เป็นที่ทราบกันมาตลอดว่า ความรุนแรงทางการเมืองและอาชญากรรมอาวุธปืนเป็นเรื่องที่หาได้ยากในญี่ปุ่น แต่จากเหตุการณ์อดีตนายกรัฐมนตรี ชินโซ อาเบะ ถูกสังหารระยะประชิดด้วยอาวุธปืนทำเอง จึงเกิดคำถามมากมายว่า ตำรวจญี่ปุ่นมีศักยภาพในการรักษาความปลอดภัยของชีวิตเพียงพอหรือไม่
บุคคลสำคัญในญี่ปุ่นมักเดินทางไปไหนมาไหนโดยมีการอารักขาความปลอดภัยเพียงเล็กน้อย โดยเน้นที่ภัยการทำร้ายร่างกายเป็นหลัก มากกว่าจะโดยอาวุธอันตราย เช่นที่พบในสถานที่ต่างๆ เช่น สหรัฐอเมริกา
ชินโซ อาเบะ วัย 67 ปี กำลังรณรงค์หาเสียงในเมืองทางตะวันตกของนารา สำหรับผู้สมัครรับเลือกตั้งของพรรคเสรีประชาธิปไตย (LDP) ก่อนการเลือกตั้งเมื่อวันอาทิตย์ที่เขาถูกยิง ในระยะไม่เกิน 3 เมตร
ชายวัย 41 ปี ถูกควบคุมตัวในที่เกิดเหตุ และตำรวจกล่าวว่าผู้ต้องสงสัยใช้ปืนทำเอง ตำรวจกล่าวว่า มีผู้พบปืนและวัตถุระเบิดอื่นๆ ที่บ้านของผู้ต้องสงสัย และเขายอมรับว่าเป็นผู้ก่อเหตุ
เจ้าหน้าที่จากกรมตำรวจจังหวัดนารา บอกกับผู้สื่อข่าวว่า การร้องขอความปลอดภัยในงานนี้ "เกิดขึ้นอย่างกะทันหัน" และกรมจะตรวจสอบว่ามีการรักษาความปลอดภัยเพียงพอหรือไม่ เพื่อดำเนินการตามความเหมาะสม
Nippon Television อ้างคำพูดของตำรวจนาราว่า อาเบะ ได้รับการคุ้มครองจากการชุมนุมเมื่อวันศุกร์โดยเจ้าหน้าที่ตำรวจผู้ชำนาญการติดอาวุธคนหนึ่ง และเจ้าหน้าที่ท้องถิ่นคนอื่นๆ แต่ตำรวจนาราปฏิเสธที่จะบอกว่ามีเจ้าหน้าที่ตำรวจกี่คนที่ดูแลความปลอดภัยของอาเบะ
อาเบะกำลังยืนปราศรัยกับกลุ่มคนหลายร้อยคน ที่สี่แยกนอกสถานีรถไฟ ขณะที่รถโดยสารและรถตู้แล่นผ่านด้านหลังของเขาบนถนนไปมา ก่อนคนร้ายปรากฏตัวเข้าประชิดทางด้านหลัง
ผู้เชี่ยวชาญชี้ว่าการรักษาความปลอดภัยรอบตัวอดีตนายกรัฐมนตรีน่าจะรัดกุมกว่านี้
“ใครๆ ก็ทำร้ายเขาจากระยะนั้นได้” มาซาซูมิ นากาจิมะ อดีตนักสืบตำรวจชาวญี่ปุ่น กล่าวกับสถานีโทรทัศน์ TBS ของญี่ปุ่น "ผมคิดว่าการรักษาความปลอดภัยนั้นอ่อนแอเกินไป"
“จำเป็นต้องปิดมุมประชิด ไม่เปิดช่องรอบตัวเขา” โคอิจิ อิโตะ ผู้เชี่ยวชาญด้านความปลอดภัยระดับวีไอพี กล่าวกับสถานีโทรทัศน์ NHK
ผู้เชี่ยวชาญอีกคนกล่าวว่า "ผิดตั้งแต่ขั้นตอนรักษาความปลอดภัยแล้วเวลามีแคมเปญสำหรับผู้นำทางการเมือง ปกติด้านหลังควรจะมีรถมาจอดขวางบังไว้ และให้ผู้คนยืนได้เฉพาะด้านหน้าเท่านั้น ตำรวจเมืองนาราต้องรับผิดชอบ
เจ้าหน้าที่ญี่ปุ่น รวมทั้งอดีตนายกรัฐมนตรี ได้รับการคุ้มครองโดยหน่วยงานพิเศษของตำรวจโตเกียว เจ้าหน้าที่นอกเครื่องแบบติดอาวุธที่รู้จักกันในชื่อ SP หรือตำรวจรักษาความปลอดภัย ผ่านการคัดกรองอย่างเข้มงวด รวมถึงความเชี่ยวชาญในการต่อสู้แบบประชิดตัว พวกเขามักจะอยู่ใกล้ตัวนักการเมืองเพื่อป้องกันภัยคุกคามทางกายภาพโดยตรง
เมื่อปีที่แล้ว มีเหตุการณ์เกี่ยวกับอาวุธปืนเพียง 10 ครั้งในญี่ปุ่น โดยหนึ่งในนั้นมีผู้เสียชีวิตเพียงรายเดียว (อ้างจากสำนักงานตำรวจแห่งชาติ)
พอล นาโด ผู้ช่วยศาสตราจารย์ที่มหาวิทยาลัยเทมเปิลแห่งประเทศญี่ปุ่นในโตเกียว ซึ่งเคยร่วมกิจกรรมหาเสียงกับ อาเบะ มาก่อนกล่าวว่า เหตุการณ์วันศุกร์เป็น "เหตุการณ์ที่อุกอาจมากท่ามกลางประชาชน"
“คุณไม่เคยรู้สึกถึงความไม่ปลอดภัย หรืออันตรายหรืออะไรแบบนี้มาก่อนเลย”
อิวาโอะ โฮริอิ สมาชิกพรรค LDP ที่ยืนอยู่ข้างอาเบะตอนที่เขาถูกยิง กล่าวว่า การเตรียมพร้อมสำหรับงานนี้ มีเจ้าหน้าที่พรรคประมาณ 15 คนที่ได้รับมอบหมายให้ควบคุมฝูงชนและรักษาความปลอดภัยโดยตำรวจท้องที่
การรณรงค์หาเสียงครั้งล่าสุด เข้าร่วมโดย อาเบะ ซึ่งเป็นนายกรัฐมนตรีที่ดำรงตำแหน่งยาวนานที่สุดของญี่ปุ่นและเป็นหนึ่งในบุคคลสำคัญที่ทรงอิทธิพลที่สุดทางการเมืองของประเทศ การปรากฏตัวของเขาเป็นที่สนใจของผู้คนจำนวนมาก
แหล่งข่าวของพรรครัฐบาลรายหนึ่งบอกกับรอยเตอร์ ว่า ถึงแม้จะมีชื่อเสียงโด่งดัง แต่ระดับความปลอดภัยที่เขาได้รับก็มีแนวโน้มลดลงตั้งแต่เขาออกจากตำแหน่งในปี 2563
ตำรวจนาราปฏิเสธที่จะแสดงความคิดเห็นว่าอดีตนายกรัฐมนตรีจะได้รับการคุ้มครองน้อยกว่าสมาชิกสภาหรือไม่
เบื้องต้นมีรายงานว่า มือปืนผู้ต้องสงสัยที่ลอบสังหารนายอาเบะคือ เท็ตสึยะ ยะมะกามิ วัย 41 ปี เคยเป็นทหารกองกำลังป้องกันตนเองทางทะเลของญี่ปุ่น ในระหว่างปี 2545-2548 และไม่มีประวัติอาชญากรรมมาก่อน
หลังจากการจับกุม ยะมะกามิ บอกผู้สอบสวนว่าเขาไม่พอใจอาเบะ และตั้งใจจะฆ่าเขา ยะมะกามิ ยังอ้างว่าเขาไม่พอใจกับ "กลุ่มศาสนาเฉพาะ" และยิงอาเบะเพราะเขาเชื่อว่า "กลุ่มศาสนากับอาเบะมีความเกี่ยวข้องกัน" ตำรวจประจำจังหวัดนาราปฏิเสธที่จะให้รายละเอียดว่า "กลุ่มศาสนา" คืออะไร
ยะมะกามิ อ้างว่าเขา "ไม่ได้ขุ่นเคืองต่อความเชื่อทางการเมืองของอาเบะ" ยามากามิบอกกับตำรวจว่าเขาคอยติดตามตารางงานของอาเบะระหว่างที่เขาไปเยือนนาราบนเว็บไซต์ของอาเบะ
ยะมะกามิ ยังอ้างว่าเขาวางแผนสังหาร "หลายเดือน" และทำปืนเพื่อฆ่าอาเบะ
ตำรวจจังหวัดนาราค้นพบอุปกรณ์ระเบิดและปืนทำมือที่เป็นไปได้หลายอย่างคล้ายกับที่ใช้ยิงอาเบะระหว่างการค้นหาบ้านของยามากามิภายหลังการจับกุม นอกจากนี้ จากการตรวจสอบคอมพิวเตอร์ส่วนตัว ยังพบประวัติการสืบค้นเว็บไซต์จำนวนมากเกี่ยวกับการผลิตระเบิดและอาวุธ
สำหรับ "อาวุธปืนประดิษฐ์" ที่ใช้ก่อเหตุครั้งนี้เป็นท่อเหล็กสองท่อนประกบด้ามจับ ติดระบบจุดชนวนยิงจากขั้วสายไฟ บางส่วนประกอบยังสร้างจากเครื่องพิมพ์ 3 มิติ