ปรัชญาการทำงานแบบ “เจแปนเวย์” ผ่านมุมมองของผู้บริหารชาวไทย ซึ่งผ่านประสบการณ์ทำงานกับชาวญี่ปุ่นมานานกว่า 10 ปี......โดย ดร.ธนศักดิ์ วหาวิศาล
02
ในวัฒนธรรมญี่ปุ่น มีคำหนึ่งที่สะท้อนแนวคิดการทำงานที่งดงามในอดีตได้อย่างลึกซึ้ง คือคำว่า
“終身雇用 (しゅうしんこよう | Shūshin Koyō)”
ซึ่งแปลว่า “การจ้างงานตลอดชีวิต”
Shūshin Koyō คือระบบการทำงานที่พนักงานจะเริ่มต้นทำงานในบริษัทหนึ่งตั้งแต่ยังหนุ่มสาว และทำงานในบริษัทเดียวไปจนเกษียณอายุ มันไม่ใช่เพียงรูปแบบการจ้างงาน แต่เป็นความผูกพัน เป็นสัญญาใจที่ไม่ได้เขียนบนกระดาษ องค์กรให้คำมั่นว่าจะดูแลชีวิตของพนักงาน ขณะที่พนักงานก็มุ่งมั่นตอบแทนองค์กรด้วยความภักดีและความทุ่มเทสูงสุด
ที่บริษัทน้ำมันอพอลโลไทย ผมได้พบกับอีกโลกหนึ่งของการทำงาน — โลกที่ผู้คนไม่ได้คิดถึงแค่ “ก้าวหน้า” แต่คิดถึง “เติบโตไปร่วมกัน”
ผมยังจำได้ดีว่า ตอนที่ไปเยี่ยมสำนักงานใหญ่ของพันธมิตรญี่ปุ่นมีพนักงานท่านหนึ่งที่ผมได้พูดคุยด้วยอย่างเป็นกันเอง เขาเล่าให้ฟังว่าเริ่มงานที่นี่ตั้งแต่อายุ 22 ปี และทำงานอยู่ต่อเนื่องมากว่า 35 ปีแล้ว ปัจจุบันได้กลายเป็นหนึ่งในหัวหน้าฝ่ายสำคัญที่สุดขององค์กร
เขาพูดอย่างอ่อนน้อมว่า “บริษัทนี้เลี้ยงดูผมมา…ผมจึงอยากตอบแทนบริษัทนี้ให้ดีที่สุดเช่นกัน”
คำพูดนั้นไม่ได้มีน้ำเสียงของความจำยอมหรือการไม่มีทางเลือกแต่มันคือความภาคภูมิใจ ความผูกพัน และความรู้สึกเป็นเจ้าของที่แท้จริง ในมุมมองของผม ความงามของ Shūshin Koyō อยู่ที่องค์กรไม่เพียงให้โอกาสพนักงานเติบโต แต่ยังรับผิดชอบดูแลชีวิต ความมั่นคง และศักดิ์ศรีของพนักงานด้วย
ในขณะเดียวกัน พนักงานเองก็ไม่ได้มององค์กรเพียงเป็นแหล่งหาเงิน แต่เป็น “บ้านหลังที่สอง” ที่ต้องดูแล รักษา และช่วยกันพัฒนา
แน่นอนว่าสังคมปัจจุบันได้เปลี่ยนไปมาก ระบบ Shūshin Koyō ที่แข็งแรงอย่างในอดีตเริ่มลดน้อยลง เพราะโลกหมุนเร็วขึ้น การเปลี่ยนงานกลายเป็นเรื่องปกติ และองค์กรเองก็ต้องปรับตัวเพื่อความอยู่รอด แต่ผมเชื่อว่า “จิตวิญญาณ” ของ Shūshin Koyō ยังเป็นสิ่งล้ำค่าที่ไม่ควรหายไป
ไม่ใช่ว่าเราต้องทำงานที่เดิมทั้งชีวิต แต่คือการมีหัวใจที่ “รับผิดชอบ” ต่อกัน ไม่ว่าจุดหมายของเราจะอยู่ที่ไหน เพราะในวันที่คนทำงานมีความจงรักภักดี และองค์กรมีความจริงใจในการดูแลชีวิตของคนทำงาน โลกการทำงานก็จะกลับมาเป็น “บ้าน” ที่อบอุ่นสำหรับหัวใจของทุกคนอีกครั้ง
ความมั่นคงที่แท้จริง ไม่ได้สร้างด้วยสัญญา แต่สร้างด้วยความผูกพัน แม้โลกจะเปลี่ยนไป แม้เส้นทางอาชีพจะมีมากมายหลายสาย แต่หัวใจของการทำงานที่มีความสุข ยังคงเป็นการได้เติบโตในที่ที่เราเชื่อใจ และได้เชื่อใจในคนรอบข้างเช่นกัน
“บ้านหลังที่สอง…ไม่ใช่ที่ที่เราอยู่เพราะไม่มีทางเลือก แต่เป็นที่ที่เรายอมทุ่มเทเพราะหัวใจของเราผูกพันอยู่ที่นั่น”
02
ในวัฒนธรรมญี่ปุ่น มีคำหนึ่งที่สะท้อนแนวคิดการทำงานที่งดงามในอดีตได้อย่างลึกซึ้ง คือคำว่า
“終身雇用 (しゅうしんこよう | Shūshin Koyō)”
ซึ่งแปลว่า “การจ้างงานตลอดชีวิต”
Shūshin Koyō คือระบบการทำงานที่พนักงานจะเริ่มต้นทำงานในบริษัทหนึ่งตั้งแต่ยังหนุ่มสาว และทำงานในบริษัทเดียวไปจนเกษียณอายุ มันไม่ใช่เพียงรูปแบบการจ้างงาน แต่เป็นความผูกพัน เป็นสัญญาใจที่ไม่ได้เขียนบนกระดาษ องค์กรให้คำมั่นว่าจะดูแลชีวิตของพนักงาน ขณะที่พนักงานก็มุ่งมั่นตอบแทนองค์กรด้วยความภักดีและความทุ่มเทสูงสุด
ที่บริษัทน้ำมันอพอลโลไทย ผมได้พบกับอีกโลกหนึ่งของการทำงาน — โลกที่ผู้คนไม่ได้คิดถึงแค่ “ก้าวหน้า” แต่คิดถึง “เติบโตไปร่วมกัน”
ผมยังจำได้ดีว่า ตอนที่ไปเยี่ยมสำนักงานใหญ่ของพันธมิตรญี่ปุ่นมีพนักงานท่านหนึ่งที่ผมได้พูดคุยด้วยอย่างเป็นกันเอง เขาเล่าให้ฟังว่าเริ่มงานที่นี่ตั้งแต่อายุ 22 ปี และทำงานอยู่ต่อเนื่องมากว่า 35 ปีแล้ว ปัจจุบันได้กลายเป็นหนึ่งในหัวหน้าฝ่ายสำคัญที่สุดขององค์กร
เขาพูดอย่างอ่อนน้อมว่า “บริษัทนี้เลี้ยงดูผมมา…ผมจึงอยากตอบแทนบริษัทนี้ให้ดีที่สุดเช่นกัน”
คำพูดนั้นไม่ได้มีน้ำเสียงของความจำยอมหรือการไม่มีทางเลือกแต่มันคือความภาคภูมิใจ ความผูกพัน และความรู้สึกเป็นเจ้าของที่แท้จริง ในมุมมองของผม ความงามของ Shūshin Koyō อยู่ที่องค์กรไม่เพียงให้โอกาสพนักงานเติบโต แต่ยังรับผิดชอบดูแลชีวิต ความมั่นคง และศักดิ์ศรีของพนักงานด้วย
ในขณะเดียวกัน พนักงานเองก็ไม่ได้มององค์กรเพียงเป็นแหล่งหาเงิน แต่เป็น “บ้านหลังที่สอง” ที่ต้องดูแล รักษา และช่วยกันพัฒนา
แน่นอนว่าสังคมปัจจุบันได้เปลี่ยนไปมาก ระบบ Shūshin Koyō ที่แข็งแรงอย่างในอดีตเริ่มลดน้อยลง เพราะโลกหมุนเร็วขึ้น การเปลี่ยนงานกลายเป็นเรื่องปกติ และองค์กรเองก็ต้องปรับตัวเพื่อความอยู่รอด แต่ผมเชื่อว่า “จิตวิญญาณ” ของ Shūshin Koyō ยังเป็นสิ่งล้ำค่าที่ไม่ควรหายไป
ไม่ใช่ว่าเราต้องทำงานที่เดิมทั้งชีวิต แต่คือการมีหัวใจที่ “รับผิดชอบ” ต่อกัน ไม่ว่าจุดหมายของเราจะอยู่ที่ไหน เพราะในวันที่คนทำงานมีความจงรักภักดี และองค์กรมีความจริงใจในการดูแลชีวิตของคนทำงาน โลกการทำงานก็จะกลับมาเป็น “บ้าน” ที่อบอุ่นสำหรับหัวใจของทุกคนอีกครั้ง
ความมั่นคงที่แท้จริง ไม่ได้สร้างด้วยสัญญา แต่สร้างด้วยความผูกพัน แม้โลกจะเปลี่ยนไป แม้เส้นทางอาชีพจะมีมากมายหลายสาย แต่หัวใจของการทำงานที่มีความสุข ยังคงเป็นการได้เติบโตในที่ที่เราเชื่อใจ และได้เชื่อใจในคนรอบข้างเช่นกัน
“บ้านหลังที่สอง…ไม่ใช่ที่ที่เราอยู่เพราะไม่มีทางเลือก แต่เป็นที่ที่เรายอมทุ่มเทเพราะหัวใจของเราผูกพันอยู่ที่นั่น”