เคยเป็นไหม ที่บ่อยครั้งที่พยายามนึกเรื่องราวอะไรสักอย่างแต่ก็นึกไม่ออก จำไม่ได้ ทั้งๆ ที่เพิ่งผ่านมาไม่นาน เลยสงสัยว่าตัวเองเป็นปลาทองเหมือนที่เพื่อนๆ แซวหรือเปล่า ถ้าคุณเคยได้ทราบถึงผลการวิจัยเกี่ยวกับการนอนหลับ จะต้องร้องอ๋อทันทีค่ะว่าทำไมตัวเองถึงจดจำอะไรไม่ค่อยได้ นั่นเป็นเพราะพฤติกรรมหลับดึก ตื่นเช้า พักผ่อนไม่เพียงพอนี่เอง
การนอนเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตสมองและร่างกาย ใช้ช่วงเวลาขณะหลับในการบำรุงซ่อมแซมส่วนต่าง ๆ ให้ดีขึ้น เพื่อให้ร่างกายมีประสิทธิภาพที่ดีในการทำงาน ดังนั้นการนอนหลับที่เพียงพอจึงมีความสำคัญต่อคุณภาพชีวิตที่ดี มนุษย์ใช้เวลานอนหลับ 1 ใน 3 ของเวลาทั้งหมด ความต้องการในการนอนหลับของแต่ละคนไม่เท่ากัน คนส่วนใหญ่ต้องการนอนวันละ 8 ชั่วโมง บางคนนอนแค่วันละ 5-6 ชั่วโมง โดยไม่มีอาการง่วงนอน ทุกคนมีโอกาสเกิดการนอนไม่หลับขึ้นได้ ในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่งของชีวิต และร้อยละ 10 พบปัญหานอนไม่หลับเรื้อรัง ซึ่งอาจต้องใช้ยาเพื่อช่วยในการนอนหลับ โดยพบเพิ่มขึ้นตามอายุที่สูงขึ้น พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย ผู้ที่ทำงานเป็นกะผลัดเวร เกิดปัญหานอนไม่หลับง่ายกว่างานอื่นค่ะ
การนอนหลับไม่เพียงพอจะทำให้สมองไม่ได้พักผ่อนและมีโอกาสซ่อมแซมตัวเองน้อย ซึ่งผลกระทบแบบไม่รุนแรง คือมีอาการเบลอ มึนงง แต่ถ้าเป็นหนักอาจกระเทือนถึงความจำ ล่าสุดในการประชุมประจำปีของสมาคมระบบประสาทวิทยาแห่งสหรัฐอเมริกาพบว่า หากช่วงเวลาในการนอนหลับสนิทหายไปแค่ 2 ชั่วโมง ก็แทบจะกู้ความจำกลับมาไม่ได้อีกแล้ว ตามกระบวนการทำงานของระบบจดจำ สมองจะซึมซับเรื่องราว เหตุการณ์ ประสบการณ์ที่เกิดขึ้น แล้วเรียกขึ้นมาประมวลซ้ำๆ ในระหว่างที่เรานอนหลับ เสมือนช่วงเวลาในการลงบันทึก ส่งผลให้เกิดเป็นความจำระยะสั้น ก่อนที่จะพัฒนาเป็นความจำระยะยาว
แต่เมื่อนอนหลับไม่เพียงพอ สมองไม่ได้พัก กระบวนการจดจำดังกว่าวจึงถูกขัดขวาง มิหนำซ้ำหากปล่อยให้นอนหลับไม่พอบ่อยๆ สมองจะลืมสิ่งที่เคยทำหรือสิ่งที่คิดว่ากำลังจะทำ ซึ่งแม้แต่การนอนให้มากขึ้นในวันถัดไปก็ไม่สามารถนำความจำส่วนนั้นกลับมา จนกระทั่งอาจถึงขั้นจดจำการทำอะไรง่ายๆ ไม่ได้ ไม่ต่างจากอาการของโรคอัลไซเมอร์เลยค่ะ
เมื่อรู้อย่างนี้แล้ว เริ่มกู้สมอง กู้ไฟล์ที่ถูกลบ โดยการฝึกคลายเครียดหรือทำสมาธิก่อนนอนเพื่อให้หลับสนิทยิ่งขึ้น และจัดเวลาในการนอนให้เหมาะสม เพียงพอในแต่ละวัน เพียงเท่านี้เราก็จะมีความจำที่แม่นยำกันแล้วล่ะค่ะ
การนอนไม่พอส่งผลกระทบอย่างไรบ้าง
ผลกระทบขึ้นอยู่กับปริมาณและจำนวนที่นอนไม่หลับ โดยพบว่า
คุณภาพชีวิตลดลง
อัตราของการขาดงานเพิ่มขึ้น
ประสิทธิภาพการทำงานลดลง
มีการใช้บริการทางการแพทย์สูงขึ้น เนื่องจากปัญหาด้านสุขภาพ เช่น ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย เฉื่อยชา รู้สึกไม่สดชื่นร่าเริง หงุดหงิด ขาดสมาธิ
ความสามารถในการดำเนินชีวิตลดลง
ประสบอุบัติเหตุได้ง่าย มีรายงานว่าถ้าขับรถยนต์ โอกาสที่จะเกิดอุบัติเหตุจะเพิ่มสูงขึ้น 2.5 เท่า
การนอนไม่หลับ ในคนที่เคยป่วยเป็นโรคทางจิตเวช พบว่าโอกาสเสี่ยงต่อการป่วยเป็นโรคซ้ำอีก รวมทั้งเสี่ยงต่อการฆ่าตัวตายสูงขึ้นในผู้ป่วยโรคซึมเศร้าด้วย