ตามที่มีข่าวออกมาว่า ประเทศไทย โดยมหาวิทยาลัยมหามกุฎราชวิทยาลัย(มมร.) จะเป็นเจ้าภาพจัด ‘การประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่ง โลก ครั้งที่ 4 (The Fourth World Buddhist Summit)’ ร่วมกับคณะสงฆ์มหายาน นิกายเนนบุตซูซุ ของประเทศญี่ปุ่น ระหว่างวันที่ 1-5 พฤศจิกายน 2548 นั้น ได้ก่อให้เกิดความสงสัยและสับสนในหมู่พุทธศาสนิกชน เนื่องจากเมื่อเดือนธันวาคม พ.ศ.2547 ประเทศพม่าก็ได้เป็นเจ้าภาพจัดการประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 มาแล้ว และหนังสือพิมพ์ธรรมลีลาในฉบับเดือนพฤศจิกายน 2547 ก็ได้นำเสนอรายงานข่าวนี้ด้วย
แล้วเหตุใดจึงมีการจัดประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 ขึ้นมาอีก เป็นการจัดงานซ้ำซ้อน หรือไม่ อย่างไร ดังนั้น เพื่อให้เกิดความชัดเจนกระจ่างแจ้ง ‘ธรรมลีลา’ จึงได้รวบรวมข้อมูลข่าวสาร ความเป็นมาเป็นไปทั้งหมดเกี่ยวกับเรื่องนี้มารายงานให้ทราบ
เดิม‘เนนบุตซูซุ’เตรียมจัดประชุมครั้งที่ 4 ที่พม่า มีการออกข่าวแพร่ไปทั่วโลก
สำหรับสาเหตุที่ต้องมีการจัดประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 ขึ้นอีกครั้งหนึ่งนั้น สืบเนื่องมาจากคณะสงฆ์มหายาน นิกายเนนบุตซูซุ ซึ่งมีสำนักงานใหญ่อยู่ที่เมืองโกเบ ประเทศญี่ปุ่น โดยมี พระ ดร.เกียวเซ เอ็นชินโจ เป็นประธาน และ พระ ดร.ฮิโรชิ ฟูจิกุระ เป็นเลขาธิการ ได้เป็นผู้ริเริ่มการจัดประชุมสุดยอด
ผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก เพื่อสานสัมพันธ์และเพื่อให้เกิดความร่วมมือกันระหว่างคณะสงฆ์ฝ่ายมหายานและเถรวาท โดยครั้งที่ 1 จัดขึ้นที่เมืองโกเบ ประเทศญี่ปุ่น เมื่อ พ.ศ.2541 และเมื่อการประชุมได้รับผลสำเร็จด้วยดีจึงได้มีการจัดประชุมครั้งที่ 2 ขึ้นเมื่อ พ.ศ.2543 ณ พุทธมณฑล จ.นครปฐม ประเทศไทย โดยมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย(มจร.) เป็นเจ้าภาพร่วม ต่อมาจึงได้จัดครั้งที่ 3 เมื่อ พ.ศ.2545 ณ กรุงพนมเปญ ประเทศกัมพูชา โดยมีคณะสงฆ์และรัฐบาลกัมพูชา เป็นเจ้าภาพร่วม ซึ่งในวันสุดท้ายของการประชุมครั้งที่ 3 นี้ทางเนนบุตซูซุได้มีการประกาศในที่ประชุมว่า การประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 จะจัดขึ้นที่ประเทศพม่าในอีก 2 ปีข้างหน้า คือใน พ.ศ.2547
หลังจากนั้น เนนบุตซูซุกับพม่าก็ได้พบปะพูดคุยหารือกันถึง 4 ครั้ง คือ 2 ครั้งในพม่า และ 2 ครั้งที่ญี่ปุ่น และตกลงที่จะจัดการประชุมฯขึ้นในระหว่างวันที่ 9-11 ธันวาคม โดยพระ ดร.ฮิโรชิ ฟูจิกุระ แห่งเนนบุตซูซุ ได้เดินทางไปพม่า เมื่อวันที่ 29 ส.ค. 47 เพื่อร่วมประชุมเตรียมการจัดงานครั้งนี้ ซึ่งในช่วงเวลานั้นพลเอกขิ่นยุ้นต์ ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของประเทศพม่า และสนับสนุนการจัดงานร่วมกันในครั้งนี้อย่างเต็มที่
เกิดการปฏิวัติในพม่า เนนบุตซูซุจึงถอนตัวไม่เข้าร่วม พม่าเดินหน้าจัดงานต่อ ใช้ชื่อเดิม แต่ตัดคำ ‘ครั้งที่4’
แต่แล้วเหตุการณ์การเมืองในพม่าก็พลิกผัน เมื่อพลเอกขิ่นยุ้นต์ถูกโค่นอำนาจลงเมื่อวันที่ 19 ตุลาคม 47 โดยมีพลโทโซวิน เป็นนายกรัฐมนตรีคนใหม่ ในช่วงเวลานั้นเองก็มีกระแสข่าวออกมาเป็นระยะๆว่าการจัดประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 จะเกิดขึ้นได้หรือไม่ในสภาพการณ์เช่นนี้ ซึ่งต่อมาในวันที่ 12 พฤศจิกายน 47 คณะสงฆ์นิกายเนนบุตซูซุก็ได้ประกาศถอนตัวออกจากการเป็นผู้ร่วมจัดและผู้สนับสนุนหลักในการประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 โดยมิได้แจ้งถึงเหตุผลของการถอนตัวในครั้งนี้ เพียงแต่บอกว่าไม่มีการประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 ที่พม่าอีกต่อไป ในขณะที่สื่อมวลชนของพม่าบอกว่าน่าจะมาจากสาเหตุของการปฏิวัติและจับกุมพลเอกขิ่นยุ้นต์นั่นเอง
อย่างไรก็ตาม แม้เนนบุตซูซุจะถอนตัวออกไป พม่าก็ยังคงดำเนินการจัดประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ตามที่ได้เตรียมการไว้เป็นที่เรียบร้อย โดยมีผู้นำชาวพุทธและผู้นำประเทศเข้าร่วม 17 ประเทศ การจัดครั้งนั้นประเทศพม่าเป็นเจ้าภาพโดยลำพัง จึงใช้ชื่อว่า “การประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก” หรือ The World Buddhist Summit” ซึ่งพม่าให้เหตุผลว่าเป็นชื่อที่สามารถใช้ได้ทั่วโลก โดยไม่มีใครเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ แต่ทั้งนี้ได้ตัดคำว่า “Fourth หรือครั้งที่ 4” ออกไป เพราะมิใช่เป็นการจัดร่วมกับเนนบุตซูซุ!!
ด้วยเหตุนี้เอง การประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ซึ่งมีนิกายเนนบุตซูชุเป็นแกนหลักในการจัด จึงเท่ากับว่าหยุดลงเพียงครั้งที่ 3 ที่ประเทศกัมพูชานั่นเอง
เนนบุตซูซุมุ่งหน้ามาไทย เข้าเฝ้าพระสังฆราช ทูลขอให้ทรงเป็นเจ้าภาพจัดประชุม ครั้งที่ 4
หลังการถอนตัวจากการร่วมจัดกับพม่าแล้ว ในปีเดียวกันนั้นเอง เนนบุตซูซุ ก็ได้เข้ามาในประเทศไทยโดย เมื่อวันที่ 24 ธันวาคม พ.ศ.2547 คณะผู้บริหารระดับสูงของคณะสงฆ์นิกายเนนบุตซูซุ ได้เดินทางมาเข้าเฝ้าสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก เพื่อขอประทานให้พระองค์เป็นเจ้าภาพในนามคณะสงฆ์ไทย ในการจัดประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 โดยมอบให้มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย เป็นเจ้าภาพ ซึ่งสภามหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย ก็ได้มีมติเห็นชอบเมื่อวันที่ 27 มกราคม พ.ศ.2548 ให้มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัยร่วมเป็นเจ้าภาพในครั้งนี้ และมหาเถรสมาคม ในฐานะองค์กรปกครองคณะสงฆ์ไทยก็ได้ลงมติเห็นชอบ เมื่อวันที่ 10 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2548
ทั้งหมดนี้เอง จึงเป็นที่มาของการจัดประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 ที่ประเทศไทย ในพระอุปถัมภ์ของสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก โดยมีคณะสงฆ์นิกายเนนบุตซูซุ ของญี่ปุ่นร่วมเป็นเจ้าภาพ
ร่วมฉลองในหลวงครองสิริราชสมบัติครบ 60 พรรษา
ทั้งนี้ การจัดประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 ในประเทศไทย ระหว่างวันที่ 1-5 พฤศจิกายน พ.ศ.2548 นั้น ก็เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็นในการเผย แผ่หลักธรรมขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และเพื่อเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ผู้เป็นองค์เอกอัครศาสนูปถัมภ์ ในวโรกาสที่ทรงครองสิริราชสมบัติครบ 60 พรรษา
ผู้เข้าร่วมประชุมจาก 22 ประเทศ ใช้งบกว่า 50 ล้านบาท
ผู้เข้าร่วมประชุมในครั้งนี้คาดว่าประมาณ 2,000 รูป/คน โดยเป็นผู้นำพุทธศาสนาและผู้แทนจาก 22 ประเทศ ประเทศละ 5 คน ประกอบไปด้วย ประเทศออสเตรเลีย ออสเตรีย บังคลาเทศ ภูฐาน กัมพูชา ฝรั่งเศส เยอรมนี อินเดีย อิตาลี ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ ลาว มาเลเซีย มองโกเลีย พม่า เนปาล รัสเซีย สิงคโปร์ ศรีลังกา สวิตเซอร์แลนด์ เวียดนาม และไทย รวมทั้งพุทธศาสนิกชนชาวญี่ปุ่นผู้เลื่อมใสในนิกายเนนบุตซูซุประมาณ 1,500 คน และพุทธศาสนิกชนชาวไทยอีกจำนวนหนึ่ง
สำหรับงบประมาณที่ใช้ในการจัดงานครั้งนี้ราว 53 ล้านบาทเศษ โดยทางคณะสงฆ์นิกายเนนบุตซูซุสนับสนุน ค่าใช้จ่ายจำนวน 30 ล้านบาท และมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัยจะเป็นผู้รับผิดชอบค่าใช้จ่ายที่เหลือทั้งหมด ซึ่งได้งบประมาณมาจากการสนับสนุนของรัฐบาลและเงินบริจาคจากผู้มีจิตศรัทธา
สถานที่ที่ใช้ในการจัดประชุมครั้งนี้ คือ หอประชุมอาคารชุมพรเขตอุดมศักดิ์ กองทัพเรือ ถนนอรุณอมรินทร์ เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร ส่วนสาเหตุที่ไม่ใช้หอประชุมพุทธมณฑล จ.นครปฐมนั้น ผู้จัดงานฝ่ายไทย ให้เหตุผลว่าไม่สามารถรองรับผู้เข้าร่วมประชุมที่มีจำนวนมากได้
การเตรียมงานคืบหน้ากว่า 50 เปอร์เซ็นต์ ชูประเด็น ‘เอกภาพของพระพุทธศาสนา’
เมื่อวันที่ 2-9 ส.ค. ที่ผ่านมา ผู้บริหารระดับสูงของคณะสงฆ์นิกายเนนบุตซูซุ นำโดยพระ ดร.ฮิโรชิ ฟูจิกุระ เลขาธิการสำนักงานใหญ่การประชุมสุดยอดผู้นำพระพุทธศาสนาแห่งโลก พร้อมคณะทำงาน 20 รูป/คน ได้เดินทางจากญี่ปุ่นเพื่อมาร่วมหารือกับคณะกรรมการจัดเตรียมงานของมหาวิทยาลัยมหามกุฏฯ
พระราชเมธาภรณ์ รองอธิการบดีฝ่ายบริหาร รักษาการแทนอธิการบดี มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย เปิดเผยถึงการเตรียมจัดการประชุมในครั้งนี้ว่า การหารือในครั้งนี้มีความคืบหน้าของกิจกรรมและหัวข้อที่จะใช้ในการประชุมมากกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ โดยได้ข้อยุติในเรื่องของกิจกรรมและหัวข้อที่จะใช้ในการสัมมนากลุ่ม 4 กลุ่ม 4 หัวข้อ คือ 1. พระพุทธศาสนากับเทคโนโลยีสารสนเทศ (Buddhism and Information Technology) 2. การเผยแผ่พระพุทธศาสนาในยุคโลกาภิวัตน์ (Propagation of Buddhism in the Globali-zation Age) 3. พระพุทธศาสนา เป็นศาสนาของมนุษย์ โดยมนุษย์ แต่เพื่อสรรพสัตว์ทุกหมู่เหล่า (Buddhism ,the Religion of Human Beings, by Human Beings but for all sentient Beings) 4. บทบาทของสังคมพุทธ ต่อลัทธิก่อการร้าย และภัยธรรมชาติ (The Role of Buddhist Community Against Terrorism and Natural Disaster)
“ในการประชุมครั้งนี้เราจะชูประเด็น ‘เอกภาพของพระพุทธศาสนา’ คือชาวพุทธแต่ละประเทศมีเอกภาพอยู่ แล้ว มีความสามารถที่แตกต่างกันไป แต่ยังไม่ได้รวมตัวเป็นหนึ่งเดียว ถ้าเราได้นำตัวแปรในส่วนนั้นให้มาเป็น เอกภาพเดียวกัน ก็จะทำให้พระพุทธศาสนาของเราเจริญ รุ่งเรืองยิ่งขึ้น” พระราชเมธาภรณ์กล่าว
ส่วนพระ ดร.ฮิโรชิ ฟูจิกุระ ให้ความเห็นว่า การประชุมสุดยอดผู้นำพระพุทธศาสนาแห่งโลกครั้งที่ 4 ที่กำลังจะมีขึ้นในประเทศไทย โดยมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัยเป็นเจ้าภาพ เป็นการประชุมที่ทำให้เกิดสันติภาพและความสงบสุขของสากลโลก จะเห็นได้ว่าปัจจุบันสถานการณ์ความรุนแรงที่เกิดขึ้นในโลกมีจำนวนมาก การที่จะทำให้เกิดสันติสุขได้จะต้องนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาเข้าไปช่วยให้เกิดสันติภาพแก่โลก แต่ประเทศไทยเป็นประเทศที่โชคดีมากที่มีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเป็นผู้สนับสนุนอุปถัมภ์พระพุทธศาสนาอย่างเข้มแข็ง การประชุมในครั้งนี้ถือเป็นการจัดเพื่อเฉลิมฉลองในโอกาสที่ทรงครองสิริราชสมบัติครบ 60 ปี และหวังว่าเมื่อการประชุมสุดยอดผู้นำพระพุทธศาสนา ครั้งที่ 4 เสร็จสิ้นลงแล้วทุกฝ่ายยังคงประสานงานร่วมมือกันต่อไป เพื่อทำให้พระพุทธศาสนาได้แพร่หลายทั่วโลก
ขอกำลังตำรวจรักษาความปลอดภัย
นายถนอม บุตรเรือง รองอธิการบดีฝ่ายการเงินและทรัพย์สิน รักษาการหัวหน้าสำนักงานการประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก มหาวิทยาลัยมหามกุฎราชวิทยาลัย เปิดเผยว่าหัวใจหลักของการประชุมคือการสานสัมพันธ์ของสองนิกายในพุทธศาสนาคือเถรวาท และมหายาน ซึ่งฝ่ายเถรวาทจะมีอยู่ในประเทศไทย ศรีลังกา พม่า ลาว และกัมพูชา ส่วนฝ่ายมหายานมีประเทศจีน เวียดนาม เกาหลีใต้ และญี่ปุ่น เป็นต้น เพราะฉะนั้นการประชุมดังกล่าวต้องการให้ผู้นำทั้งสองนิกายเข้ามาพบปะกัน ให้มีความสัมพันธ์กัน มีความร่วมมือกันที่จะเผยแผ่พุทธศาสนาให้เกิดสันติภาพในโลก
ส่วนเรื่องของมาตรการรักษาความปลอดภัยนั้น นายถนอมกล่าวว่าเนื่องจากสถานการณ์ของโลกในปัจจุบันค่อนข้างจะรุนแรงอย่างที่เราได้ทราบกัน ทางผู้จัดงานได้ตระหนักถึงเรื่องนี้เป็นอย่างมาก จึงขอความร่วมมือไปยังสำนักงานตำรวจแห่งชาติ เพื่อให้ช่วยดูแลความปลอดภัยของผู้เข้าร่วมการประชุมในครั้งนี้
..........
สำหรับรายละเอียดในการประชุมครั้งนี้ ‘ธรรมลีลา’ จะนำมารายงานให้ทราบต่อไป
กำหนดการ(เบื้องต้น) การประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4
(The Fourth World Buddhist Summit) ระหว่างวันที่ 1-5 พฤศจิกายน พ.ศ.2548
ณ หอประชุมอาคารชุมพรเขตอุดมศักดิ์ กองทัพเรือ กทม.
วันอังคารที่ 1 พ.ย
เวลา 09.30-11.30 น.
- สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี ทรงเป็นองค์ประธานในพิธีเปิดการประชุม
- พระสงฆ์ทั้งฝ่ายเถรวาทและมหายาน ร่วมเจริญพระพุทธมนต์ถวายพระพรพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในมหามงคลวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติครบ 60 ปี
- สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ประทานพระวรธรรมคติ
- ฯพณฯพ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี กล่าวต้อนรับ
- พระราชเมธาภรณ์ รองอธิการบดีฝ่ายบริหาร รักษาการแทนอธิการบดีมหาวิทยาลัยมหามกุฎราชวิทยาลัย กล่าวต้อนรับ
- การอ่านสารแสดงความยินดีของพระมหากษัตริย์ ประธานาธิบดี นายกรัฐมนตรี และประมุขแห่งรัฐ ของประเทศต่างๆ
เวลา 13.30-17.00 น.
- ปาฐกถา นำโดย พระ ดร.คิวเซ เอนชินโจ ประมุขนิกายเนนบุตซูซุ แห่งประเทศญี่ปุ่น และประธานสำนักงานใหญ่การประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนา
- การกล่าวสุนทรพจน์ของผู้นำพุทธศาสนาจากประเทศต่างๆ
วันพุธที่ 2 พ.ย.
เวลา 09.30-11.30 น.
- ผู้นำพุทธศาสนาและผู้แทนจากประเทศต่างๆที่เข้าร่วมประชุมกล่าวสุนทรพจน์ต่อจากวันแรก
เวลา 13.30-14.45 น.
- ปาฐกถาธรรมพิเศษ โดยผู้ทรงคุณวุฒิ
เวลา 16.00-17.00 น.
- ประชุมกลุ่มย่อย 4 กลุ่ม เพื่ออภิปรายใน 4 หัวข้อ
วันพฤหัสบดีที่ 3 พ.ย.
เวลา 09.30-11.30 น.
- ประชุมกลุ่มต่อจากวันที่สอง
- ผู้นำพุทธศาสนาประชุมโต๊ะกลม เพื่อออกแถลงการณ์ร่วม และกำหนดสถานที่จัดประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 5
เวลา 13.30-18.00 น.
- รายงานการประชุมกลุ่ม
- แถลงข่าวและออกแถลงการณ์ร่วม
- สมเด็จพระญาณวโรดม อุปนายกสภามหาวิทยา-ลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย กล่าวปิดประชุม
เวลา 18.00-21.00 น.
- งานเลี้ยงอำลา และการแสดงทางวัฒนธรรม
วันศุกร์ที่ 4 พ.ย.
เวลา 09.30-17.30 น.
- ผู้นำชาวพุทธร่วมเดินทางไปทัศนศึกษาตามสถานที่ต่างๆ
วันเสาร์ที่ 5 พ.ย.
- ผู้นำชาวพุทธพักผ่อนตามอัธยาศัยก่อนเดินทางกลับประเทศ
แล้วเหตุใดจึงมีการจัดประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 ขึ้นมาอีก เป็นการจัดงานซ้ำซ้อน หรือไม่ อย่างไร ดังนั้น เพื่อให้เกิดความชัดเจนกระจ่างแจ้ง ‘ธรรมลีลา’ จึงได้รวบรวมข้อมูลข่าวสาร ความเป็นมาเป็นไปทั้งหมดเกี่ยวกับเรื่องนี้มารายงานให้ทราบ
เดิม‘เนนบุตซูซุ’เตรียมจัดประชุมครั้งที่ 4 ที่พม่า มีการออกข่าวแพร่ไปทั่วโลก
สำหรับสาเหตุที่ต้องมีการจัดประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 ขึ้นอีกครั้งหนึ่งนั้น สืบเนื่องมาจากคณะสงฆ์มหายาน นิกายเนนบุตซูซุ ซึ่งมีสำนักงานใหญ่อยู่ที่เมืองโกเบ ประเทศญี่ปุ่น โดยมี พระ ดร.เกียวเซ เอ็นชินโจ เป็นประธาน และ พระ ดร.ฮิโรชิ ฟูจิกุระ เป็นเลขาธิการ ได้เป็นผู้ริเริ่มการจัดประชุมสุดยอด
ผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก เพื่อสานสัมพันธ์และเพื่อให้เกิดความร่วมมือกันระหว่างคณะสงฆ์ฝ่ายมหายานและเถรวาท โดยครั้งที่ 1 จัดขึ้นที่เมืองโกเบ ประเทศญี่ปุ่น เมื่อ พ.ศ.2541 และเมื่อการประชุมได้รับผลสำเร็จด้วยดีจึงได้มีการจัดประชุมครั้งที่ 2 ขึ้นเมื่อ พ.ศ.2543 ณ พุทธมณฑล จ.นครปฐม ประเทศไทย โดยมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย(มจร.) เป็นเจ้าภาพร่วม ต่อมาจึงได้จัดครั้งที่ 3 เมื่อ พ.ศ.2545 ณ กรุงพนมเปญ ประเทศกัมพูชา โดยมีคณะสงฆ์และรัฐบาลกัมพูชา เป็นเจ้าภาพร่วม ซึ่งในวันสุดท้ายของการประชุมครั้งที่ 3 นี้ทางเนนบุตซูซุได้มีการประกาศในที่ประชุมว่า การประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 จะจัดขึ้นที่ประเทศพม่าในอีก 2 ปีข้างหน้า คือใน พ.ศ.2547
หลังจากนั้น เนนบุตซูซุกับพม่าก็ได้พบปะพูดคุยหารือกันถึง 4 ครั้ง คือ 2 ครั้งในพม่า และ 2 ครั้งที่ญี่ปุ่น และตกลงที่จะจัดการประชุมฯขึ้นในระหว่างวันที่ 9-11 ธันวาคม โดยพระ ดร.ฮิโรชิ ฟูจิกุระ แห่งเนนบุตซูซุ ได้เดินทางไปพม่า เมื่อวันที่ 29 ส.ค. 47 เพื่อร่วมประชุมเตรียมการจัดงานครั้งนี้ ซึ่งในช่วงเวลานั้นพลเอกขิ่นยุ้นต์ ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของประเทศพม่า และสนับสนุนการจัดงานร่วมกันในครั้งนี้อย่างเต็มที่
เกิดการปฏิวัติในพม่า เนนบุตซูซุจึงถอนตัวไม่เข้าร่วม พม่าเดินหน้าจัดงานต่อ ใช้ชื่อเดิม แต่ตัดคำ ‘ครั้งที่4’
แต่แล้วเหตุการณ์การเมืองในพม่าก็พลิกผัน เมื่อพลเอกขิ่นยุ้นต์ถูกโค่นอำนาจลงเมื่อวันที่ 19 ตุลาคม 47 โดยมีพลโทโซวิน เป็นนายกรัฐมนตรีคนใหม่ ในช่วงเวลานั้นเองก็มีกระแสข่าวออกมาเป็นระยะๆว่าการจัดประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 จะเกิดขึ้นได้หรือไม่ในสภาพการณ์เช่นนี้ ซึ่งต่อมาในวันที่ 12 พฤศจิกายน 47 คณะสงฆ์นิกายเนนบุตซูซุก็ได้ประกาศถอนตัวออกจากการเป็นผู้ร่วมจัดและผู้สนับสนุนหลักในการประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 โดยมิได้แจ้งถึงเหตุผลของการถอนตัวในครั้งนี้ เพียงแต่บอกว่าไม่มีการประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 ที่พม่าอีกต่อไป ในขณะที่สื่อมวลชนของพม่าบอกว่าน่าจะมาจากสาเหตุของการปฏิวัติและจับกุมพลเอกขิ่นยุ้นต์นั่นเอง
อย่างไรก็ตาม แม้เนนบุตซูซุจะถอนตัวออกไป พม่าก็ยังคงดำเนินการจัดประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ตามที่ได้เตรียมการไว้เป็นที่เรียบร้อย โดยมีผู้นำชาวพุทธและผู้นำประเทศเข้าร่วม 17 ประเทศ การจัดครั้งนั้นประเทศพม่าเป็นเจ้าภาพโดยลำพัง จึงใช้ชื่อว่า “การประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก” หรือ The World Buddhist Summit” ซึ่งพม่าให้เหตุผลว่าเป็นชื่อที่สามารถใช้ได้ทั่วโลก โดยไม่มีใครเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ แต่ทั้งนี้ได้ตัดคำว่า “Fourth หรือครั้งที่ 4” ออกไป เพราะมิใช่เป็นการจัดร่วมกับเนนบุตซูซุ!!
ด้วยเหตุนี้เอง การประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ซึ่งมีนิกายเนนบุตซูชุเป็นแกนหลักในการจัด จึงเท่ากับว่าหยุดลงเพียงครั้งที่ 3 ที่ประเทศกัมพูชานั่นเอง
เนนบุตซูซุมุ่งหน้ามาไทย เข้าเฝ้าพระสังฆราช ทูลขอให้ทรงเป็นเจ้าภาพจัดประชุม ครั้งที่ 4
หลังการถอนตัวจากการร่วมจัดกับพม่าแล้ว ในปีเดียวกันนั้นเอง เนนบุตซูซุ ก็ได้เข้ามาในประเทศไทยโดย เมื่อวันที่ 24 ธันวาคม พ.ศ.2547 คณะผู้บริหารระดับสูงของคณะสงฆ์นิกายเนนบุตซูซุ ได้เดินทางมาเข้าเฝ้าสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก เพื่อขอประทานให้พระองค์เป็นเจ้าภาพในนามคณะสงฆ์ไทย ในการจัดประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 โดยมอบให้มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย เป็นเจ้าภาพ ซึ่งสภามหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย ก็ได้มีมติเห็นชอบเมื่อวันที่ 27 มกราคม พ.ศ.2548 ให้มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัยร่วมเป็นเจ้าภาพในครั้งนี้ และมหาเถรสมาคม ในฐานะองค์กรปกครองคณะสงฆ์ไทยก็ได้ลงมติเห็นชอบ เมื่อวันที่ 10 กุมภาพันธ์ พ.ศ.2548
ทั้งหมดนี้เอง จึงเป็นที่มาของการจัดประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 ที่ประเทศไทย ในพระอุปถัมภ์ของสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก โดยมีคณะสงฆ์นิกายเนนบุตซูซุ ของญี่ปุ่นร่วมเป็นเจ้าภาพ
ร่วมฉลองในหลวงครองสิริราชสมบัติครบ 60 พรรษา
ทั้งนี้ การจัดประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4 ในประเทศไทย ระหว่างวันที่ 1-5 พฤศจิกายน พ.ศ.2548 นั้น ก็เพื่อแลกเปลี่ยนความคิดเห็นในการเผย แผ่หลักธรรมขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และเพื่อเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ผู้เป็นองค์เอกอัครศาสนูปถัมภ์ ในวโรกาสที่ทรงครองสิริราชสมบัติครบ 60 พรรษา
ผู้เข้าร่วมประชุมจาก 22 ประเทศ ใช้งบกว่า 50 ล้านบาท
ผู้เข้าร่วมประชุมในครั้งนี้คาดว่าประมาณ 2,000 รูป/คน โดยเป็นผู้นำพุทธศาสนาและผู้แทนจาก 22 ประเทศ ประเทศละ 5 คน ประกอบไปด้วย ประเทศออสเตรเลีย ออสเตรีย บังคลาเทศ ภูฐาน กัมพูชา ฝรั่งเศส เยอรมนี อินเดีย อิตาลี ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ ลาว มาเลเซีย มองโกเลีย พม่า เนปาล รัสเซีย สิงคโปร์ ศรีลังกา สวิตเซอร์แลนด์ เวียดนาม และไทย รวมทั้งพุทธศาสนิกชนชาวญี่ปุ่นผู้เลื่อมใสในนิกายเนนบุตซูซุประมาณ 1,500 คน และพุทธศาสนิกชนชาวไทยอีกจำนวนหนึ่ง
สำหรับงบประมาณที่ใช้ในการจัดงานครั้งนี้ราว 53 ล้านบาทเศษ โดยทางคณะสงฆ์นิกายเนนบุตซูซุสนับสนุน ค่าใช้จ่ายจำนวน 30 ล้านบาท และมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัยจะเป็นผู้รับผิดชอบค่าใช้จ่ายที่เหลือทั้งหมด ซึ่งได้งบประมาณมาจากการสนับสนุนของรัฐบาลและเงินบริจาคจากผู้มีจิตศรัทธา
สถานที่ที่ใช้ในการจัดประชุมครั้งนี้ คือ หอประชุมอาคารชุมพรเขตอุดมศักดิ์ กองทัพเรือ ถนนอรุณอมรินทร์ เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร ส่วนสาเหตุที่ไม่ใช้หอประชุมพุทธมณฑล จ.นครปฐมนั้น ผู้จัดงานฝ่ายไทย ให้เหตุผลว่าไม่สามารถรองรับผู้เข้าร่วมประชุมที่มีจำนวนมากได้
การเตรียมงานคืบหน้ากว่า 50 เปอร์เซ็นต์ ชูประเด็น ‘เอกภาพของพระพุทธศาสนา’
เมื่อวันที่ 2-9 ส.ค. ที่ผ่านมา ผู้บริหารระดับสูงของคณะสงฆ์นิกายเนนบุตซูซุ นำโดยพระ ดร.ฮิโรชิ ฟูจิกุระ เลขาธิการสำนักงานใหญ่การประชุมสุดยอดผู้นำพระพุทธศาสนาแห่งโลก พร้อมคณะทำงาน 20 รูป/คน ได้เดินทางจากญี่ปุ่นเพื่อมาร่วมหารือกับคณะกรรมการจัดเตรียมงานของมหาวิทยาลัยมหามกุฏฯ
พระราชเมธาภรณ์ รองอธิการบดีฝ่ายบริหาร รักษาการแทนอธิการบดี มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย เปิดเผยถึงการเตรียมจัดการประชุมในครั้งนี้ว่า การหารือในครั้งนี้มีความคืบหน้าของกิจกรรมและหัวข้อที่จะใช้ในการประชุมมากกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ โดยได้ข้อยุติในเรื่องของกิจกรรมและหัวข้อที่จะใช้ในการสัมมนากลุ่ม 4 กลุ่ม 4 หัวข้อ คือ 1. พระพุทธศาสนากับเทคโนโลยีสารสนเทศ (Buddhism and Information Technology) 2. การเผยแผ่พระพุทธศาสนาในยุคโลกาภิวัตน์ (Propagation of Buddhism in the Globali-zation Age) 3. พระพุทธศาสนา เป็นศาสนาของมนุษย์ โดยมนุษย์ แต่เพื่อสรรพสัตว์ทุกหมู่เหล่า (Buddhism ,the Religion of Human Beings, by Human Beings but for all sentient Beings) 4. บทบาทของสังคมพุทธ ต่อลัทธิก่อการร้าย และภัยธรรมชาติ (The Role of Buddhist Community Against Terrorism and Natural Disaster)
“ในการประชุมครั้งนี้เราจะชูประเด็น ‘เอกภาพของพระพุทธศาสนา’ คือชาวพุทธแต่ละประเทศมีเอกภาพอยู่ แล้ว มีความสามารถที่แตกต่างกันไป แต่ยังไม่ได้รวมตัวเป็นหนึ่งเดียว ถ้าเราได้นำตัวแปรในส่วนนั้นให้มาเป็น เอกภาพเดียวกัน ก็จะทำให้พระพุทธศาสนาของเราเจริญ รุ่งเรืองยิ่งขึ้น” พระราชเมธาภรณ์กล่าว
ส่วนพระ ดร.ฮิโรชิ ฟูจิกุระ ให้ความเห็นว่า การประชุมสุดยอดผู้นำพระพุทธศาสนาแห่งโลกครั้งที่ 4 ที่กำลังจะมีขึ้นในประเทศไทย โดยมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัยเป็นเจ้าภาพ เป็นการประชุมที่ทำให้เกิดสันติภาพและความสงบสุขของสากลโลก จะเห็นได้ว่าปัจจุบันสถานการณ์ความรุนแรงที่เกิดขึ้นในโลกมีจำนวนมาก การที่จะทำให้เกิดสันติสุขได้จะต้องนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาเข้าไปช่วยให้เกิดสันติภาพแก่โลก แต่ประเทศไทยเป็นประเทศที่โชคดีมากที่มีพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเป็นผู้สนับสนุนอุปถัมภ์พระพุทธศาสนาอย่างเข้มแข็ง การประชุมในครั้งนี้ถือเป็นการจัดเพื่อเฉลิมฉลองในโอกาสที่ทรงครองสิริราชสมบัติครบ 60 ปี และหวังว่าเมื่อการประชุมสุดยอดผู้นำพระพุทธศาสนา ครั้งที่ 4 เสร็จสิ้นลงแล้วทุกฝ่ายยังคงประสานงานร่วมมือกันต่อไป เพื่อทำให้พระพุทธศาสนาได้แพร่หลายทั่วโลก
ขอกำลังตำรวจรักษาความปลอดภัย
นายถนอม บุตรเรือง รองอธิการบดีฝ่ายการเงินและทรัพย์สิน รักษาการหัวหน้าสำนักงานการประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก มหาวิทยาลัยมหามกุฎราชวิทยาลัย เปิดเผยว่าหัวใจหลักของการประชุมคือการสานสัมพันธ์ของสองนิกายในพุทธศาสนาคือเถรวาท และมหายาน ซึ่งฝ่ายเถรวาทจะมีอยู่ในประเทศไทย ศรีลังกา พม่า ลาว และกัมพูชา ส่วนฝ่ายมหายานมีประเทศจีน เวียดนาม เกาหลีใต้ และญี่ปุ่น เป็นต้น เพราะฉะนั้นการประชุมดังกล่าวต้องการให้ผู้นำทั้งสองนิกายเข้ามาพบปะกัน ให้มีความสัมพันธ์กัน มีความร่วมมือกันที่จะเผยแผ่พุทธศาสนาให้เกิดสันติภาพในโลก
ส่วนเรื่องของมาตรการรักษาความปลอดภัยนั้น นายถนอมกล่าวว่าเนื่องจากสถานการณ์ของโลกในปัจจุบันค่อนข้างจะรุนแรงอย่างที่เราได้ทราบกัน ทางผู้จัดงานได้ตระหนักถึงเรื่องนี้เป็นอย่างมาก จึงขอความร่วมมือไปยังสำนักงานตำรวจแห่งชาติ เพื่อให้ช่วยดูแลความปลอดภัยของผู้เข้าร่วมการประชุมในครั้งนี้
..........
สำหรับรายละเอียดในการประชุมครั้งนี้ ‘ธรรมลีลา’ จะนำมารายงานให้ทราบต่อไป
กำหนดการ(เบื้องต้น) การประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 4
(The Fourth World Buddhist Summit) ระหว่างวันที่ 1-5 พฤศจิกายน พ.ศ.2548
ณ หอประชุมอาคารชุมพรเขตอุดมศักดิ์ กองทัพเรือ กทม.
วันอังคารที่ 1 พ.ย
เวลา 09.30-11.30 น.
- สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี ทรงเป็นองค์ประธานในพิธีเปิดการประชุม
- พระสงฆ์ทั้งฝ่ายเถรวาทและมหายาน ร่วมเจริญพระพุทธมนต์ถวายพระพรพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในมหามงคลวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติครบ 60 ปี
- สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ประทานพระวรธรรมคติ
- ฯพณฯพ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี กล่าวต้อนรับ
- พระราชเมธาภรณ์ รองอธิการบดีฝ่ายบริหาร รักษาการแทนอธิการบดีมหาวิทยาลัยมหามกุฎราชวิทยาลัย กล่าวต้อนรับ
- การอ่านสารแสดงความยินดีของพระมหากษัตริย์ ประธานาธิบดี นายกรัฐมนตรี และประมุขแห่งรัฐ ของประเทศต่างๆ
เวลา 13.30-17.00 น.
- ปาฐกถา นำโดย พระ ดร.คิวเซ เอนชินโจ ประมุขนิกายเนนบุตซูซุ แห่งประเทศญี่ปุ่น และประธานสำนักงานใหญ่การประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนา
- การกล่าวสุนทรพจน์ของผู้นำพุทธศาสนาจากประเทศต่างๆ
วันพุธที่ 2 พ.ย.
เวลา 09.30-11.30 น.
- ผู้นำพุทธศาสนาและผู้แทนจากประเทศต่างๆที่เข้าร่วมประชุมกล่าวสุนทรพจน์ต่อจากวันแรก
เวลา 13.30-14.45 น.
- ปาฐกถาธรรมพิเศษ โดยผู้ทรงคุณวุฒิ
เวลา 16.00-17.00 น.
- ประชุมกลุ่มย่อย 4 กลุ่ม เพื่ออภิปรายใน 4 หัวข้อ
วันพฤหัสบดีที่ 3 พ.ย.
เวลา 09.30-11.30 น.
- ประชุมกลุ่มต่อจากวันที่สอง
- ผู้นำพุทธศาสนาประชุมโต๊ะกลม เพื่อออกแถลงการณ์ร่วม และกำหนดสถานที่จัดประชุมสุดยอดผู้นำพุทธศาสนาแห่งโลก ครั้งที่ 5
เวลา 13.30-18.00 น.
- รายงานการประชุมกลุ่ม
- แถลงข่าวและออกแถลงการณ์ร่วม
- สมเด็จพระญาณวโรดม อุปนายกสภามหาวิทยา-ลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย กล่าวปิดประชุม
เวลา 18.00-21.00 น.
- งานเลี้ยงอำลา และการแสดงทางวัฒนธรรม
วันศุกร์ที่ 4 พ.ย.
เวลา 09.30-17.30 น.
- ผู้นำชาวพุทธร่วมเดินทางไปทัศนศึกษาตามสถานที่ต่างๆ
วันเสาร์ที่ 5 พ.ย.
- ผู้นำชาวพุทธพักผ่อนตามอัธยาศัยก่อนเดินทางกลับประเทศ