เมื่อคริสต์มาสของคนญี่ปุ่นไม่เหมือนเก่า

คอลัมน์ “เรื่องเล่าสะใภ้ญี่ปุ่น” โดย “ซาระซัง”

สวัสดีค่ะเพื่อนผู้อ่านที่รักทุกท่าน ในปีที่ผ่าน ๆ มาคริสต์มาสจะเป็นเทศกาลที่คนญี่ปุ่นให้ความสนใจมากพอสมควร คือเป็นช่วงเวลาพิเศษสำหรับคนรักหรือคนหนุ่มสาว หรือไม่ก็ฉลองกันในครอบครัว จึงเป็นช่วงที่สินค้าและบริการมีความครึกครื้นมาก แต่ในยุคโควิดที่หลายสิ่งถูกจำกัดอย่างในปัจจุบันเล่า คนญี่ปุ่นจะหันมาฉลองคริสต์มาสกันด้วยวิธีใด

คนญี่ปุ่นส่วนใหญ่ไม่ได้นับถือคริสต์ คริสต์มาสของญี่ปุ่นจึงแทบไม่เกี่ยวอะไรกับเรื่องของศาสนา แต่กระนั้นก็ฉลองกันไปตามกระแส คนนิยมไปตามสถานที่จัดอีเว้นต์คริสต์มาส เช่น ตลาดคริสต์มาส เบียร์การ์เด้น หรือที่ที่จัดประดับไฟสวยงาม วันคริสต์มาสอีฟจะเป็นวันที่ร้านอาหารมักจองกันเต็ม โดยเฉพาะร้านอาหารฝรั่งหรือร้านหรูโรแมนติก แม้กระทั่งร้านเหล้าอิซากายะบางทีก็จองยาก แต่ยังสามารถไปรอคิวที่หน้าร้านได้ ซึ่งหลายร้านอาจบอกว่าให้นั่งได้ไม่เกินสองชั่วโมงเท่านั้น

ถ้าฉลองที่บ้าน คนก็นิยมสั่งไก่ทอดเคเอฟซีและซื้อเค้กคริสต์มาสมารับประทาน ที่ต้องเป็นไก่ทอดเคเอฟซีก็เพราะเคเอฟซีญี่ปุ่นออกสโลแกนมาสี่สิบกว่าปีแล้วว่าคริสต์มาสต้องเคเอฟซี และโหมกระหน่ำโฆษณาเมื่อถึงเทศกาล คนเลยติดภาพว่าคริสต์มาสต้องมีไก่ทอดหรือไก่ย่าง ส่วนเค้กคริสต์มาสเกิดขึ้นเพราะร้านเบเกอรี่เก่าแก่อย่างฟูจิยะเป็นเจ้าแรกที่เปิดตัว “ช้อตเค้กสตรอเบอรี่” ในญี่ปุ่น และวางจำหน่ายในฐานะเค้กคริสต์มาส ก็เลยกลายเป็นว่าคริสต์มาสต้องมีเค้กฉลองด้วย ไม่อย่างนั้นเหมือนขาดอะไรไป


โดยปกติคนหนุ่มสาวญี่ปุ่นจะมีความรู้สึกว่า “คริสต์มาส = อยู่กับแฟน” จากแบบสำรวจคนหนุ่มสาวอายุไม่เกิน 30 ปีที่มีแฟนแล้วเกินกว่าครึ่งมักใช้เวลาในวันนี้ร่วมกับแฟนสองต่อสอง หรือไม่ก็กับกลุ่มเพื่อนหรือครอบครัวแต่มีแฟนอยู่ด้วย มีบางคู่เหมือนกันที่ไม่ได้ฉลองกับแฟนแต่เลือกจะอยู่กับเพื่อนฝูงหรือครอบครัว แต่ถือเป็นส่วนน้อยและมักเป็นผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย

คนที่ไม่ได้ฉลองคริสต์มาสกับแฟนนั้นมีหลายเหตุผลด้วยกัน ส่วนมากเป็นเพราะติดงานมากกว่าอย่างอื่น เนื่องจากคริสต์มาสไม่ใช่วันหยุดของญี่ปุ่นเหมือนอย่างประเทศตะวันตก หากเป็นวันทำงานก็ต้องทำงาน และก็มักทำงานกันจนมืดค่ำ ยิ่งเป็นร้านอาหารหรือบางบริษัทก็ยิ่งยุ่งหนักเมื่อใกล้สิ้นปี หรือบางคนก็ไม่ชอบช่วงเทศกาลที่คนเยอะ หรือไม่ก็เจอกับแฟนเป็นปกติอยู่แล้ว จึงอาจเลือกฉลองกับเพื่อนหรือครอบครัวแทนในวันนี้

ส่วนคนที่มีครอบครัวแล้วก็มักฉลองคริสต์มาสร่วมกับครอบครัว พ่อแม่ปู่ย่าตายายก็อาจจะเตรียมของขวัญไว้ให้ลูกหลาน แม่เพื่อนซึ่งมีหลานถึงเจ็ดคนบอกว่าปกติลูกหลานทุกคนจะมารวมตัวกันที่บ้าน ก็จะถามไว้ล่วงหน้าว่าอยากได้ของเล่นอะไรและหาไว้ให้ รวมทั้งทำอาหารเตรียมไว้ด้วย นอกจากนี้ปีใหม่ก็ใกล้เข้ามาก็ต้องเตรียมแต๊ะเอียไว้ให้อีก เธอบอกว่าคริสต์มาสและปีใหม่สำหรับเด็ก ๆ น่ะสนุกกันหรอก แต่พ่อแม่ปู่ย่าตายายสิเหนื่อยแทบแย่

ปีนี้โควิดส่งผลกระทบต่อกิจกรรมคริสต์มาสของคนญี่ปุ่นค่อนข้างมาก ยิ่งช่วงนี้การระบาดเพิ่มขึ้นจนทางการต้องขอร้องอีกว่าหากไม่มีอะไรจำเป็นก็ขอให้งดการออกไปนอกบ้าน อีกทั้งโครงการ Go To Travel ที่รัฐบาลอัดฉีดงบประมาณเพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจก็ถูกระงับไปในช่วงปลายปีจนถึงต้นปีหน้า แม้ช่วงคริสต์มาสจะไม่กระทบ แต่ก็มีส่วนทำให้คนไม่อยู่ในโหมดครึกครื้นเหมือนปีที่ผ่าน ๆ มา


เมื่อบรรยากาศรื่นเริงสนุกสนานเช่นนั้นซบเซาลง หลายคนจึงพับโครงการประจำปีอย่างเคยเอาไว้ก่อน จากการสำรวจของหลายบริษัทพบตรงกันว่า ปีนี้คนส่วนใหญ่เลือกฉลองคริสต์มาสเฉพาะกับคนใกล้ตัว และวางแผนจะฉลองกันที่บ้าน แทนที่จะออกไปรับประทานอาหารตามร้านหรู ก็หันมาทำอาหารรับประทานกันเอง หรืออย่างน้อยก็ซื้อไก่ทอดซื้อเค้กมารับประทานกันที่บ้าน บางคนแฟนอยู่ห่างไกลกัน ช่วงนี้กลัวโควิดระบาดก็ไม่กล้าไปหาเหมือนเคย จึงอาศัยคุยกันทางออนไลน์แทน หรือกลุ่มเพื่อนฝูงก็จัดงานคริสต์มาสผ่านทางออนไลน์ ส่วนครอบครัวที่มีลูกหลานต่างคนต่างก็แยกย้ายกันฉลองไปตามเรื่อง

การสำรวจทางการตลาดช่วงคริสต์มาสพบว่า ปีนี้คนไม่ค่อยได้จับจ่ายไปกับการรับประทานอาหารนอกบ้าน เที่ยวเล่น หรือท่องเที่ยวอย่างเคย จึงมีหลายคนทีเดียวที่หันมาใช้จ่ายมากขึ้นกับการฉลองที่บ้าน ไม่ว่าจะเป็นการประดับตกแต่งภายในบ้าน ของขวัญที่เตรียมให้คนสำคัญ หรืออาหารที่เตรียมฉลองคริสต์มาสที่บ้าน เป็นต้น อีกทั้งยังเป็นการสั่งให้มาส่งถึงบ้านมากกว่าไปซื้อด้วยตนเองจากร้านอย่างเมื่อก่อน

จากการสำรวจนี้น่าจะทำให้ผู้ประกอบการหลายแห่งหันมาเตรียมอาหารหรือเค้กคริสต์มาสแบบที่หรูขึ้น บางโรงแรมเตรียมจำหน่ายเค้กคริสต์มาสที่ทำจากวัตถุดิบคัดสรรพิเศษ เช่น ใช้สตรอเบอรี่พันธุ์ดี ใช้เมล่อนรสหวานจัดมาเป็นส่วนประกอบสำคัญในเค้ก ใช้ไข่ไก่จากไก่ที่เลี้ยงด้วยข้าวสารติดเปลือก เป็นต้น โดยทั่วไปราคาเค้กคริสต์มาสทั้งปอนด์มักอยู่ที่หลักพันเยนต้น ๆ แต่เค้กคริสต์มาสอย่างหรูจะอยู่ที่หลายพันเยนหรือหมื่นเยนขึ้นไป


มีบางคนเหมือนกันที่กล่าวว่าพิษโควิดทำให้รายได้ลดลง จึงลงทุนกับของขวัญคริสต์มาสในปีนี้ไม่ได้มากนัก บ้างก็ว่าใช้โปรโมชัน Go To Travel ซึ่งทำให้ค่าใช้จ่ายในการเที่ยวและกินดื่มถูกลงมาก ทำให้คริสต์มาสปีนี้ประหยัดงบกว่าเดิม

ถ้าเป็นเมื่อก่อนผู้หญิงญี่ปุ่นมักจะอยากได้เครื่องประดับเป็นของขวัญคริสต์มาส แต่เดี๋ยวนี้ต้องอยู่กับบ้านมากขึ้น ทำให้คนอยากได้ของขวัญที่สามารถใช้ในบ้านได้มากกว่าแต่ก่อน หรือเป็นสินค้าที่ทำให้มีความสุขกับการอยู่บ้าน อาทิเช่น ดอกไม้ตกแต่งห้อง อุปกรณ์นวด เครื่องฟอกอากาศ เสื้อผ้าที่ออกแบบน่าสวมใส่และใส่สบายเหมาะแก่การอยู่บ้าน เป็นต้น

จากแบบสำรวจกิจกรรมที่จะทำในคริสต์มาสปีนี้พบว่า ถ้าเป็นผู้ชายที่ไม่มีแฟนส่วนใหญ่จะยังไม่ได้วางแผนว่าจะทำอะไรหรือไม่ก็กะจะอยู่คนเดียว ส่วนผู้หญิงที่ไม่มีแฟนส่วนใหญ่จะใช้เวลาอยู่กับครอบครัวแทน ส่วนคนที่คิดจะฉลองคริสต์มาสร่วมกับเพื่อนฝูงหรือคนอื่นที่ไม่ใช่คนในครอบครัวในปีนี้มีจำนวนน้อยมาก คงเป็นเพราะกลัวเรื่องโควิดมากกว่าอย่างอื่น มีบางคนเหมือนกันที่มีธรรมเนียมฉลองร่วมกับครอบครัวในวันคริสต์มาสทุกปี พอเพื่อนชวนแล้วตัวเองปฏิเสธไม่ไปก็จะคิดมาก ปีนี้มีโควิดมาจึงรู้สึกโล่งอกที่ไม่ต้องรู้สึกผิดกับการปฏิเสธเพื่อน

คริสต์มาสที่อเมริกาปีนี้ก็คงเงียบเหงาไม่ต่างกัน ทางการขอให้ระงับการจัดปาร์ตี้คริสต์มาส อีกทั้งการไปมาหาสู่ระหว่างกันในครอบครัวก็ลดลง เพราะคนหนุ่มสาวก็กลัวว่าถ้ามีเชื้อโควิดก็จะเอาไปติดพ่อแม่ ส่วนปาร์ตี้ของบริษัทต่าง ๆ ก็หันมาใช้วิธีรวมตัวกันออนไลน์หลายแห่ง บางแห่งจัดกิจกรรมทำอาหารร่วมกัน โดยการให้เตรียมวัตถุดิบไว้ให้พร้อม พอถึงวันเวลาก็นัดกันมาเจอกันแล้วทำพร้อมกันทางออนไลน์ ของบริษัทเพื่อนฉันบอกว่าทำร่วมกันทีละห้าสิบคน บางคนก็ทำตามไม่ทันหรือทำแล้วออกมาไม่ได้อย่างที่เชฟสอน แถมยังเห็นแต่ละคนผ่านจอตัวนิดเดียว ไม่สนุกเลย ส่วนของบริษัทสามีจัดกันงานเล็ก ๆ แค่ไม่กี่คนโดย ผลัดกันสอนวิธีทำหรือไม่ก็ทำตามที่คนอื่นสอน ฉันเห็นแล้วดูทุลักทุเลที่ต้องคอยจัดมุมกล้องคอมพิวเตอร์ที่ยกมาตั้งในครัว แต่พอเสร็จงานถามสามีว่าสนุกไหม เขาก็ว่าสนุกดี

แล้วปีนี้เพื่อน ๆ ที่ฉลองคริสต์มาสวางแผนอย่างไรกันบ้าง ขอให้สนุกแต่ก็ไม่ลืมระวังเรื่องการแพร่และติดเชื้อโควิดด้วยนะคะ แล้วพบกันใหม่สัปดาห์หน้า สวัสดีค่ะ.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
"ซาระซัง"  เธอเคยใช้ชีวิตอยู่ที่กรุงโตเกียวนานกว่า 5 ปี ปัจจุบันติดตามสามีไปทำงาน ณ สหรัฐอเมริกา ติดตามคอลัมน์ “เรื่องเล่าสะใภ้ญี่ปุ่น”ที่ MGR Online ทุกวันอาทิตย์.