ฟังเพลงหวาน กินโมจิ ชมจันทร์เพ็ญ รับ “วันไหว้พระจันทร์” ที่ญี่ปุ่น (ชมคลิป)

วันไหว้พระจันทร์ไม่ใช่ประเพณีที่มีเฉพาะในประเทศจีน ชาวญี่ปุ่นจำนวนไม่น้อยก็ชื่นชมความงามของพระจันทร์ที่สวยงามที่สุดในรอบปีเช่นเดียวกัน ถึงแม้บรรยากาศจะไม่ครึกครื้นเท่าแดนมังกร แต่ดวงจันทร์เพ็ญก็งดงามไม่แตกต่างกัน

วันขึ้น 15 ค่ำเดือน 8 ตามปฏิทินจันทรคติแบบจีนเป็นวัน “ไหว้พระจันทร์” ซึ่งมีจุดเริ่มต้นจากชาวจีน และมีตำนานหลากหลายทั้งที่เกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์และตำนานต่างๆ แต่ที่แน่นอนที่สุด คือ ชาวจีนเชื่อกันว่าวันนี้พระจันทร์สวยงามที่สุดในรอบปี และเป็นเวลาที่ทั้งครอบครัวจะชมจันทร์ร่วมกันอย่างแช่มชื่น

ในแดนมังกร “วันไหว้พระจันทร์” ได้รับการยกระดับให้เป็นวันหยุดราชการเมื่อเกือบ 10 ปีก่อน และยังอยู่ใกล้กับช่วงวันหยุดยาววันชาติจีน จึงทำให้เทศกาลนี้เป็นโอกาสพิเศษที่ครอบครัวจะได้อยู่พร้อมหน้าพร้อมตากัน

ในญี่ปุ่นก็มีเทศกาลไหว้พระจันทร์เช่นเดียวกัน โดยมีชื่อเรียกแบบเดียวกับจีน คือ 中秋の名月 (ชูชูโนะเมเกะซึ) ซึ่งหมายความว่า “จันทร์เพ็ญกลางฤดูใบไม้ร่วง” และชาวญี่ปุ่นจำนวนหนึ่งก็ยังนิยม “ชมจันทร์” เช่นเดียวกัน ซึ่งในภาษาญี่ปุ่นเรียกว่า 月見 (ซึกิมิ) หรือ 観月 (คันเกะซึ)

ญี่ปุ่นรับวัฒนธรรม “ไหว้พระจันทร์” มาจากจีน ในสมัยเฮอัน ชนชั้นสูงจะชมจันทร์โดยล่องเรือไปกลางลำน้ำ พร้อมจัดงานงานรื่นเริง และชมเงาสะท้อนของดวงจันทร์เพ็ญจากในน้ำ เพราะในยุคนั้นเชื่อกันว่าไม่สามารถมองดวงจันทร์ได้โดยตรง และการชมความงามของพระจันทร์ของชาวญี่ปุ่นจะทำได้นาน 3 วันนับตั้งแต่วันไหว้พระจันทร์วันแรก

เทศกาล “ไหว้พระจันทร์” ในญี่ปุ่นอาจแบ่งเป็น 2 รูปแบบ คือ แบบจีนซึ่งมีการทานอาหารพร้อมกันทั้งครอบครัว และทานขนมไหว้พระจันทร์ ซึ่งพบได้ในชุมชนชาวจีนขนาดใหญ่ในญี่ปุ่น เช่นที่เมืองโกเบ หรือโยโกฮะมะ

อีกแบบหนึ่ง คือ แบบญี่ปุ่น ซึ่งชาวญี่ปุ่นจะชมจันทร์พร้อมกับทาน “ดังโกะ” หรือขนมโมจิที่ทำจากแป้งข้าวเหนียว ในบางพื้นที่อาจทานเผือก,ถั่วแระ หรือ เกาลัด ในระหว่างที่ชมความงามของพระจันทร์

ในสมัยก่อนสงครามจนถึงยุคโชวะ ชาวญี่ปุ่นชื่นชมความงามในเทศกาล “ไหว้พระจันทร์” อย่างกว้างขวาง และยังมีกิจกรรมเล็กๆ โดยเด็กๆ จะไปแอบขโมยขนมดังโกะ,เผือก, ถั่วแระ หรือเกาลัด จากบ้านใกล้เรือนเคียงที่ตั้งเอาไว้ไหว้พระจันทร์ โดยเพื่อนบ้านก็จะทำทีเหมือนไม่รู้ไม่เห็น เรียกกันว่า “โจรชมจันทร์” หรือ お月見泥棒 (โอะซึกิมิโดะโระโบ)

ทุกวันนี้ ถึงแม้ชาวญี่ปุ่นจะจัดพิธี “ไหว้พระจันทร์” น้อยลง แต่ก็ยังมี 3 สถานที่ชื่อดังที่ชาวญี่ปุ่นนิยมไปขมจันทร์ ได้แก่ วัดไดคะคุจิ (โตเกียว), บึงซะรุซะวะ (จังหวัดนาระ) และวัดอิจิยะมะเดะระ (จังหวัดชิกะ)

“พระจันทร์แทนใจฉัน”

หนึ่งใจเพลงดังที่เหมาะกับวันไหว้พระจันทร์ที่สุด คือ พระจันทร์แทนใจฉัน 月亮代表我的心 ผลงานของ “เติ้งลี่จวิน” ซึ่งเพลงนี้ก็มีเวอร์ชั่นภาษาญี่ปุ่นด้วย โดยใช้ชื่อว่า 永久の月 ขับร้องโดย นะซึคะวะ ริมิ นักร้องชาวโอกินะวะ ราชินีเพลงพื้นเมืองของญี่ปุ่น

เพลงนี้ใช้ทำนองจากต้นฉบับจีน ผลงานประพันธ์ของ “เวิงฉิงซี” เนื้อร้องภาษาญี่ปุ่นเป็นฝีมือของ “โทะโมะริ อะยุมิ”

ถึงแม้เพลง “พระจันทร์แทนใจฉัน” ฉบับญี่ปุ่นจะไม่โด่งดังเท่าฉบับภาษาจีน แต่เนื้อเพลงก็มีความซาบซึ้งไม่แตกต่างกัน และแทนใจคนรักผ่านดวงจันทร์ได้งดงามเช่นเดียวกัน

见上げた空には 月の明かり
清らかなこの夜を 照らしているの
言叶にできない この想いが

มองขึ้นไปบนฟากฟ้า ดวงจันทร์เปล่งปลั่ง
ส่องสว่างไสว ยามค่ำคืนอันแจ่มจรัส 
หากแต่ความคิดถึง มิอาจสื่อแทนด้วยถ้อยคำ....