ถอดรหัส "คำอวยพรตรุษจีน" ของนายกฯ ญี่ปุ่น

นายกฯ ฟูมิโอะ คิชิดะ อวยพรตรุษจีนโดยใช้ตัวอักษรจีน 2 แบบ คือ อักษรตัวย่อที่ใช้ในจีนแผ่นดินใหญ่ และอักษรตัวเต็มที่ใช้ในไต้หวัน พร้อมถ้อยคำอวยพรที่แตกต่างเพื่อสื่อนัยถึงทั้งจีนและไต้หวัน

สำนักนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่นเผยแพร่คำอวยพรตรุษจีนของนายกฟูมิโอะ คิชิดะ โดยมีทั้งรูปแบบอักษรตัวย่อที่ใช้ในจีนแผ่นดินใหญ่ และอักษรตัวเต็มที่ใช้ในไต้หวัน ซึ่งเป็นครั้งแรก เพราะในอดีตผู้นำญี่ปุ่นจะอวยพรตรุษจีนโดยใช้อักษรจีนตัวย่อเท่านั้น

ภาษาจีนปัจจุบัน มีตัวอักษรที่ใช้ 2 รูปแบบ คือ อักษรตัวเต็ม 繁體字 เป็นตัวอักษรจีนดั้งเดิม มีจำนวนขีดมาก ยากในการจดจำและเขียน และอักษรตัวย่อ 简体字 ที่พัฒนาขึ้นหลังสถาปนาสาธารณรัฐประชาชนจีน เป็นอักษรที่ลดจำนวนขีดและความซับซ้อนเพื่อให้เขียนง่ายจดจำง่าย รัฐบาลจีนแผ่นดินใหญ่คิดค้นอักษรจีนแบบย่อ เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนอ่านออกเขียนได้มากขึ้น  ปัจจุบัน อักษรตัวเต็มใช้ในไต้หวัน ฮ่องกง และชุนชนจีนในต่างประเทศ ส่วนอักษรตัวย่อใช้ในจีนแผ่นดินใหญ่ ในประเทศจีน ไม่อนุญาตให้ใช้อักษรตัวเต็มในโรงเรียน เอกสารทางการและพื้นที่สาธารณะเกือบทั้งหมด ยกเว้นเพียงชื่อสินค้าที่ใช้ตัวอักษรมาแต่เดิมเท่านั้น

ถึงแม้ว่าในคำอวยพรของผู้นำญี่ปุ่นจะระบุถึง “คนเชื้อสายจีนที่ทำงานในญี่ปุ่น และมิตรที่เฉลิมฉลองเทศกาลตรุษจีนในทั่วโลก” โดยไม่ได้เจาะจงถึงชาวจีนหรือไต้หวัน แต่คำอวยพรที่มี 2 เวอร์ชันที่แตกต่างกันเล็กน้อย ก็ถูกตีความว่าต้องการสื่อถึงการให้ความสำคัญกับไต้หวัน


ผู้นำญี่ปุ่นไม่เพียงแต่ใช้ตัวอักษรจีนตัวเต็มที่ใช้ในไต้หวัน แต่ในเนื้อความยังระบุว่า “ญี่ปุ่นสนับสนุนการรับมือการระบาดของโรคโควิดของประชาคมโลก โดยได้บริจาควัคซีนให้กับประเทศต่าง ๆ ” ข้อความนี้ถูกมองว่าสื่อถึงรัฐบาลญี่ปุ่นที่ได้บริจาควัคซีน “แอสตราเซนเนกา” ให้ไต้หวันมากถึง 4.2 ล้านโดส แต่ไม่มีการบริจาคให้ประเทศจีน

ผู้นำญี่ปุ่นยังกล่าวว่า “เมื่อญี่ปุ่นเผชิญความยากลำบาก มีผู้ที่ยื่นมือช่วยเหลือด้วยไมตรี เราจะจดจำไว้ในใจตลอดกาล” ข้อความนี้ก็ถูกมองว่าสื่อถึงเหตุภัยพิบัติคลื่นสึนามิและแผ่นดินไหวญี่ปุ่นในวันที่ 3 มีนาคม 2554 ซึ่งไต้หวันได้บริจาคช่วยเหลือญี่ปุ่นมากเป็นอันดับต้น ๆ

สารอวยพรตรุษจีนของนายคิชิดะใน 2 เวอร์ชันยังมีคำลงท้ายที่แตกต่างกัน โดยในเวอร์ชันจีนตัวย่อ ระบุว่า “วสันต์มาพฤกษาสะพรั่ง ปีพยัคฆ์ทะยานกว่าอดีต” 春来万木荣，虎年今胜昔ซึ่งเป็นข้อความที่นิยมใช้ในประเทศจีน เนื่องจากมาจากกลอนอวยพรที่ว่า “ตะวันอุ่นทั่วหล้า พฤกษาสะพรั่ง” 日暖神州万木荣 ซึ่งคำว่า 神州 (เสินโจว-ดินแดนเทพ) สื่อถึงจีนแผ่นดินใหญ่


ส่วนในเวอร์ชันจีนตัวเต็ม ลงท้ายว่า “พยัคฆ์นำโชคแข็งแรงปลอดภัย พยัคฆ์ทะยานก้าวไกล” 虎福安康、虎躍新程 ซึ่งก็นิยมใช้ในไต้หวัน และสอดคล้องกับคำอวยพรของประธานาธิบดีไช่อิงเหวิน ที่เขียนว่า โชคดีมีชัย 福运旺来 (ใช้คำว่า 福 “โชค” เหมือนกัน)

ความแตกต่างอีกอย่างหนึ่ง คือ ในสารอวยพรตรุษจีนของผู้นำญี่ปุ่นคนก่อน ๆ มักกล่าวถึงมิตรภาพระหว่างญี่ปุ่น-จีน แต่ในสารของนายกฯ คิชิดะ ไม่ได้พูกถึงความสัมพันธ์ระหว่าง 2 ประเทศ ทั้ง ๆ ที่ในปีนี้เป็นวาระครบรอบ 50 ปีการฟื้นฟูสัมพันธ์ญี่ปุ่น-จีน ซึ่งถูกมองว่า นายคิชิดะไม่ต้องการให้เทศกาลตรุษจีนเชื่อมโยงถึงการเมืองระหว่างประเทศ โดยเฉพาะการฟื้นฟูความสัมพันธ์กับจีนแผ่นดินใหญ่นั้น ในอีกแง่หนึ่งก็คือการตัดความสัมพันธ์ทางการทูตกับไต้หวันนั่นเอง.