ผู้จัดการออนไลน์ -- เพิ่งจะมีการเปิดเผยว่าพระเจ้าแผ่นดินแห่งราชอาณาจักรกัมพูชาพระองค์หนึ่ง ทรงตรอมพระราชหฤทัยอย่างหนัก จนสิ้นพระชนม์หลังจากได้สูญเสียปราสาทพระวิหารกับดินแดนบางส่วนให้แก่ประเทศไทยตามแรงบีบของกองทัพพระจักรพรรดิแห่งญี่ปุ่น
สมเด็จนโรดมสีหนุพระราชบิดาของกษัตริย์นโรดมสีหมุนี พระประมุขแห่งราชอาณาจักรกัมพูชาองค์ปัจจุบัน ทรงเปิดเผยเรื่องนี้ในบันทึกประวัติศาสตร์สั้นๆ ที่ตีพิมพ์เผยแพร่บนเว็บไซต์ส่วนพระองค์
เรื่องนี้เกิดขึ้นในปี 2483 ในช่วงปีแรกๆ ของสงครามเอเชียบูรพา ซึ่งเจ้าอาณานิคมฝรั่งเศสหมดอำนาจในคาบสมุทรอินโดจีน แต่ยังคงได้รับอนุญาตจากญี่ปุ่นให้ปกครองต่อไปภายใต้การกำกับของสมเด็จพระจักรพรรดิ
พระเจ้าศรีสวัสดิ์มุนีวงศ์ ก็เช่นเดียวกันกับกษัตริย์พระองค์ก่อนๆ ที่ไม่ได้มีพระราชอำนาจอะไรเหนือดินแดนภายใต้เงาปืนของฝรั่งเศส ต่อมายังต้องเผชิญกับกองทัพมหึมาของญี่ปุ่นและอยู่โดดเดี่ยวท่ามกลางประเทศเพื่อนบ้านที่เข้มแข็งกว่า
สมเด็จนโรดมสีหนุ ซึ่งได้ทรงผ่านช่วงปีแห่งสงครามกับความยากลำบากมายาวนาน ทรงบันทึกเอาไว้ว่า ด้วยความเป็นมิตรกับประเทศไทยและความพ่ายแพ้ของ “ระบอบวิชี” และ จอมพลเปแตง (แห่งฝรั่งเศส).. ญี่ปุ่นได้ใช้พลังอำนาจบีบคั้นให้กัมพูชายอมมอบดินแดนให้แก่ไทย
กัมพูชาไม่มีทางเลี่ยงนอกจากจะต้องยินยอมมอบดินแดนอันไพศาล รวมทั้ง จ.เสียมราฐ อุดรมีชัน สตึงแตร็ง-รัตนะคีรี โพธิสัตว์ กัมปงธม รวมทั้ง จ.พระวิหาร อันเป็นที่ตั้งปราสาทพระวิหาร ให้แก่ประเทศไทย
พระเจ้าศรีสวัสดิ์มุนีวงศ์ ทรงขึ้นครองราชย์ในปี พ.ศ.2470 ทรงสละราชบัลลังก์และสิ้นพระชนม์ที่เมืองกัมโป้ท (Kampot) ทางภาคใต้ของประเทศในปลายปี พ.ศ.2483
“จากการสูญเสียดินแดนเขมรอันศักดิ์สิทธิ์ คุณตาของฉัน คือ สมเด็จศรีสวัสดิ์มุนีวงทรงตรอมพระหฤทัยและเสด็จสวรรคตด้วยความเศร้าโศก” สมเด็จสีหนุทรงระบุในบันทึก
อย่างไรก็ตาม “ด้วยชัยชนะของฝรั่งเศส (โดยนายพลเดอโกลต่อฮิตเลอร์ และ..นายพลโตโจของญี่ปุ่น) ในสงครามโลกครั้งที่ 2 ฉัน (นโรดมสีหนุ) ได้มีโอกาสทางประวัติศาสตร์ในการกอบกู้ดินแดนคืนให้แก่มาตุภูมิของฉัน นั่นคือ ดินแดนที่เคยสูญเสียให้แก่ประเทศไทย (ซึ่งตกเป็นฝ่ายพ่ายแพ้ตามญี่ปุ่น) และได้ยอมรับที่จะคืนให้แก่พวกเราทั้งหมด.. พวกเรา กัมพูชา ชาติเขมรและประชาชน”
“ปี พ.ศ.2505 ฉันชนะคดี (ปราสาทพระวิหาร) ที่ศาลยุติธรรมระหว่างประเทศกรุงเฮก ซึ่งได้มีคำพิพากษาให้ประเทศไทยต้องส่งมอบคืนให้แก่กัมพูชา ปราสาทพระวิหารกับเขาพระวิหาร ซึ่งไทยได้ใช้กำลังทหารผนวกเข้าเป็นดินแดนของตนอย่างผิดกฎหมาย..” สมเด็จสีหนุทรงระบุในบันทึกที่ลงพระปรมาภิไธยกำกับ
พระองค์ทรงบันทึกประวัติศาสตร์สั้นๆ ชิ้นนี้ในเดือน มี.ค.ที่ผ่านมา
กัมพูชาในปัจจุบันกำลังพยายามขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารให้เป็นมรดกโลกอยู่ ขณะที่ปัญหาเกี่ยวกับดินแดนโดยรอบที่ตกเป็นกรณีพิพาทกับไทยยังไม่ได้รับการแก้ไข