ถุงวิบวับแปลงร่าง! ประโยชน์สองต่อ ลดขยะกำพร้า - ช่วยเหลือเด็กนักเรียน

เมื่อต้นเดือนมี.ค.นี้ Green Road ใช้ถุงวิบวับมากถึง “850,000 ถุง” นำไปสร้างห้องเรียนให้กับเด็ก ๆ โรงเรียนบ้านป่าก้าง หลังจากที่ได้รับความเสียหายจากแผ่นดินไหว เมื่อปี 2566 ซึ่งถือว่าเป็นแบบอย่างของแนวทางเปลี่ยนวิกฤตให้เป็นโอกาส ตอบโจทย์ ESG ทั้งช่วยสิ่งแวดล้อม โดยการลดขยะกำพร้า-ขยะพลาสติก และยังได้ช่วยสังคมเมื่อนำไปสร้างห้องเรียนให้เด็กๆ

โครงการนี้ ชื่อว่า “โครงการขยะแลกบุญ” โดยทีมงานองค์กรเอ็นจีโอ Green Road ที่มี ดร.เป้า - ผศ.ดร.เวชสวรรค์ หล้ากาศ เป็นผู้นำดำเนินการรีไซเคิลถุงวิบวับให้กลายเป็นผลิตภัณฑ์แผ่นปูพื้นรีไซเคิล ห้องเรียนเอนกประสงค์ โรงเรียนบ้านป่าก้าง อ.สันทราย จ.เชียงใหม่ ซึ่งได้รับงบประมาณสนับสนุนจากจุฬาเฮิร์บ หรือ Jula's Herb Thailand

ถุงวิบวับหรือซองบรรจุภัณฑ์ที่เรียกว่า MLP (Multi-Layer Plastic) เราพบเห็นได้ในชีวิตประจำวัน ไม่ว่าจะเป็นถุงขนม ถุงน้ำยาทำความสะอาด ซองกาแฟ ถุงอาหารหมาแมว เป็นต้น ประกอบขึ้นจากพลาสติก 2- 3 ชนิด ทับซ้อนกันหลายชั้น บางประเภทอาจมีส่วนผสมของอลูมิเนียมฟอยล์ หรือกระดาษเป็นส่วนประกอบด้วย มีคุณสมบัติเหนียวแน่น แต่ยืดออกได้ยาก MLP อีกทั้งยังเป็นวัสดุที่นำไปออกแบบการใช้งานได้หลากหลาย แต่มักจะถูกทิ้งในถังขยะทั่วไปและโดนนำไปฝังกลบ หรือเผา ปัจจุบันมีนวัตกรรมรีไซเคิลขยะถุงวิบวับไปเป็นน้ำเชื้อเพลิงและอะลูมิเนียม เกิดการใช้ต่อให้ได้ประโยชน์สูงสุด

หลายคนอาจสงสัยว่า ถุงวิบวับ ทำไมมักถูกทิ้ง และถูกเมินจนไม่ถูกคัดแยก จนทำให้ถูกมัดรวมเป็นขยะกำพร้า (Orphan waste)ซึ่งหมายถึง ขยะที่ย่อยสลายตามธรรมชาติไม่ได้ รีไซเคิลก็ไม่ได้ หรือรีไซเคิลได้ แต่ไม่คุ้มค่าใช้จ่าย (ซาเล้ง ร้านรับซื้อของเก่าไม่รับ) ดังนั้นจุดจบสุดท้ายจึงมักไปหลุมฝังกลบ หรือไม่ก็ถูกเผา

แนวทางการรีไซเคิลถุงวิบวับ ของ Green Road ถึงแม้จะเป็นการลดคุณภาพพลาสติกลงก็จริง แต่ต้องถือว่าเป็นการยืดอายุของพลาสติกให้สามารถใช้ประโยชน์ได้นานขึ้น เนื่องจากโลกใบนี้ยังไม่มีทางออกที่ดีได้แบบ 100% นอกจากจะหยุดผลิต หรือหยุดใช้ตั้งแต่ต้นทาง

ดังนั้นการนำถุงวิบวับกลับมาใช้ประโยชน์ไม่เพียงแต่จะช่วยลดการใช้ทรัพยากร และแก้ปัญหาปริมาณขยะในหลุมฝังกลบ แต่ยังช่วยลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เพิ่มมูลค่าให้กับวัสดุเหลือใช้ และเป็นการส่งเสริมระบบเศรษฐกิจหมุนเวียน (circular economy)


ผศ.ดร.เวชสวรรค์ หล้ากาศ อาจารย์ประจำภาควิชาเทคโนโลยีอุตสาหกรรม คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ หรือที่รู้จักกันในชื่อ ดร.เป้า Green Road บอกถึงความสำคัญของการคัดแยกขยะ อธิบายขั้นตอนเปลี่ยนขยะเป็นวัสดุทดแทน “โดยการนำถุงพลาสติก ถุงก๊อบแก๊บ ถุงยืด และถุงเย็น (LDPE) มาย่อยให้ละเอียด จากนั้นนำเข้าสู่เครื่องหลอมด้วยความร้อน ถุงพลาสติกเหล่านี้ ปกติไม่สามารถขายเป็นเงินได้ แต่มีข้อดีที่ความบางเบาและจุดหลอมเหลวต่ำ ประมาณ 130-140 องศา จากนั้นขึ้นรูปเป็นบล็อกปูถนน เฟอร์นิเจอร์ หรือผลิตภัณฑ์รูปทรงใด ๆ ก็ได้”

อย่างบล็อกปูถนน 1 ตัว ประกอบไปด้วยถุงพลาสติก 1 ส่วน อลูมิเนียมฟอยล์ 2 ส่วน เศษแก้วเศษทรายอีก 1 ส่วน ผลิตภัณฑ์แต่ละชนิดที่โปรเจกต์ Green Road ผลิต ล้วนมีสัดส่วนขยะและวัสดุอื่น ๆ แตกต่างกันไป

“ปัจจุบัน มีขยะพลาสติกหลากหลายถูกส่งมาให้ อย่างถุงวิบวับหรือถุงอลูมิเนียมฟอยล์ เราเอามาใช้ทดแทนทราย” ทั้งนี้ถุงวิบวับเป็นหนึ่งในวัสดุที่ประกาศรับบริจาคไปตั้งแต่เดือน พ.ค. ปี 2564

ก่อนหน้านี้ ขยะพลาสติกจำนวนหนึ่งมาจากการบริจาคของคนทั่วประเทศ เมื่อรับขยะมาแล้ว Green Road ต้องเป็นผู้คัดแยกเอง แต่ปัจจุบันผู้คนรับรู้และเห็นความสำคัญของการคัดแยกขยะตั้งแต่ต้นทาง ทำให้ขยะส่วนใหญ่ที่ส่งมาได้รับการแยกประเภทเรียบร้อยมาตั้งแต่ต้นทาง

ในขณะที่อีกจำนวนหนึ่ง ได้รับบริจาคจากโรงงานพลาสติก ที่ยินดีส่งบรรจุภัณฑ์ที่ผลิตแล้วไม่ได้มาตรฐานมาให้ Green Road นำไปรีไซเคิลสร้างประโยชน์ แทนที่จะทิ้งพวกมันไป เพื่อไม่ให้เป็นการสิ้นเปลืองทรัพยากร

ตลอดหลายปีที่ผ่านมา ดร.เป้า และทีมนักศึกษา รีไซเคิลขยะเป็นหลากหลายผลิตภัณฑ์ บริจาคแก่โรงเรียน วัด อุทยานแห่งชาติ นำไปใช้ประโยชน์ โดยเฉพาะบล็อกปูถนนที่เป็นภาพจำของโปรเจกต์ Green Road พร้อมกับคำคมเชิญชวนที่ว่า “รับบริจาคถุงพลาสติก ขวดพลาสติก ถุงวิบวับจนกว่าจะหมดโลก”

เขาทิ้งท้ายว่า “ยังมีอีกหลายสถานที่ ๆ ต้องการวัสดุเหล่านี้ไปสร้างประโยชน์ ในอนาคต Green Road มีแผนจะนำผลิตภัณฑ์มาวางขายเพื่อสร้างทางเลือกที่กว้างขึ้นให้ผู้บริโภคในการใช้บรรจุภัณฑ์รีไซเคิล”






ขยะพลาสติกที่ Green Road รับบริจาคจนกว่าจะหมดโลก


อันดับ 1 ฝาขวดพลาสติก PE หรือ PP เอาไปทำโต๊ะเก้าอี้ให้โรงเรียนที่ประสบอุทกภัย ซึ่งต้องการมากที่สุด

อันดับ 2 ถุงพลาสติกยืดได้ทั่วไป ได้แก่ ถุงหูหิ้วแบบ PE / PP, ถุงแกงร้อน/เย็นที่ล้างสะอาด, ถุงนมโรงเรียน, ถุงน้ำตาลทราย, ถุงผักผลไม้, ถุงขนมปัง และถุงน้ำแข็ง เอาไปทำถนนสีเขียวเข้าอุทยานแห่งชาติ

อันดับ 3 ขวดพลาสติก PET, แก้วกาแฟแบบ PE / PP, หลอดดูด และขวดนมพลาสติก เอาไปทำบล็อกปูพื้นในวัด และโรงเรียน

อันดับ 4 ถุงวิบวับ ซองกาแฟ 3 in 1 ถุงอาหารหมาแมว เอาไปทำบล็อกปูพื้น โต๊ะเก้าอี้สนาม ในสวนสาธารณะ

ทั้งนี้บุคคลทั่วไปสามารถร่วมส่งบริจาคได้ตามที่อยู่ในเพจเฟซบุ๊ค Green Road และขอสงวนสิทธิ์บริษัท ห้างร้าน หรือหน่วยงานเอกชน โปรดติดต่อทาง Inbox ก่อนส่งร่วมบริจาค