นายแพทย์เจษฎา โชคดำรงสุข อธิบดีกรมควบคุมโรค กล่าวว่า ระยะนี้เป็นช่วงเวลาที่กำลังจะเข้าสู่ฤดูร้อน ซึ่งสภาพอากาศที่ร้อนและแห้งแล้ง จะเหมาะกับการเจริญเติบโตของเชื้อโรคหลายชนิด ประกอบกับช่วงนี้เป็นฤดูแห่งการท่องเที่ยว ประชาชนทั่วไปที่นิยมรับประทานอาหารนอกบ้าน รวมถึงนักท่องเที่ยวที่นิยมเดินทางท่องเที่ยวตามสถานที่ต่างๆ อาจเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยด้วยโรคติดต่อทางเดินอาหารและน้ำ จากการรับประทานอาหารที่ไม่ถูกสุขลักษณะ โดยเฉพาะโรคไวรัสตับอักเสบ เอ ที่มีแนวโน้มมีจำนวนผู้ป่วยสูงขึ้น
จากข้อมูลเฝ้าระวังโรค สำนักระบาดวิทยา รายงานว่าตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม-13 กุมภาพันธ์ 2560 พบผู้ป่วยโรคไวรัสตับอักเสบ เอ 94 ราย ยังไม่มีการรายงานพบผู้ป่วยเป็นกลุ่มก้อนขนาดใหญ่ แต่พบจังหวัดที่มีรายงานผู้ป่วยมากในช่วงต้นปีที่ผ่านมาได้แก่ กรุงเทพมหานคร 27 ราย สมุทรสงคราม 18 ราย และชลบุรี 7 ราย กลุ่มอายุที่พบผู้ป่วยมากที่สุดคือ 35-44 ปี (27.66%) 25-34 ปี (24.47%) และ 45-54 ปี (17.02%) จะเห็นได้ว่าส่วนใหญ่ผู้ป่วยเป็นวัยทำงาน ซึ่งอาจเกิดจากการรับประทานอาหารและน้ำนอกบ้าน ส่วนจังหวัดที่เสี่ยงต่อการระบาดคือ จังหวัดที่เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีตลาดท่องเที่ยวจำนวนมาก จึงอาจทำให้เกิดโรคในกลุ่มนักท่องเที่ยวได้
องค์การอนามัยโลกได้คาดการณ์ว่า ทั่วโลกมีจำนวนผู้ป่วยโรคไวรัสตับอักเสบ เอ ประมาณ 1.4 ล้านคนต่อปี โดยเฉพาะในประเทศด้อยพัฒนาและกำลังพัฒนา เนื่องจากระบบสาธารณสุข ระบบสุขาภิบาลที่ไม่ดี เช่น น้ำดื่ม น้ำใช้ ที่ปนเปื้อนเชื้อ หรือการรั่วไหลและปนเปื้อนของระบบส่งน้ำ รวมถึงการปรุงประกอบอาหารที่ไม่ปลอดภัย ทั้งนี้ เชื้อไวรัสตับอักเสบ เอ จะตายเมื่อโดนความร้อน ด้วยการต้มหรือหุงที่อุณหภูมิ 85 องศาเซลเซียส อย่างน้อย 1 นาที
โรคไวรัสตับอักเสบ เอ สามารถติดต่อโดยการรับประทานอาหารหรือดื่มน้ำที่ปนเปื้อนอุจจาระที่มีเชื้อที่ขับถ่ายจากผู้ป่วย หรือการสัมผัสสิ่งของที่ปนเปื้อนเชื้อ โดยเชื้อจะเจริญเติบโตในตับและจะถูกขับออกทางน้ำดีและอุจจาระ มักจะระบาดในชุมชนที่อยู่กันหนาแน่นและไม่ถูกสุขลักษณะ แต่เชื้อนี้ไม่ติดต่อทางน้ำลายหรือปัสสาวะ ผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบ เอ มักมีอาการประมาณ 2 สัปดาห์ หรืออาจนานถึง 6 เดือน อย่างไรก็ตาม ผู้ที่เคยติดเชื้อนี้จะมีภูมิคุ้มกันอยู่ตลอดชีวิตและจะไม่เป็นโรคนี้อีก
สำหรับกลุ่มเสี่ยงโรคไวรัสตับอักเสบ เอ คือ คนทำงานในสถานพยาบาล ร้านอาหาร ศูนย์เด็กเล็ก โรงเรียนอนุบาล นักท่องเที่ยวที่เดินทางไปยังประเทศที่พบผู้ป่วย ช่างประปา คนทำงานเกี่ยวกับสิ่งปฏิกูล เป็นต้น
ส่วนการป้องกันโรค ขอให้ประชาชนยึดหลัก “สุก ร้อน สะอาด” รับประทานอาหารปรุงสุกใหม่ๆ ไม่มีแมลงวันตอม ล้างมือด้วยน้ำและสบู่บ่อยๆ และรักษาสุขอนามัยพื้นฐาน รวมถึงฉีดวัคซีนป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบ เอ โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยง และหากมีอาการตัวเหลือง ตาเหลือง เจ็บชายโครง ปัสสาวะสีเข้ม ให้รีบไปพบแพทย์
ทั้งนี้ การรักษาโรคไวรัสตับอักเสบ เอ ยังไม่มียารักษาเฉพาะ วิธีดูแลรักษาผู้ป่วยที่ดีที่สุดคือให้พักอยู่บ้าน ดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 6-8 แก้ว งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และบุหรี่ รับประทานอาหารอ่อนมื้อละน้อยๆ แต่ให้บ่อยขึ้น รับประทานยาตามที่แพทย์แนะนำเท่านั้น ไม่ซื้อยาเอง และติดตามการรักษาอย่างต่อเนื่อง
หากมีข้อสงสัยสามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่สายด่วนกรมควบคุมโรค โทร. 1422
(จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 195 มีนาคม 2560 โดย กองบรรณาธิการ)
จากข้อมูลเฝ้าระวังโรค สำนักระบาดวิทยา รายงานว่าตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม-13 กุมภาพันธ์ 2560 พบผู้ป่วยโรคไวรัสตับอักเสบ เอ 94 ราย ยังไม่มีการรายงานพบผู้ป่วยเป็นกลุ่มก้อนขนาดใหญ่ แต่พบจังหวัดที่มีรายงานผู้ป่วยมากในช่วงต้นปีที่ผ่านมาได้แก่ กรุงเทพมหานคร 27 ราย สมุทรสงคราม 18 ราย และชลบุรี 7 ราย กลุ่มอายุที่พบผู้ป่วยมากที่สุดคือ 35-44 ปี (27.66%) 25-34 ปี (24.47%) และ 45-54 ปี (17.02%) จะเห็นได้ว่าส่วนใหญ่ผู้ป่วยเป็นวัยทำงาน ซึ่งอาจเกิดจากการรับประทานอาหารและน้ำนอกบ้าน ส่วนจังหวัดที่เสี่ยงต่อการระบาดคือ จังหวัดที่เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีตลาดท่องเที่ยวจำนวนมาก จึงอาจทำให้เกิดโรคในกลุ่มนักท่องเที่ยวได้
องค์การอนามัยโลกได้คาดการณ์ว่า ทั่วโลกมีจำนวนผู้ป่วยโรคไวรัสตับอักเสบ เอ ประมาณ 1.4 ล้านคนต่อปี โดยเฉพาะในประเทศด้อยพัฒนาและกำลังพัฒนา เนื่องจากระบบสาธารณสุข ระบบสุขาภิบาลที่ไม่ดี เช่น น้ำดื่ม น้ำใช้ ที่ปนเปื้อนเชื้อ หรือการรั่วไหลและปนเปื้อนของระบบส่งน้ำ รวมถึงการปรุงประกอบอาหารที่ไม่ปลอดภัย ทั้งนี้ เชื้อไวรัสตับอักเสบ เอ จะตายเมื่อโดนความร้อน ด้วยการต้มหรือหุงที่อุณหภูมิ 85 องศาเซลเซียส อย่างน้อย 1 นาที
โรคไวรัสตับอักเสบ เอ สามารถติดต่อโดยการรับประทานอาหารหรือดื่มน้ำที่ปนเปื้อนอุจจาระที่มีเชื้อที่ขับถ่ายจากผู้ป่วย หรือการสัมผัสสิ่งของที่ปนเปื้อนเชื้อ โดยเชื้อจะเจริญเติบโตในตับและจะถูกขับออกทางน้ำดีและอุจจาระ มักจะระบาดในชุมชนที่อยู่กันหนาแน่นและไม่ถูกสุขลักษณะ แต่เชื้อนี้ไม่ติดต่อทางน้ำลายหรือปัสสาวะ ผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบ เอ มักมีอาการประมาณ 2 สัปดาห์ หรืออาจนานถึง 6 เดือน อย่างไรก็ตาม ผู้ที่เคยติดเชื้อนี้จะมีภูมิคุ้มกันอยู่ตลอดชีวิตและจะไม่เป็นโรคนี้อีก
สำหรับกลุ่มเสี่ยงโรคไวรัสตับอักเสบ เอ คือ คนทำงานในสถานพยาบาล ร้านอาหาร ศูนย์เด็กเล็ก โรงเรียนอนุบาล นักท่องเที่ยวที่เดินทางไปยังประเทศที่พบผู้ป่วย ช่างประปา คนทำงานเกี่ยวกับสิ่งปฏิกูล เป็นต้น
ส่วนการป้องกันโรค ขอให้ประชาชนยึดหลัก “สุก ร้อน สะอาด” รับประทานอาหารปรุงสุกใหม่ๆ ไม่มีแมลงวันตอม ล้างมือด้วยน้ำและสบู่บ่อยๆ และรักษาสุขอนามัยพื้นฐาน รวมถึงฉีดวัคซีนป้องกันโรคไวรัสตับอักเสบ เอ โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยง และหากมีอาการตัวเหลือง ตาเหลือง เจ็บชายโครง ปัสสาวะสีเข้ม ให้รีบไปพบแพทย์
ทั้งนี้ การรักษาโรคไวรัสตับอักเสบ เอ ยังไม่มียารักษาเฉพาะ วิธีดูแลรักษาผู้ป่วยที่ดีที่สุดคือให้พักอยู่บ้าน ดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 6-8 แก้ว งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และบุหรี่ รับประทานอาหารอ่อนมื้อละน้อยๆ แต่ให้บ่อยขึ้น รับประทานยาตามที่แพทย์แนะนำเท่านั้น ไม่ซื้อยาเอง และติดตามการรักษาอย่างต่อเนื่อง
หากมีข้อสงสัยสามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่สายด่วนกรมควบคุมโรค โทร. 1422
(จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 195 มีนาคม 2560 โดย กองบรรณาธิการ)