ปิดตำนาน 50 ปี ญี่ปุ่นเสี่ยงไร้แพนด้าครั้งแรกในประวัติศาสตร์ หลังสวนสัตว์อุเอโนะเตรียมส่งคู่สุดท้ายคืนจีน ปิดฉากสัญลักษณ์มิตรภาพที่สั่นคลอนจากปัญหาทางการทูต
หลังจากจีนเปิดความสัมพันธ์กับญี่ปุ่นอย่างเป็นทางการ นายกรัฐมนตรีโจว เอินไหลของจีน ใช้การทูตแพนด้าที่โด่งดัง โดยมอบแพนด้ายักษ์สองตัว คือ คังคัง (ตัวผู้) และหลานหลาน (ตัวเมีย) ให้แก่ญี่ปุ่นในปี 1972 เพื่อเฉลิมฉลองการฟื้นฟูความสัมพันธ์ทางการทูตหลังจากการลงนามในแถลงการณ์ร่วมระหว่างญี่ปุ่นและจีน 1972
นับแต่นั้นมา แพนด้ายักษ์จึงเป็นสัญลักษณ์แห่งมิตรภาพและการผ่อนคลายความตึงเครียดทางการเมือง การปฏิบัติเช่นนี้กลายเป็นเครื่องมือสำคัญด้านอำนาจทางการทูตของจีน
นายกรัฐมนตรีโจว เอินไหล ประกาศของขวัญเซอร์ไพรส์นี้หลังจากที่นายกรัฐมนตรีคาคุเอะ ทานากะของญี่ปุ่นเยือนจีน
ปีนั้นคังคังและหลานหลานถูกส่งไปยังสวนสัตว์อุเอโนะในโตเกียว เพื่อเป็นการเริ่มต้นยุคใหม่ของความสัมพันธ์ โดยแพนด้ากลายเป็นสัญลักษณ์อันเป็นที่รักของมิตรภาพที่ได้รับการฟื้นฟูนี้ ดึงดูดใจชาวญี่ปุ่นจำนวนมากและส่งเสริมความปรารถนาดีแก่กัน
การส่งแพนด้าในฐานะ "สมบัติล้ำค่าของชาติ" ของโจวเอินไหล เพื่อปรับปรุงความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ เป็นอำนาจทางวัฒนธรรม หรือซอฟต์พาวเวอร์แรกๆ ของจีน และส่งเสริมภาพลักษณ์ของจีนที่รักสันติ
ผ่านความสัมพันธ์วันนั้นมานานกว่าครึ่งศตวรรษ ล่าสุด เกียวโดนิวส์, 17 ธ.ค. รายงานว่าคู่แพนด้าชื่อดังจากสวนสัตว์ญี่ปุ่นซึ่งจะหมดวาระการยืม จะถูกส่งกลับไปยังประเทศจีนในปลายเดือนมกราคม ซึ่งจะทำให้ญี่ปุ่นไม่มีแพนด้าเหลืออยู่เลยเป็นครั้งแรกนับแต่ได้รับมาตลอดกว่า 50 ปี สร้างความผิดหวังให้กับประชาชนจำนวนมาก
วันสุดท้ายของการเปิดให้ประชาชนเข้าชมเสี่ยวเสี่ยวและเหลยเหลย น้องสาวของเขา ที่สวนสัตว์อุเอโนะ ซึ่งอาศัยอยู่ตั้งแต่เกิดในปี 2021 คือวันที่ 25 มกราคม ปีหน้า ที่กำหนดสำหรับการส่งแพนด้ากลับไปยังประเทศจีนใกล้เข้ามาในเดือนกุมภาพันธ์ ภายใต้ข้อตกลงการเช่าแบบทวิภาคี
ที่ผ่านมา ตั้งแต่แพนด้ายักษ์คู่แรกจากจีนได้เดินทางมาในญี่ปุ่นในปี 1972 จากนั้นมีแพนด้ามากกว่า 30 ตัวแล้วที่ถูกนำเข้ามาจากจีนหรือเกิดในญี่ปุ่น ภายใต้ข้อตกลงแบบทวิภาคี
โอกาสในการยืมแพนด้าอีกครั้ง ซึ่งถือเป็นสัญลักษณ์ทางการทูตแห่งมิตรภาพระหว่างญี่ปุ่นและจีนที่ดำเนินด้วยดีเสมอมานี้ ยังคงไม่แน่นอนท่ามกลางความสัมพันธ์ที่ย่ำแย่ลงระหว่างประเทศเพื่อนบ้านทั้งสอง หลังจากที่นายกรัฐมนตรีซานาเอะ ทาคาอิจิ ได้กล่าวถึงไต้หวันเมื่อเร็วๆ นี้
เนื่องจากแพนด้าทั้งสองตัวในโตเกียวเกิดจากพ่อแม่ที่ยืมมาเพื่อการวิจัยการผสมพันธุ์ กรรมสิทธิ์จึงเป็นของจีน จีนใช้แพนด้ายักษ์เป็นเครื่องมือในการติดต่อทางการทูตและสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับประเทศอื่นๆ มาอย่างยาวนาน
เพื่อตอบสนองต่อความเป็นไปได้ที่ญี่ปุ่นจะไม่มีแพนด้าเป็นครั้งแรกในรอบประมาณ 50 ปี เลขาธิการคณะรัฐมนตรี มินารุ คิฮาระ กล่าวว่า ประเทศจีน "หวังว่าจะได้เห็นการแลกเปลี่ยนสัมพันธ์อย่างต่อเนื่องผ่านทางแพนด้า"
คิฮาระ โฆษกสูงสุดของรัฐบาล กล่าวเพิ่มเติมในการแถลงข่าวประจำวันว่า การแลกเปลี่ยน "มีส่วนช่วยในการเชื่อมความรู้สึกของประชาชนทั้งในญี่ปุ่นและจีนมาอย่างยาวนาน"
ในกรุงปักกิ่ง เมื่อถูกถามว่าจีนมีแผนที่จะรักษาความร่วมมือกับญี่ปุ่นในการอนุรักษ์แพนด้ายักษ์ในอนาคตหรือไม่ โฆษกกระทรวงการต่างประเทศ กัว เจียคุน หลีกเลี่ยงการตอบคำถามโดยตรง โดยกล่าวว่าควรสอบถามไปยังหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
หญิงชราวัย 70 ปีจากจังหวัดชิบะกล่าว ซึ่งกำลังเดินเล่นอยู่บนถนนช้อปปิ้งใกล้สวนสัตว์กับสามีของเธอ กล่าวถึงแพนด้ากับความสัมพันธ์ทวิภาคีที่ตึงเครียดว่า "ฉันคิดว่าแพนด้าเป็นสัญลักษณ์ของมิตรภาพ ภายใต้สถานการณ์ปกติ ฉันอยากเห็นจีนให้ยืมแพนด้า (แก่ญี่ปุ่น) อีกครั้ง แต่ฉันคิดว่ามันคงยากในสถานการณ์ปัจจุบัน"
หญิงชราอีกคน วัย 78 ปี ชาวโตเกียว ซึ่งมีประสบการณ์ที่ดีนี้กล่าวว่า เธอจำได้ว่าเคยต่อแถวรอชมลูกแพนด้าแรกเกิดชื่อ เซียงเซียง ที่สวนสัตว์ในปี 2017 และเสียใจที่เด็กๆ ในญี่ปุ่นจะไม่มีโอกาสเช่นนั้นอีกแล้ว
ก่อนหน้านี้ในเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา แพนด้ายักษ์ทั้งสี่ตัวที่ยืมมาจากสวนสนุกแอดเวนเจอร์เวิลด์ในชิราฮามะ จังหวัดวาคายามะ ได้เดินทางกลับประเทศจีน จึงเหลือเพียงแพนด้าคู่ที่อุเอโนะเท่านั้นที่ยังคงอยู่ในญี่ปุ่น
นับตั้งแต่แพนด้ายักษ์คู่แรกเดินทางมาถึงญี่ปุ่นจากจีนในปี 1972 เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของการฟื้นฟูความสัมพันธ์ทางการทูต หมีแพนด้าที่เป็นสัญลักษณ์นี้ได้ครองใจชาวญี่ปุ่นจำนวนมากและนำมาซึ่งผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจในฐานะแหล่งท่องเที่ยว
เล่ยเล่ยและเสี่ยวเสี่ยวเกิดจากแม่ชื่อชินชินและคู่ของเธอชื่อรีรี ซึ่งมาถึงสวนสัตว์อุเอโนะในเดือนกุมภาพันธ์ 2011 หลังจากหลิงหลิง แพนด้าตัวก่อนเสียชีวิตในปี 2008
พ่อแม่แพนด้าถูกส่งกลับไปยังประเทศจีนในปี 2024 ส่วนเซียงเซียง พี่สาวของแพนด้าฝาแฝด ถูกส่งกลับไปยังประเทศจีนในปี 2023
โอกาสของญี่ปุ่นในการหาแพนด้ามาทดแทนนั้นดูไม่แน่นอนหลังจากทาคาอิจิกล่าวในรัฐสภาเมื่อวันที่ 7 พฤศจิกายนว่า สถานการณ์ฉุกเฉินในไต้หวันอาจเป็น "สถานการณ์ที่คุกคามการอยู่รอด" ของญี่ปุ่น ซึ่งอาจนำไปสู่การดำเนินการของกองกำลังป้องกันประเทศเพื่อสนับสนุนสหรัฐอเมริกา
เรื่องนี้ทำให้จีนไม่พอใจ เนื่องจากปักกิ่งถือว่าไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของดินแดนของตน และยืนยันว่าปัญหาไต้หวันเป็นเพียง "เรื่องภายใน" เท่านั้น
นอกจากสวนสัตว์อุเอโนะและแอดเวนเจอร์เวิลด์แล้ว สวนสัตว์โกเบโอจิในเมืองโกเบ จังหวัดเฮียวโกะ ก็เคยเป็นที่อยู่ของแพนด้าที่ญี่ปุ่นภายใต้ข้อตกลงการเช่าแบบทวิภาคีเช่นกัน
