บทความพิเศษ : ทำไงดี? ผมร่วง

ผมเป็นส่วนหนึ่งของร่างกายที่ไม่มีชีวิต ผมบนศีรษะมีประมาณ 1 แสนเส้น ภาวะปกติผมจะร่วงไม่เกินวันละ 100 เส้น เมื่อผมร่วงแล้วจะมีผมใหม่งอกมาแทนในขุมขนเดิม ถ้าผมร่วงเกิน 50% จะเห็นผมบางลง ซึ่งก่อให้เกิดปัญหาด้านจิตใจกับบุคคลนั้น เนื่องจากเส้นผมมีส่วนช่วยเสริมบุคลิกภาพให้ดูสวยงาม เพิ่มความเชื่อมั่นในตนเอง

ประเภทของผมร่วงที่พบได้บ่อย มีดังนี้

1. ผมร่วงจากพันธุกรรมและฮอร์โมนเพศชาย

พบบ่อยในผู้ชายมากกว่าผู้หญิง จะแสดงอาการเมื่อพ้นระยะวัยรุ่นไปแล้ว โดยผมจะบางลงเรื่อยๆ เมื่ออายุมากขึ้น ในผู้ชายผมจะเริ่มบางลงที่หน้าผากก่อน ต่อมาตรงกลางศีรษะจึงจะบางลง ในผู้หญิงจะบางลงทั่วไป แต่เห็นชัดบริเวณกลางศีรษะ และมักแสดงอาการในช่วงเวลาอายุ 40 – 50 ปีขึ้นไป

โรคนี้ยังไม่มียารักษาให้หายได้ ยาทาบางอย่างอาจทำให้ดีขึ้น แต่เมื่อหยุดใช้ ผมจะบางลงอีก ยาที่ใช้ทา ได้แก่ Minoxidil ในปัจจุบันมียารับประทานชื่อ Finasteride พบว่า ทำให้ผู้ชายมีผมขึ้นได้ แต่จะมีปัญหาข้างเคียงของยาคือ สมรรถภาพทางเพศลดลงได้ ส่วนผู้หญิงไม่ใช้ยาชนิดนี้

2. ผมร่วงเป็นหย่อม

พบบ่อยเป็นได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ เป็นเท่ากันทั้งสองเพศ ส่วนสาเหตุยังไม่ทราบแน่ ชัด ในบางรายอาจหายได้เอง ถ้าโรคนี้ลุกลามจนเป็นทั่วศีรษะโอกาสหายก็น้อยลง วิธีการที่จะรักษามีได้หลายวิธี ยาทาและยาฉีดบางอย่างช่วยให้หายเร็วขึ้นได้ อาจใช้ยารับประทาน ร่วมกับการฉายแสงอัลตร้าไวโอเลต

3. ผมร่วงจากโรคซิฟิลิส

จะมีผมร่วงเป็นหย่อมหรือร่วงทั้งศีรษะ ผมร่วงชนิดนี้จะต้องรักษาโรคซิฟิลิสให้หาย โดยฉีดยาเพนนิซิลิน (นอกจากเคยมีประวัติแพ้ยาตัวนี้ ก็ใช้ยารับประทานแทนได้ ) ผู้สัมผัสโรค เช่น ภรรยา ต้องมารับการตรวจรักษาด้วย

4. ผมร่วงหลังมีไข้และหลังคลอด

หลังจากมีไข้สูงหรือหลังคลอดประมาณ 3 – 6 เดือน อาจมีผมร่วงได้ อาการนี้จะหายได้เอง โดยไม่ต้องรักษา

5. ผมร่วงจากเชื้อราที่หนังศีรษะ

พบมากในเด็ก มักมีผื่นและคันบริเวณผมร่วง การรักษาทำได้ง่ายโดยการรับประทานยาต้านเชื้อรา ซึ่งต้องรับประทาน 1 – 2 เดือน เป็นอย่างน้อย

6. โรคชอบถอนผม

โรคนี้หายได้เอง ถ้าคนไข้หยุดถอนผม แต่บางระยะอาจต้องปรึกษาจิตแพทย์ เพื่อรักษาด้านจิตใจด้วย

นอกจากนี้ ยังมีสาเหตุอื่นทำให้ผมร่วงได้ เช่น โรคของต่อมธัยรอยด์ การได้รับยาและสารเคมีบางชนิด การขาดสารอาหาร เช่น โปรตีน, เหล็ก, สังกะสี ฯลฯ การบาดเจ็บที่หนังศีรษะจากไฟไหม้, น้ำร้อนลวก เป็นต้น

ในคนที่ศีรษะล้าน ถ้าเป็นแบบพันธุกรรม โอกาสรักษาหายขาดไม่มี ในรายที่ร่วงเป็นหย่อมแล้วลามไปทั่วศีรษะอาจใช้ยาทา หรือในผู้ชายที่ผมบางเฉพาะด้านหน้าและกลางศีรษะอาจรักษาโดยวิธีย้ายรากผมจากด้านหลังมาปลูกด้านหน้า แต่ใช้เวลานาน และค่าใช้จ่ายสูง มีข้อเสียคืออาจมีแผลเป็น

การใช้วิกผมเป็นการแก้ปัญหาที่ได้ผลที่สุด และปลอดภัย มีปัญหาแทรกซ้อนน้อย สามารถดัดแปลงให้เข้าได้กับผมร่วงทุกประเภท

สรุป จะเห็นว่าผมร่วงมีสาเหตุได้หลายอย่าง แต่ละอย่างการรักษาอาจต่างกัน ดังนั้น เพื่อความปลอดภัยของทุกท่าน หากมีปัญหาเรื่องผมร่วงควรปรึกษาแพทย์ทางผิวหนังโดยเฉพาะ อย่าได้ทดลองรักษากับผู้ไม่มีความรู้ทางด้านนี้ เพราะอาจทำให้มีปัญหาตามมาได้ภายหลัง

(จาก นิตยสารธรรมลีลา ฉบับที่ 148 เมษายน 2556 โดย ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี)