แม้ว่าในช่วงฤดูวางไข่ที่ผ่านมา หนึ่งในเต่าทะเลหายากคือเต่ามะเฟืองขึ้นมาวางไข่ในเขตทะเลของไทย โดยเฉพาะที่ภูเก็ตและพังงามากเป็นประวัติการณ์ และมีลูกเต่ามะเฟืองหลายร้อยตัวฟักออกมาและคลานลงทะเลได้อย่างปลอดภัย เป็นข่าวดีท่ามกลางสถานการณ์ระบาดของโรคโควิด-19
แต่ขยะทะแลโดยเฉพาะขยะพลาสติกกลับเป็นข่าวร้าย สร้างความกังวลใจให้คนรักทะเล คนที่ห่วงใยในธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เมื่อเร็วๆ นี้ “ผศ.ดร.ธรณ์ ธํารงนาวาสวัสดิ์” นักวิทยาศาสตร์ทางทะเล ที่เรียกร้องและผลักดันเรื่องขยะทะเลอย่างจริงจังมาโดยตลอด โพสต์ในเฟซบุ๊ก Thon Thamrongnawasawat ว่า
“ไม่ค่อยอยากเขียนเรื่องแบบนี้ แต่ 8 วันที่ผ่าน เรามีเต่าเกยตื้นไปแล้ว 9 ตัว
เฉพาะวันนี้ (16 ก.ค.2563) วันเดียวเกยตื้น 3 ตัว
ที่สำคัญ นั่นเป็นข้อมูลเฉพาะในภาคตะวันออก ยังไม่รวมภาคใต้เลยครับ
เต่าที่เกยตื้น ส่วนใหญ่ตายแล้วหรือเจ็บหนักจนนำมาดูแลได้ไม่นานก็ตาย
หลายตัวมีขยะในท้องหรือติดตามตัว
การระบุว่าเต่าตายเพราะขยะ บางทีเป็นเรื่องยาก
แต่ยังไงขยะก็เป็นสิ่งแปลกปลอม มันไม่ควรอยู่ในตัวเต่า
นอกจากนี้ เต่าบางตัวเพิ่งปล่อยไป เช่น เต่าที่เพิ่งเกยตื้นในวันนี้ 2 ตัว (จาก 3 ตัว) มีไมโครชิป
เราจึงรู้ว่าเป็นเต่าที่เพิ่งปล่อยไปจากศูนย์เต่า กองทัพเรือ เมื่อเดือนมิถุนายนที่ผ่านมานี่เอง (ดูภาพเครื่องสแกนไมโครชิป)
และในท้องเต่าตัวหนึ่ง มีขยะพลาสติกอยู่เต็ม
ฉลาก เศษถุง ซอง เชือก ฯลฯ
เน้นย้ำว่าน้องเพิ่งลงทะเลไปเมื่อเดือนที่แล้ว แป๊บเดียวขยะเต็มท้อง
ไม่ว่าเราจะดูแลยังไง ปล่อยลงทะเลไป ก็เหมือนปล่อยเต่าไปวัดดวงว่าจะบาดเจ็บ/ตายเมื่อไหร่
ในทะเลที่เต็มไปด้วยขยะ...
สัปดาห์หน้ามีประชุมอนุทะเลฯ ผมขอให้กรมรวบรวมจำนวนเต่าเกยตื้นตั้งแต่ต้นปีจนถึงตอนนี้
ยังไม่รู้เท่าไหร่ แต่มั่นใจ ไม่ใช่หลักสิบแน่นอน
การต่อสู้เพื่อช่วยชีวิตทะเลไทย มันไม่ง่ายหรอกครับ
มันต้องมีใจที่เข้มแข็ง ต้องมีความรักที่มุ่งมั่น
ขอส่งกำลังใจให้ทุกท่านที่มีส่วนเกี่ยวข้องในทุกทาง และอยากขอบคุณสักร้อยสักพันครั้ง
พี่ๆ น้องๆ เหล่านั้นอยู่ปลายทาง เขากำลังทำหน้าที่สุดกำลัง
ช่วยพาเต่ามาโรงพยาบาล ช่วยรักษา ช่วยฟื้นฟู
ช่วยชีวิต หรือแม้จบชีวิตไปแล้ว ก็ยังต้องผ่าร่างเพื่อหาสาเหตุที่มา
พวกเราอยู่ต้นทาง เราต้องพยายามเช่นกัน
เราต้องไม่ทำให้ทะเลไทยกลายเป็นแพขยะ
ไม่ทำให้เต่าที่เพิ่งปล่อยไปเมื่อเดือนก่อน มีขยะเต็มท้องในเดือนนี้
จะสำเร็จหรือไม่ ผมไม่ทราบ
จะสำเร็จวันไหนเมื่อใด ผมยิ่งไม่ทราบ
ผมทราบแต่ว่า เราจะไม่ปล่อยให้คนปลายทางน้ำตาซึมระหว่างพยายามยื้อชีวิตคุณเต่า
เราจะเคียงบ่าเคียงไหล่ ต้นทางปลายทางจะไปด้วยกัน
จะอีกนานแค่ไหน คนทุ่มเทเพื่อทะเลไทย จะมองเห็นรอยยิ้มอยู่ข้างๆ
จะมีมือตบไหล่ดันหลังอยู่เสมอครับ..”
นอกจากนี้ เมื่อเร็วๆ นี้ เพจเฟซบุ๊ก “อะไรอยู่ในท้องเต่า” ได้โพสต์เรื่องราวของแม่เต่าตนุตัวหนึ่งที่มาเกยตื้น ซึ่งนักท่องเที่ยวไปพบแล้วแจ้งให้ทางเพจเข้าช่วยเหลือ แต่ไม่สามารถช่วยให้รอดชีวิตต่อไปได้ ว่า “แม่เต่าตัวโตได้จากพวกเราไปแล้วน้าาา น้องมีสภาพอ่อนแรงมากๆ เมื่อหมอๆ ชันสูตรก็พบว่า น้องมีการจมน้ำซึ่งน่าจะเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ตาย และเมื่อผ่าต่อไปเราพบว่าทางเดินอาหารน้องดูแข็งและอักเสบแปลกๆ เมื่อเปิดเท่านั้นแล เราก็พบขยะจำนวนมากปะปนแน่นอยู่กับเศษอาหารและใบไม้ คาดว่าน้องน่าจะมาหาอะไรที่ลอยผิวน้ำใกล้ชายฝั่งกิน จนทำให้ทางเดินอาหารอักเสบ คาดว่าน้องน่าจะมีอาการป่วยอยู่แล้วจนทำให้หาอาหารยาก เลยเก็บของที่ลอยน้ำกินจนอาการแย่ลงเรื่อยๆ นั่นเอง”
ภาพ - ขยะจำนวนมาก ในท้องแม่เต่าตนุ
ทั้งนี้ “เพจอะไรอยู่ในท้องเต่า” อธิบายที่มาของเพจว่า เกิดมาจากความคิดที่ว่า “ในโลกที่พัฒนามากขึ้น คนทั่วไปใช้โซเชียลมากกว่าโทรศัพท์ ในปีนึงๆ เราได้รับข่าว “การเกยตื้น” จากเพจต่างๆ หรือคนทั่วไปในโซเชียลมากขึ้นทุกปี เครือข่ายสัตว์ทะเลหายากของเราก็มีไม่ครอบคลุมทุกพื้นที่ จึงทำให้มีหลายกรณีที่พลาดการพบเจอไป และเพจกรมทรัพยากรก็มีหน้าที่หลักในการให้ข่าวการทำงานและความคืบหน้าต่างๆ ของกรมฯ ทำให้ไม่สามารถตอบรับการแจ้งข่าวสารของประชาชนได้อย่างทันที เราจึงสร้างเพจนี้ขึ้นเพื่อแบ่งเบาภาระนี้..”
สำหรับ “ศูนย์อนุรักษ์พันธุ์เต่าทะเล กองทัพเรือ” เป็นสถานที่ให้ความรู้ด้านชีววิทยาเกี่ยวกับวงจรชีวิตของเต่าทะเล และเป็นแหล่งอนุบาลที่ถูกต้องตามหลักวิชาการ จนสามารถดำเนินการปล่อยเต่าทะเลที่ได้ทำการอนุบาลให้กลับคืนสู่ท้องทะเล รวมทั้งเป็นแหล่งศึกษาวิจัยข้อมูลในการอนุรักษ์พันธ์เต่าทะเล
