ปรัชญาการทำงานแบบ “เจแปนเวย์” ผ่านมุมมองของผู้บริหารชาวไทย ซึ่งผ่านประสบการณ์ทำงานกับชาวญี่ปุ่นมานานกว่า 10 ปี......โดย ดร.ธนศักดิ์ วหาวิศาล
ที่ปรึกษาคณะกรรมการบริหาร บริษัทอิเดมิตสึ อพอลโล (ประเทศไทย) จำกัด
ตอนที่23
ในวัฒนธรรมญี่ปุ่น มีคำหนึ่งที่สะท้อนวิธีคิดเบื้องหลังการประชุม การตัดสินใจ และการทำงานร่วมกันได้อย่างลึกซึ้ง คำนั้นคือ “合意 (Gōi)” ซึ่งแปลว่า “การตกลงร่วมกันอย่างสมัครใจ” ฟังดูเหมือนคำทั่ว ๆ ไป แต่เมื่อได้สัมผัสผ่านการทำงานจริงกับทีมญี่ปุ่น ผมเริ่มเข้าใจว่า Gōi ไม่ใช่แค่การ “เห็นด้วย” แต่คือ ศิลปะของการฟัง การรอ และการเดินทางของใจ…จนเจอกันตรงกลาง
ผมเคยเข้าร่วมประชุมกับทีมญี่ปุ่นเรื่องหนึ่ง ซึ่งดูเหมือนเป็นประเด็นที่สามารถตัดสินใจได้ภายในไม่กี่นาที แต่สิ่งที่เกิดขึ้นคือ… พวกเขาใช้เวลาเกือบ 1 ชั่วโมง ไม่ใช่เพื่อโต้เถียง แต่เพื่อฟังทุกฝ่ายพูด แม้แต่ความคิดเห็นจากพนักงานรุ่นใหม่ ที่ไม่เกี่ยวโดยตรงกับประเด็นนั้น ก็ยังถูกเชิญให้แสดงความเห็น
บางคำพูดฟังดูธรรมดามาก แต่ทุกคนในห้องนิ่งฟัง ไม่มีใครขัด ไม่มีใครเร่ง และสุดท้าย เมื่อทุกคนพยักหน้า ไม่ได้พยักเพราะ “จำใจ” แต่พยักเพราะ “เข้าใจร่วมกันแล้วจริง ๆ” นี่แหละครับ…คือ Gōi
การตกลงที่ไม่ได้ใช้ “อำนาจ” แต่ใช้ “ความไว้ใจ” เป็นสะพาน มันคือการตัดสินใจที่ไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง ไม่มีฝ่ายที่ “ได้” และฝ่ายที่ “จำยอม” มีแต่คนที่รู้สึกว่า “เราคือทีมเดียวกัน” ในวัฒนธรรมตะวันตก หรือในบางองค์กร การตัดสินใจอาจเน้นความเด็ดขาด รวดเร็ว ใครเสนอได้ดีกว่า คนนั้นชนะ ใครเสียงดัง ก็ได้ไปต่อ
แต่ญี่ปุ่นสอนผมว่า…ไม่ใช่แค่ผลลัพธ์ที่สำคัญ แต่กระบวนการที่พาเราไปถึงจุดตกลงกัน…คือสิ่งที่สร้างทีม การใช้ Gōi อย่างแท้จริง ต้องใช้เวลา ใช้ความอดทน ต้องยอมฟัง แม้เราคิดว่าเรารู้ดีอยู่แล้ว ต้องกล้ายอมถอย แม้เรามีอำนาจตัดสินใจ
แต่มันก็คือ “ต้นทุนของความร่วมมือระยะยาว” เพราะในองค์กรที่เต็มไปด้วย Gōi จะไม่มีคำว่า “ถูกบังคับ” หรือ “โดนสั่ง”แต่จะมีแต่คนที่กล้าเดินไปพร้อมกัน เพราะรู้ว่าทุกความเห็นเคยถูกฟังมาแล้ว
การตกลงร่วมกันอย่างถ้วนถี่ ไม่ได้ทำให้งานช้าลง แต่มันทำให้ใจคนอยู่ใกล้กันมากขึ้น Gōi จึงไม่ใช่แค่ผลลัพธ์ของการประชุมแต่มันคือกระบวนการของ “การให้เกียรติ” การฟังอย่างแท้จริงและการสร้างความสัมพันธ์ที่มั่นคงกว่าแค่การลงนามในกระดาษ
“ข้อตกลงที่ดี ไม่ได้เกิดจากเสียงที่ดังกว่า แต่เกิดจากใจที่ฟังกันจนถึงที่สุด และกล้าที่จะเดินไปด้วยกัน…โดยไม่มีใครต้องตามใคร”
ที่ปรึกษาคณะกรรมการบริหาร บริษัทอิเดมิตสึ อพอลโล (ประเทศไทย) จำกัด
ตอนที่23
ในวัฒนธรรมญี่ปุ่น มีคำหนึ่งที่สะท้อนวิธีคิดเบื้องหลังการประชุม การตัดสินใจ และการทำงานร่วมกันได้อย่างลึกซึ้ง คำนั้นคือ “合意 (Gōi)” ซึ่งแปลว่า “การตกลงร่วมกันอย่างสมัครใจ” ฟังดูเหมือนคำทั่ว ๆ ไป แต่เมื่อได้สัมผัสผ่านการทำงานจริงกับทีมญี่ปุ่น ผมเริ่มเข้าใจว่า Gōi ไม่ใช่แค่การ “เห็นด้วย” แต่คือ ศิลปะของการฟัง การรอ และการเดินทางของใจ…จนเจอกันตรงกลาง
ผมเคยเข้าร่วมประชุมกับทีมญี่ปุ่นเรื่องหนึ่ง ซึ่งดูเหมือนเป็นประเด็นที่สามารถตัดสินใจได้ภายในไม่กี่นาที แต่สิ่งที่เกิดขึ้นคือ… พวกเขาใช้เวลาเกือบ 1 ชั่วโมง ไม่ใช่เพื่อโต้เถียง แต่เพื่อฟังทุกฝ่ายพูด แม้แต่ความคิดเห็นจากพนักงานรุ่นใหม่ ที่ไม่เกี่ยวโดยตรงกับประเด็นนั้น ก็ยังถูกเชิญให้แสดงความเห็น
บางคำพูดฟังดูธรรมดามาก แต่ทุกคนในห้องนิ่งฟัง ไม่มีใครขัด ไม่มีใครเร่ง และสุดท้าย เมื่อทุกคนพยักหน้า ไม่ได้พยักเพราะ “จำใจ” แต่พยักเพราะ “เข้าใจร่วมกันแล้วจริง ๆ” นี่แหละครับ…คือ Gōi
การตกลงที่ไม่ได้ใช้ “อำนาจ” แต่ใช้ “ความไว้ใจ” เป็นสะพาน มันคือการตัดสินใจที่ไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง ไม่มีฝ่ายที่ “ได้” และฝ่ายที่ “จำยอม” มีแต่คนที่รู้สึกว่า “เราคือทีมเดียวกัน” ในวัฒนธรรมตะวันตก หรือในบางองค์กร การตัดสินใจอาจเน้นความเด็ดขาด รวดเร็ว ใครเสนอได้ดีกว่า คนนั้นชนะ ใครเสียงดัง ก็ได้ไปต่อ
แต่ญี่ปุ่นสอนผมว่า…ไม่ใช่แค่ผลลัพธ์ที่สำคัญ แต่กระบวนการที่พาเราไปถึงจุดตกลงกัน…คือสิ่งที่สร้างทีม การใช้ Gōi อย่างแท้จริง ต้องใช้เวลา ใช้ความอดทน ต้องยอมฟัง แม้เราคิดว่าเรารู้ดีอยู่แล้ว ต้องกล้ายอมถอย แม้เรามีอำนาจตัดสินใจ
แต่มันก็คือ “ต้นทุนของความร่วมมือระยะยาว” เพราะในองค์กรที่เต็มไปด้วย Gōi จะไม่มีคำว่า “ถูกบังคับ” หรือ “โดนสั่ง”แต่จะมีแต่คนที่กล้าเดินไปพร้อมกัน เพราะรู้ว่าทุกความเห็นเคยถูกฟังมาแล้ว
การตกลงร่วมกันอย่างถ้วนถี่ ไม่ได้ทำให้งานช้าลง แต่มันทำให้ใจคนอยู่ใกล้กันมากขึ้น Gōi จึงไม่ใช่แค่ผลลัพธ์ของการประชุมแต่มันคือกระบวนการของ “การให้เกียรติ” การฟังอย่างแท้จริงและการสร้างความสัมพันธ์ที่มั่นคงกว่าแค่การลงนามในกระดาษ
“ข้อตกลงที่ดี ไม่ได้เกิดจากเสียงที่ดังกว่า แต่เกิดจากใจที่ฟังกันจนถึงที่สุด และกล้าที่จะเดินไปด้วยกัน…โดยไม่มีใครต้องตามใคร”