สวัสดีครับผม Mr.Leon มาแล้ว เพื่อนๆ เคยได้ยินสัตว์ชนิดหนึ่งที่ชื่อว่า ทานูกิไหมครับ ที่จริงแล้วคนญี่ปุ่นส่วนใหญ่จะชอบทานูกินะครับถึงแม้ว่ามันจะเจ้าเล่ห์และมีตำนานเล่าขานว่ามันมักจะกระทำการหลอกล่อและกลั่นแกล้งคนมากมายหลายวีรกรรม ตั้งแต่สมัยโบราณมาก็มีเรื่องเล่าตำนานและคำสอนต่างๆ มากมาย หลายๆ เรื่องจะมีเรื่องราวเกี่ยวกับทานูกิเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย แต่ก็มีบางคนยังคิดว่าทานูกินี่ใช่สุนัขจิ้งจอกหรือเปล่า ทานูกิกับสุนัขจิ้งจอกนั้นมีความแตกต่างกันคนละแบบเลยครับแค่เรื่องเล่าและตำนานสมัยก่อนนั้นทั้งสุนัขจิ้งจอกและทานูกิต่างก็สามารถแปลงร่างเป็นมนุษย์ได้
ทานูกิ 狸, タヌキหรือบางท้องถิ่น เรียกว่า จิ้งจอกแรคคูนญี่ปุ่น มีขนาดเล็กกว่าสุนัขจิ้งจอกครับ มีรูปร่างหน้าตาคล้ายแรคคูนแต่มีขนาดใหญ่กว่า ตัวอ้วนกลม ขนหางยาวและฟู คล้ายๆ หางกระรอก มีอยู่ตามป่าที่มีแหล่งน้ำหรือบริเวณหุบเขาทั่วไปในประเทศญี่ปุ่น ที่บ้านผมก็เคยมีทานูกิเดินหลงเข้ามาในบ้านบ่อยๆ มันสามารถกินทุกอย่างๆ ได้ เจออะไรก็กิน ชาวนาชาวสวนจึงไม่อยากให้มันเข้าใกล้นักเพราะพืชผลทางการเกษตรจะถูกขโมยกินนั่นเอง ที่บ้านของเพื่อนผมก็เคยมีทานูกิเข้ามาทำโพรงอยู่บริเวณบ้านเขา ถ้าเป็นสัตว์อื่นเช่น หนู งู มาเข้าบ้านคนก็จะรีบไล่พวกมันออกไปทันที แต่ถ้าเป็นทานูกิก็จะรู้สึกเฉยๆ เชิญอยู่ตามสบาย แถมเพื่อนผมยังถ่ายรูปบ้านทานูกิมาลงในโซเชี่ยลเน็ตเวิร์คอีก จะเห็นได้ว่าคนญี่ปุ่นไม่ได้รังเกียจหรือกลัวเจ้าทานูกิเลย
ตามตำนานนั้นทานูกิเป็นสัตว์ที่คนญี่ปุ่นเชื่อว่าเป็นปีศาจที่สามารถแปลงร่างเป็นคนได้ ซึ่งความเชื่อนี้ปรากฏให้เห็นบ่อยๆ ตามสื่อในวัฒนธรรมร่วมสมัยต่างๆ แม้แต่การ์ตูน เช่น เรื่องปอมโปโกะ ของสตูดิโอจิบลิ ( คิดว่าหลายๆ ท่านน่าจะเคยดู มีเรื่องย่อๆ ว่า ที่เมืองหนึ่งมีฝูงทานูกิอาศัยอยู่แต่กำลังถูกรุกรานจากการขยายที่ทำกินของมนุษย์ที่มาตัดต้นไม้ที่เป็นเหมือนบ้านของทานูกิ ทำให้พื้นที่อยู่อาศัยและอาหารของทานูกิลดลงอย่างน่าใจหาย ฝูงทานูกิจึงเริ่มที่จะต่อสู้เพื่อรักษาบ้านของพวกมันเอาไว้ พวกมันจึงตัดสินใจที่จะกระทำการต่อต้านมนุษย์โดยใช้ความสามารถที่มีอยู่คือการแปลงร่าง นั่นเองเรื่องราวจะเป็นอย่างไรลองติดตามต่อนะครับ ถ้ามีใครสนใจก็สามารถที่จะไปดูเรื่องนี้ได้ครับ) สมัยก่อนคนญี่ปุ่นเชื่อว่าทานูกิเป็นสัตว์ที่ชอบดื่มเหล้าสาเกแต่จะไม่ซื้อเหล้าสาเกให้เปลืองเงินแต่จะใช้วิธีการแปลงร่างหลอกเอาเหล้ามาดื่ม และรักสนุกมาก ปัจจุบันถ้าเพื่อนๆ ไปเที่ยวญี่ปุ่นอาจจะเห็นว่ามีรูปปั้นทานูกิสวมหมวกฟาง มือข้างนึงถือขวดเหล้าสาเกและอีกข้างถือถุงเงิน ตั้งประดับอยู่ตามหน้าร้านเหล้า ร้านอาหาร หน้าวัดหรือศาลเจ้า นัยว่าเป็นสัญลักษณ์แห่งความโชคดีนั่นเอง เพราะเชื่อกันว่า
* เชื่อว่าช่วยปกป้องจากเหตุการณ์อันตรายได้
* เชื่อว่าเป็นสัญลักษณ์ของความบริสุทธิ์ความดีงามและเป็นมิตร
* เชื่อว่าช่วยให้เกิดความสำเร็จ
* เชื่อว่าเป็นสัญลักษณ์ที่ส่งเสริมการเงินและโชคลาภ
* เป็นสัญลักษณ์ของความเชื่อใจ ความกล้าหาญแน่วแน่
รูปปั้นทานูกินี้ที่มีชื่อเสียงมากที่สุดในญี่ปุ่นคือผลิตภัฑ์จากจังหวัดชิงะ ซึ่งรูปปั้นดินเผานี้ชื่อว่า "ชิงารากิยากิ" (信楽焼き) ผลิตที่เมืองชิงารากิ จังหวัดชิงะ เพื่อนๆ อาจจะเคยเห็นรูปปั้นทานูกิที่มีอยู่ตามหน้าร้านเหล้าหรือร้านอาหารต่างๆ ทั่วไปนะครับ น่ารักมาก นอกจากความเชื่อข้างต้นแล้ว คนญี่ปุ่นจะเชื่อจากคำพ้องเสียงของคันจิที่มาจากคำว่า 狸 Tanuki พ้องกับเสียงของคันจิ (他 ta ＋抜き nuki )
他 ta : คืออื่นๆ
抜きnuki : ที่มาจากคำว่า 追い抜き oinuki ที่แปลว่าแซง หรือการแทรกลำดับเพื่อจะขึ้นหน้า, เบียดเสียดขึ้นไปข้างหน้า เช่น
เดินแซงหน้า ขับรถแซง ดังนั้นคำนี้จึงถูกนำมาใช้ในความหมายที่ว่าการแซงหน้าคนอื่นๆ ในแง่ธุรกิจการงานก็เช่นกัน เพื่อจะได้มีความเจริญรุ่งเรืองแซงหน้าคนอื่นๆ ได้
คุณยายของผมก็เปิดร้านเหล้าเล็กๆ แบบท้องถิ่นๆ ตั้งร้านหน้าบ้านของแกเอง ลูกค้าก็คนแถวนั้น เมนูก็ง่ายๆ เช่น ไข่ดาว ถั่วต้ม ซุปเต้าเจี้ยว แต่แกก็มีลูกค้ามาได้ตลอดทั้งขาจรและลูกค้าประจำ หน้าร้านเหล้าก็จะมีรูปปั้นทานูกิด้วยเพราะตามที่บอกไปว่าตามตำนานนั้นมันชอบดื่มเหล้าสาเกมากและมีแมวกวักอีกหนึ่งตัวเพื่อนำโชคลาภและดึงดูดลูกค้าให้เข้าร้าน เรื่องแบบนี้คนญี่ปุ่นก็เชื่อกันจริงๆ อย่างน้อยก็เพื่อความสบายใจ
นอกจากนี้ที่ญี่ปุ่นยังมีคำว่า 狸寝入りTanuki neiri จะพูดเปรียบเทียบคนที่นอนหลับหรือแกล้งหลับหัวผงกๆ เพราะไม่อยากลุกจากที่นั่งในรถไฟให้เด็ก สตรีมีครรภ์และคนชรานั่งแทนที่ตัวเอง จึงแกล้งกัมหัวหลับตานัยว่าตัวเองหลับอยู่ เพราะมีคนเล่าว่าถ้ามีใครจะยิงทานูกิให้ตายมันจะแกล้งทำเป็นตายหรือนอนหลับนี่แหละเป็นที่มาของคำว่า Tanuki neiri นั่นเอง
ส่วนสุนัขจิ้งจอกหรือคิตสึเนะ 狐 kitsune หรือพวกปีศาจจิ้งจอกที่พบบ่อยครั้งในตำนานของญี่ปุ่นเช่นกัน แต่คนญี่ปุ่นคิดว่าสุนัขจิ้งจอกเป็นสัตว์ที่มีไหวพริบ มีความเฉลียวฉลาดและสติปัญญามากสุนัขจิ้งจอกมีตาคม นอกจากนั้นยังมีวิทยาคมมากกว่าทานูกิ อีกทั้งยังสามารถแปลงร่างเป็นมนุษย์ได้ด้วย ฉลาดจนไม่ทำให้ถูกจับได้ง่ายๆ แต่ว่าทานูกินั้นโดนมนุษย์จับได้อยู่เป็นประจำแต่คนญี่ปุ่นส่วนใหญ่จะชอบทานูกิมากกว่าเพราะว่ามีความน่ารัก
มีเรื่องเล่าสมัยก่อนที่ผมรู้สึกสนใจก็คือ คนญี่ปุ่นสมัยก่อนจะทำงานเกี่ยวกับเกษตรกรรมแล้วก็จะมักโดนขโมยพืชผลทางการเกษตรอยู่เสมอ จริงๆ แล้ว หัวขโมยก็คือเจ้าทานูกินี่แหละ แต่ว่ามันก็จะไม่ให้คนอื่นเห็นว่าตัวเองเป็นหัวขโมยพืชผลไป บางครั้งทานูกิก็แกล้งชาวนาชาวสวน โดยครั้งหนึ่งมันเอาก้อนหินมาวางตามท้องทุ่งนาเต็มไปหมดเพื่อไม่ให้คนสามารถที่จะเข้าไปในที่นาและสวนผลไม้ได้อย่างสะดวก เพื่อนๆ คิดว่าชาวนาจะตอบโต้เจ้าทานูกิอย่างไร คำตอบคือชาวนาแสดงอาการดีใจมากตื่นเช้ามาก็ตะโกนเปล่งเสียงดังอย่างดีใจที่เห็นก้อนหินอยู่เต็มสวนเลย แม้ว่าชาวนาที่จริงแล้วก็โกรธอยู่ในในอยู่หมือนกันแต่ชาวนาร้องเสียงดังให้ทานูกิได้ยินว่า"ดีจังเลย!! ดีใจจังเลยที่มีหินอยู่เต็มแบบนี้เพราะถ้าเกิดว่าทานูกิเอามูลม้ามาวางที่สวนและไร่นาชาวนาทุกคนคงจะต้องเสียหายแน่ๆ ดีนะที่เป็นก้อนหิน" เมื่อทานูกิได้ยินดังนั้นจึงโกรธมากแล้ววันต่อมาจึงมีการนำก้อนหินไปเก็บและเอามูลม้ามาโรยแทน ชาวนาแกล้งทำเป็นเสียใจมาก ทำให้ทานูกิรู้สึกดีใจเป็นอย่างยิ่ง.. เรื่องนี้แสดงให้เห็นว่าแม้ว่าทานูกิจะมีความฉลาดแต่เรื่องนี้ชาวนาฉลาดกว่า อย่างไรก็ตามคนญี่ปุ่นก็ยังคิดว่าทานูกิเป็นสัตว์ที่มีความเฉลียวฉลาดและน่ารักอยู่ในตัวเพราะว่าทานูกิรู้ว่ามนุษย์มักจะเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีนิสัยช่างนินทา
จากเรื่องชาวนากับทานูกิข้างต้น เราอาจจะเรียกในว่า position talk ก็ได้ ซึ่งวิธีการเหล่านี้ส่วนใหญ่ปัจจุบันจะถูกใช้เป็นกลยุทธ์ทางการเงิน ที่จริงมีมาตั้งแต่สมัยโบราณ ไม่ว่าจะเป็นเกี่ยวกับการเงินเมื่อครั้งสมัยสงครามโลก หรือว่าการเงินทางเศรษฐกิจทั่วไป , การซื้อขายหุ้นและการซื้อขายล่วงหน้า และเป็นการแสดงออกที่จะพูดในทางที่สร้างแรงกระตุ้นเพื่อเอื้อประโยชน์ในทิศทางที่ทำให้ผู้พูดนั้นมีกำไร
เช่นเรื่องที่มีสื่อโซเชียลเล่ากันว่า มีบุคคลที่มีชื่อเสียงซึ่งเป็นนักลงทุนชาวอเมริกัน มีชื่อเสียงดังอันดับต้นๆ ของโลกและมีชื่อเสียงมากในตลาดสินค้าโภคภัณฑ์ซึ่งได้รับการยกย่องจากสื่อว่าเป็นระดับกูรูด้วยนอกจากนี้ยังเป็นคนที่เก่งเรื่องเงินลงทุนมาก ซึ่งคนญี่ปุ่นเองจะให้ฉายาเขาว่าเป็นเทพเจ้าแห่งการลงทุน แต่ว่าเขามักจะพูดจาไม่ดีกับทางญี่ปุ่นตัวเขาเองมีหุ้นของญี่ปุ่นมากมาย ครั้งหนึ่งเขาพูดว่า "ถ้าผมเป็นคนญี่ปุ่นที่ยังอายุน้อยๆ สักสิบยี่สิบปี ผมอยากจะพูดภาษาอังกฤษให้เก่งแล้วก็ทิ้งจากประเทศญี่ปุ่นไปเลย แล้วก็ซื้อปืนด้วยไว้ป้องกันภัย " เขาพูดเชิงเป็นนัยยะว่าเศรษฐกิจสังคมญี่ปุ่นจะแย่แล้วจะมีแหล่งอันพาลเพิ่มขึ้นทั่วทุกหนแห่ง ต่อไปในอนาคตก็ไม่รู้จะไปรอดไหม ต่างๆ นานา เมื่อเค้าพูดอย่างนี้ก็เพื่อที่จะทำให้เศรษฐกิจของญี่ปุ่นรู้สึกว่าหมดความหวังและทำให้ตลาดหุ้นของญี่ปุ่นซบเซาลง และจากนั้นเขาก็กว้านซื้อหุ้นของญี่ปุ่นไป เค้ามีลักษณะการกระทำที่เหมือนชาวนากับทานูกิตามที่เล่าไปนั่นเอง แบบนี้ก็คือ position talk ที่ได้ผลเสียด้วย
เพราะว่าทานูกิมีภาพลักษณ์ที่น่ารักแต่ว่าก็ติ๊งต๊องและไม่เคยได้ยินว่าทานูกิกัดคนเลย คนญี่ปุ่นจึงนำมาใช้ในความหมายต่างๆ อย่างที่เล่าไปนะครับ ทั้งความหมายที่ดีที่มีโชคสำหรับร้านค้าและร้านเหล้าสาเกต่างๆ และในความหมายอื่นๆ ไม่ทราบว่าที่เมืองไทยมีทานูกิหรือเปล่า วันนี้สวัสดีครับ
