าตัวตายเพื่อลอกเลียนแบบ แต่ทางกลับกันในเมืองนิปปอนได้มีข่าวลือถึงการฆ่าตัวตายตามฮีโร่คนดังอย่างหนาหู
“เราต้องทำความเข้าใจในสังคมญี่ปุ่นที่นั่นเป็นสังคมที่เครียด ทุกชีวิตอยู่ภายใต้กฎระเบียบ คนเหมือนเครื่องจักร มีแต่งาน งาน และงาน ทั้งชีวิตเกิดมามีแต่การแข่งขัน บางครอบครัวถึงแม้จะอยู่กันพร้อมหน้า พ่อ แม่ ลูก แต่ตัวผู้ปกครองบางคนเองก็ยังไม่รู้ด้วยซ้ำว่า ลูกตัวเองกำลังเรียนอะไรหรือทำอะไรอยู่ เด็กกลุ่มนั้นจึงหันไปมีเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจอื่นแทนพ่อ แม่”
แปงยังได้ให้ความคิดเห็นถึงสภาพคลื่นอารมณ์ในการตอบรับของกลุ่มวัยรุ่นไทยกับกระแสเพลงญี่ปุ่นซึ่งอีกด้านหนึ่งกลับกลายเป็นมุมขัดแย้งในสายตาของผู้ใหญ่ โดยเฉพาะประเด็นในแง่ความรุนแรงในอารมณ์การตอบรับของวัยรุ่น
“ภาพของวัยรุ่นหลายคนร้องไห้ ฟูมฟายต่อการจากไปของฮิเดะทำให้หลายคนอาจเกิดความรู้สึกว่ามากเกินไปหรือเปล่า ในวัยรุ่นที่ใช้อารมณ์เป็นหลัก เมื่อเผชิญหน้ากับแรงกดดัน อาจเลือกในทางเดียวที่ฮีโร่ของตัวเอง ถึงเวลาจะผ่านมานานมาแล้วแฟนเพลงหลายคนก็ยังไม่ยอมรับว่าฮิเดะฆ่าตัวตาย และมีการสันนิษฐานอื่นๆ เช่นว่าน่าจะเป็นอุบัติเหตุจากการละเมอของเขาเอง เนื่องจากเขาไม่มีมูลเหตุในการฆ่าตัวตายเลย”
การแสวงหาฮีโร่
ภายหลังฮิเดะฆ่าตัวตายก็มีเด็กวัยรุ่นหลายรายทั้งญี่ปุ่น ทั้งไทย ที่คลั่งไคล้ดาราชนิดโงหัวไม่ได้ ฆ่าตัวตายตามฮีโร่ในดวงใจ ในเมืองไทยก็มีงานไว้อาลัยฮิเดะ วัยรุ่นไปร่ำไห้ปิ่มว่าจะขาดใจหลายคนสงสัยว่า อะไรทำให้วัยรุ่นประเทศไทยก็มีงานไว้อาลัยฮิเดะ อะไรทำให้วัยรุ่นไทยคลั่งไคล้ศิลปินต่างชาติขนาดนั้น และฮิเดะโด่งดังถึงขนาดทำให้เกิดกระแสโศกเศร้าขึ้นในหมู่วัยรุ่นไทยมากมาย ดังที่ปรากฏเป็นข่าวครึกโครมจริงหรือ? เป็นเพราะอะไร?
ดร.วัลลภ ปิยะมโนธรรม นักจิตวิทยาและที่ปรึกษาโครงการศูนย์ให้คำปรึกษาและพัฒนาศักยภาพมนุษย์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ กล่าวว่า การเลียนแบบพฤติกรรมของวัยรุนในขณะนี้มีความรุนแรงมากขึ้น สืบเนื่องมาจากคนไทยในสมัยก่อนมีวัฒนธรรมนับถือกันแบบเจ้าขุน มูล นาย มีทาสรับใช้ในบ้าน โดยทาสบางคนก็พยายามเลียนแบบเจ้านาย อยากรวยอยากมีความสุขสบายเหมือนเจ้านาย ตรงนี้มันเลยกลายเป็นจุดอ่อนของคนไทยเป็นต้นมา
โดยลักษณะการเลียนแบบของคนไทยสามารถแบ่งได้เป็น 3 A คือ Adopt อะไรที่เข้ามารับหมด โดยไม่มีการกลั่นกรอง Adapt ปรับสิ่งที่รับมาให้เข้ากับตัวเอง และสุดท้าย Assimilate ความไม่รู้ชีวิตของตัวเอง ทำให้เหมือนหรือคล้ายคนอื่น
ขณะที่ ดร.วัลลภยังอยู่ในช่วงของวัยรุ่น ได้เล่าให้ฟังว่า หนังที่ถ่ายทอดทางโทรทัศน์ เป็นหนังของ อเมริกา เป็นพวกคาวบอย มีนิสัย ดื่มเหล้า สูบบุหรี่ และเจ้าชู้ ประเทศไทยเราก็รับเอาวัฒนธรรมนี้มา จากนั้นก็มีหนังอินเดียเข้ามาตีตลาดในบ้านเรา ต่อด้วยไต้หวัน ฝรั่ง ญี่ปุ่น แล้วก็วกมาฝรั่งอีกรอบ และปิดท้ายด้วยเกาหลี คนไทยเรารับมาทุกอย่างโดยไม่เลือกเลยว่าจะรับอะไรได้บ้าง คนที่ไปเรียนต่างประเทศ ก็รับเอาวัฒนธรรมการแต่งตัวมาและแต่งตัวตามเพื่อนในมหาวิทยาลัย
ในประเทศไทยวัยรุนมักชอบเลียนแบบดารา มีแฟนคลับเป็นเครือข่ายทางอินเตอร์เน็ต ติดต่อกันจนเป็นติดพันกันและนำไปสู่อาการที่หนักมาก โดยเอาอารมณ์เข้าร่วมถึงขั้นอาการหนักไปเลยทีเดียว ยกตัวอย่างกรณี บิ๊ก ดี ทู บี ก่อนที่จะมาถึงวันนี้ แฟนคลับของเขาบุกไปเยี่ยมที่โรงพยาบาล และพากันร้องไห้เสียใจ จนบางรายอาจควบคุมสติตัวเองไม่อยู่ แต่ก็โชคดีที่เขาเป็นเจ้าชายนิทรามาหลายปี แล้วค่อยมาเสียชีวิต จึงไม่มีกรณีฆ่าตัวตายตาม
คนที่ตัดสินใจฆ่าตัวตายตามศิลปินที่ชอบ จะมีลักษณะนิสัยที่ชอบพึ่งพาคนอื่นที่อยู่ไกลตัว ไม่พึ่งพาครอบครัวของตัวเอง และก้าวร้าว ประเทศที่นิยมฆ่าตัวตายมากที่สุดคือ ประเทศญี่ป่น สาเหตุมากจากช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ทำให้สังคมคนญี่ปุ่นเกิดความเคลียดมาก และเป็นประเทศแรกที่ผู้หญิงเท่าเทียมผู้ชาย รองลงมาก็เป็น สิงคโปร์ และสหรัฐอเมริกา
ยังมีอีกหนึ่งโรคที่น่ากลัว คือ Anniversary death หรือโรคครบรอบวันตาย จะเกิดมากที่สุดในพวกผู้หญิงที่มีความรักให้กับผู้เป็นแม่มากเป็นพิเศษ อย่างเช่น แม่เสียชีวิต ตอนอายุ 50 ตรงกับวันที่ 20 มีนาคม 2551 ผู้หญิงที่เป็นลูกอาจจะกำหนดวันตายของตัวเองให้ตรงกับแม่ นับไปจนกว่าจะอายุ 50 และให้ตรงวันที่ 20 มีนาคมในปีนั้น นักจิตวิทยาเชื่อว่ามันเป็นความผูกพันธ์ หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า การสะกดจิตตัวเอง
วิธีการแก้ปัญหาเรื่องการฆ่าตัวตายตามศิลปินที่ชอบ ดร.วัลลภ อธิบายว่า หากรู้ว่าลูกเราชอบดาราคนไหน ก็ให้เขาได้ไปร่วมทำกิจกรรมกับกลุ่มเพื่อนที่ชอบเหมือนกัน จะได้มีการแลกเปลี่ยนพูดคุยกับคนในกลุ่ม และจะสามารถคุยกันรู้เรื่องและเข้าอกเข้าใจกัน และอย่าปล่อยให้ลูกอยู่ในโลกที่ชื่นชอบดารา เพียงคนเดียว
เสียงของดนตรีมีทั้งข้อดีและข้อเสียไม่ใช่เรื่องเสียหาย บางครั้งเด็กมีความหลงใหลกับความเก่ง สวย หล่อของซูเปอร์สตาร์ และพฤติกรรมความคลั่งไคล้อาจส่งผลตอการเรียนหรือต่อความรู้สึก แต่คนที่จะคอยประคับประคองเขาให้เดินในทางที่ถูกได้ดีที่สุดคือพ่อแม่ที่ต้องคอยชี้แนะ เป็นเพราะเรื่องของจิตใจนั้นละเอียดจนยากที่จะเข้าใจ
***********
เรื่อง - นาตยา บุบผามาศ / ออรีสา อนันทะวัน
