เร็วๆ นี้ คงได้เห็นร้านหนังสือและสำนักพิมพ์เตรียมแผนโปรโมทคึกคักกัน เพราะคนซื้อหนังสือจะได้แรงกระตุ้นค่าซื้อหนังสือหักลดหย่อนภาษีได้ 2 เท่า แต่ไม่เกินปีละ 15,000 บาท
รายการนี้หวังว่าจะช่วยส่งเสริมการตลาดและส่งเสริมการอ่านต่อเนื่องไปอีก 3 ปี หลังจากระยะหลังนี้ ร้านหนังสือรับผลกระทบจากเทคโนโลยีดิจิทัล ที่แย่งเวลาคนไปอ่านเรื่องราวต่างๆ ผ่านโทรศัพท์มือถือและจอคอมพิวเตอร์
พอมาเจอกับมาตรการคุมเข้มห้ามความแออัด และให้รักษาระยะห่างทางสังคม เพื่อต้านภัยการแพร่เชื้อโควิด-19ก็ยิ่งซ้ำเติมสถานการณ์ความซบเซาของร้านหนังสือและการผลิตหนังสือ
ตอนนี้สัญญาณดีที่ผมได้รับจาก วีระ โรจน์พจนรัตน์ ประธานกรรมการสำนักงานบริหารและพัฒนาองค์ความรู้หรือ OKMD ซึ่งเป็นหน่วยงานสังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี มีการประชุมเกี่ยวกับ “นโยบายส่งเสริมการอ่านและสนับสนุนผู้ประกอบการในอุตสาหกรรมหนังสือ”
ผลการประชุมมีมติให้ OKMD ประสานกับกระทรวงการคลัง เพื่อเสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณามาตรการให้หักลดหย่อนภาษีจากค่าซื้อหนังสือได้ 2 เท่า (แต่รวมแล้วไม่เกิน 15,000 บาทต่อปี) เป็นระยะเวลา 3 ปี (พ.ศ.2563-2565)
มาตรการจูงใจด้วยการเอารายจ่ายค่าซื้อหนังสือไปหักลดหย่อนภาษีได้ 200% แถมเมื่อธุรกิจสำนักพิมพ์และร้านหนังสือมีการจัดรายการส่งเสริมการขาย ไม่ว่าจะลดราคาหรือมีการแถมเป็นแรงกระตุ้นอีกทางก็น่าจะช่วยดึงให้คนอยากซื้อหนังสือไปอ่าน
การมีหนังสืออ่านเพิ่มขึ้น ทั้งโดยส่วนตัวหรือห้องสมุดได้สั่งซื้อหนังสือที่น่าสนใจมากขึ้น ก็จะเป็นการส่งเสริมการอ่าน ซึ่งเกิดผลดีหลายประการ
•การสร้างนิสัยรักการอ่าน เพิ่มการเรียนรู้
•พัฒนาศักยภาพประชาชน พัฒนาความคิด ฉลาดใช้ชีวิตและการทำงานแบบ “คนดีและเก่ง”
•ช่วยลดความเหลื่อมล้ำ ในการเข้าถึงองค์ความรู้ดีๆ จากหนังสือราคาถูกลง
•มีผลดีต่อการเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของประเทศ
ประธาน OKMD กล่าวว่า รัฐบาลนี้ให้ความสำคัญต่อการส่งเสริมการอ่านของประชาชน มีการตั้งคณะกรรมการทำเรื่องนี้อย่างต่อเนื่อง เพื่อสร้างนิสัยรักการอ่านให้เกิดขึ้นอย่างกว้างขวาง ก็ต้องมีมาตรการสนับสนุนต่อไปอีก
แม้ทุกวันนี้ สื่อออนไลน์จะเป็นทางเลือกใหม่ในการเรียนรู้ของประชาชน แต่หนังสือก็ยังมีความสำคัญต่อการเรียนรู้เพื่อพัฒนาศักยภาพของคนไทยทุกวัย
โดยเฉพาะในวัยเด็ก การได้เรียนรู้โดยการอ่านหนังสือ จะช่วยให้มีสมาธิจดจ่อกับการเรียนได้ดี เกิดความซาบซึ้งในเรื่องราว เกิดจินตนาการและจดจำสาระได้ดีกว่า รวมถึงผลกระทบต่อสายตาก็น้อยกว่าการจ้องดูจอคอมพิวเตอร์หรือโทรศัพท์มือถือ
อย่างไรก็ตาม ในประเทศไทยการเรียนผ่านการอ่านหนังสือกลับได้รับความนิยมลดลงเรื่อยๆ จนส่งผลกระทบต่อวงการอุตสาหกรรมหนังสือ
ยิ่งเกิดสถานการณ์แพร่ระบาดของเชื้อไวรัส COVID-19- ก็กระทบต่อกิจกรรมส่งเสริมการอ่าน ทั้งในกรุงเทพฯและต่างจังหวัด เช่น งานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ ซึ่งเคยจัดเป็นประจำทุกปี เจอปัญหาถึงขั้นปีนี้จัดไม่ได้และใช้วิธีจัดเป็น “สัปดาห์หนังสือออนไลน์” เป็นปีแรก ผลปรากฏว่า มีผู้เข้าร่วมใช้บริการชม-ช็อป จำนวน 6.6 แสนราย
นั่นก็เป็นความพยายามดิ้นรนจัดกิจกรรมพัฒนาและส่งเสริมการตลาดที่ขับเคลื่อนโดย สมาคมผู้จัดพิมพ์และผู้จำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย (PUBAT) และได้ร่วมหารือกันกับ OKMD ในการหาแนวทางส่งเสริมการอ่านจนเกิดข้อเสนอมาตรการหักลดหย่อนภาษีในปีนี้ดังกล่าว
ถ้าถามว่าผลทางธุรกิจจากอุตสาหกรรมหนังสือมีสักขนาดไหน ข้อมูลจาก PUBAT ยืนยันว่า ภาพรวมทั้งระบบมีผลต่อเศรษฐกิจไทยกว่า 1.8 หมื่นล้านบาท และปี 2562 มีการจ้างงาน 2 แสนอัตรา
แต่เมื่อโดนกระแทกจากสื่อออนไลน์และซ้ำเติมด้วยสถานการณ์โควิด-19 ยอดขายจากอุตสาหกรรมหนังสือโดยรวมคาดว่าจะลดลงเหลือ 1.2 หมื่นล้านบาท
เมื่อมีการสนับสนุนจากรัฐบาลด้วยมาตรการลดหย่อนภาษี 2 เท่า แก่ผู้ซื้อหนังสือ OKMD คาดว่าจะช่วยผลักดันยอดจำหน่ายหนังสือในปี2563 เพิ่มขึ้นได้ประมาณร้อยละ 10-20 และหวังจะช่วยให้อุตสาหกรรมหนังสือประคองตัวอยู่ได้ภายใต้สถานการณ์ขณะนี้
ข้อคิด...
หลายประเทศที่ผู้บริหารมุ่งมั่น ตั้งใจสร้างพลเมืองที่มีคุณภาพ เพื่อขับเคลื่อนประเทศชาติให้เจริญก้าวหน้า จึงให้ความสำคัญกับ “การส่งเสริมนิสัยการอ่าน” และรักการเรียนรู้เพื่อพัฒนาพลเมืองให้เป็นคน “ดีและเก่ง”
สถานการณ์การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 เท่ากับสังคมไทยกำลังพิสูจน์ความพร้อมเพื่อไปสู่บริบทใหม่ของยุคดิจิทัลหลังโควิด ที่ต้องการคนมีคุณภาพและมีสำนึกรับผิดชอบต่อสังคมและสภาพแวดล้อมใหม่
การส่งเสริมการอ่านและการเรียนรู้ จึงเป็นแก่นของการพัฒนาความคิด ทัศนคติและพฤติกรรมที่จะเกิด “คนไทยมิติใหม่” ที่มีคุณภาพ ประสิทธิภาพและคุณธรรม
จึงเป็นเรื่องดีที่คณะรัฐมนตรีจะอนุมัติลดหย่อนภาษีต่อเนื่องจากปีที่แล้ว โครงการ “ช็อป หนังสือ ช่วยชาติ” ซึ่งเกิดผลดี 2 เด้ง ทั้งส่งเสริมการอ่านและกระตุ้นธุรกิจวงการหนังสือไปในตัว
suwatmgr@gmail.com
