5 พฤษภาคม วันฉัตรมงคลรำลึก
วันสำคัญทางพุทธศาสนา ได้เวียนมาถึงอีกวาระหนึ่ง คือ “วันวิสาขบูชา” วันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 ตรงกับวันที่ 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2559 มีความสำคัญคือเป็นวันประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพาน ของพระพุทธเจ้า ผู้ทรงเป็นศาสดาเอกของโลก
เมื่อ พ.ศ. 2542 องค์การสหประชาชาติได้กำหนดให้วันวิสาขบูชา เป็นวันสำคัญสากลของสหประชาชาติ คือ “วันสำคัญของโลก” ซึ่งสำนักงานใหญ่องค์การสหประชาชาติ และที่ทำการสมัชชาจะจัดให้มีการระลึกถึงตามความเหมาะสม โดยในวันวิสาขบูชานี้ ชาวพุทธทั่วโลกจะพร้อมใจกันประกอบพิธีพุทธบูชา เพื่อน้อมรำลึกบูชาองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
พระธรรมโกศาจารย์ หรือพุทธทาสภิกขุ แห่งวัดสวนโมกขพลาราม ได้เคยแสดงธรรมวันวิสาขบูชาพ.ศ. 2514 โดยชี้ให้เห็นว่า
การประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพาน ในวันเดียวกันนั้น หากพูดอย่างภาษาคนธรรมดา ก็คือการเกิด การตรัสรู้ และการตาย คนสมัยปัจจุบันอาจจะมองว่าเป็นไปไม่ได้ แต่ถ้าพูดอย่างภาษาธรรม การประสูติ การตรัสรู้ และการปรินิพพาน ก็เป็นสิ่งเดียวกันได้
เพราะการประสูติ คือ การเกิดเป็นพระพุทธเจ้านั้น เกิดในขณะตรัสรู้ ตรงโคนต้นโพธิ์ การตรัสรู้ ก็หมายความว่า มีการเกิดเป็นพระพุทธเจ้า เพราะฉะนั้น การเกิดเป็นพระพุทธเจ้า กับการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า เป็นสิ่งเดียวกัน
ส่วนปรินิพพาน แปลว่า ดับสนิท ดับรอบ หมายถึง การสิ้นไปแห่งกิเลส มิได้หมายถึงการแตกตายทำลายของร่างกาย กิเลสนี้ดับไปเมื่อตรัสรู้นั่นเอง เพราะฉะนั้น ที่ตรงโคนต้นโพธิ์จึงมีทั้งการประสูติ การตรัสรู้ และการปรินิพพาน พร้อมกันนั่นเอง
ท่านพุทธทาสสอนว่า พระพุทธองค์ทรงเป็นผู้ทรงคุณสมบัติประเสริฐสุดเหลือที่จะพรรณนาได้ ดังนั้น ในวันวิสาขบูชานี้อย่าทำเพียงแต่ว่าถือดอกไม้ธูปเทียน แล้วเดินเวียน เพราะนี่เป็นการสมมติพิธีฝ่ายร่างกาย แต่เราจะต้องทำจิตใจให้เหมือนกันกับดอกไม้ธูปเทียน ที่เราจุดขึ้น คือ ต้องทำจิตใจให้มีความหมายเป็นความสะอาด สว่าง สงบ เหมือนกับจิตใจของพระพุทธเจ้า
“ขอให้ท่านทั้งหลายจงกระทำในใจโดยแยบคาย อย่าได้มีความประมาทมักง่ายแต่ประการใด จงสำรวมจิตใจให้ถึงที่สุด สำรวมกายวาจาให้ถึงที่สุด แล้วกระทำวิสาขบูชาให้ถึงที่สุด ก็จะได้ชื่อว่า เป็นการได้ที่ดี เป็นการกระทำที่ดี เป็นการพยายามใช้หนี้อย่างสุดความสามารถของเราซึ่งเป็นสัตว์ที่ตกอยู่ในกองทุกข์”
(จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 185 พฤษภาคม 2559)
วันสำคัญทางพุทธศาสนา ได้เวียนมาถึงอีกวาระหนึ่ง คือ “วันวิสาขบูชา” วันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 ตรงกับวันที่ 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2559 มีความสำคัญคือเป็นวันประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพาน ของพระพุทธเจ้า ผู้ทรงเป็นศาสดาเอกของโลก
เมื่อ พ.ศ. 2542 องค์การสหประชาชาติได้กำหนดให้วันวิสาขบูชา เป็นวันสำคัญสากลของสหประชาชาติ คือ “วันสำคัญของโลก” ซึ่งสำนักงานใหญ่องค์การสหประชาชาติ และที่ทำการสมัชชาจะจัดให้มีการระลึกถึงตามความเหมาะสม โดยในวันวิสาขบูชานี้ ชาวพุทธทั่วโลกจะพร้อมใจกันประกอบพิธีพุทธบูชา เพื่อน้อมรำลึกบูชาองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า
พระธรรมโกศาจารย์ หรือพุทธทาสภิกขุ แห่งวัดสวนโมกขพลาราม ได้เคยแสดงธรรมวันวิสาขบูชาพ.ศ. 2514 โดยชี้ให้เห็นว่า
การประสูติ ตรัสรู้ และปรินิพพาน ในวันเดียวกันนั้น หากพูดอย่างภาษาคนธรรมดา ก็คือการเกิด การตรัสรู้ และการตาย คนสมัยปัจจุบันอาจจะมองว่าเป็นไปไม่ได้ แต่ถ้าพูดอย่างภาษาธรรม การประสูติ การตรัสรู้ และการปรินิพพาน ก็เป็นสิ่งเดียวกันได้
เพราะการประสูติ คือ การเกิดเป็นพระพุทธเจ้านั้น เกิดในขณะตรัสรู้ ตรงโคนต้นโพธิ์ การตรัสรู้ ก็หมายความว่า มีการเกิดเป็นพระพุทธเจ้า เพราะฉะนั้น การเกิดเป็นพระพุทธเจ้า กับการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า เป็นสิ่งเดียวกัน
ส่วนปรินิพพาน แปลว่า ดับสนิท ดับรอบ หมายถึง การสิ้นไปแห่งกิเลส มิได้หมายถึงการแตกตายทำลายของร่างกาย กิเลสนี้ดับไปเมื่อตรัสรู้นั่นเอง เพราะฉะนั้น ที่ตรงโคนต้นโพธิ์จึงมีทั้งการประสูติ การตรัสรู้ และการปรินิพพาน พร้อมกันนั่นเอง
ท่านพุทธทาสสอนว่า พระพุทธองค์ทรงเป็นผู้ทรงคุณสมบัติประเสริฐสุดเหลือที่จะพรรณนาได้ ดังนั้น ในวันวิสาขบูชานี้อย่าทำเพียงแต่ว่าถือดอกไม้ธูปเทียน แล้วเดินเวียน เพราะนี่เป็นการสมมติพิธีฝ่ายร่างกาย แต่เราจะต้องทำจิตใจให้เหมือนกันกับดอกไม้ธูปเทียน ที่เราจุดขึ้น คือ ต้องทำจิตใจให้มีความหมายเป็นความสะอาด สว่าง สงบ เหมือนกับจิตใจของพระพุทธเจ้า
“ขอให้ท่านทั้งหลายจงกระทำในใจโดยแยบคาย อย่าได้มีความประมาทมักง่ายแต่ประการใด จงสำรวมจิตใจให้ถึงที่สุด สำรวมกายวาจาให้ถึงที่สุด แล้วกระทำวิสาขบูชาให้ถึงที่สุด ก็จะได้ชื่อว่า เป็นการได้ที่ดี เป็นการกระทำที่ดี เป็นการพยายามใช้หนี้อย่างสุดความสามารถของเราซึ่งเป็นสัตว์ที่ตกอยู่ในกองทุกข์”
(จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 185 พฤษภาคม 2559)
