สมัยก่อนหน้านี้ในโลกตะวันตก ศาสนาพุทธ ถูกมองว่าเป็นศาสนาของคนต่างด้าว แต่อย่างไรก็ตาม เมื่อไม่นานมานี้ พุทธศาสนาได้แพร่หลายอย่างเห็นได้ชัดทั้งในสหรัฐอเมริกาและแคนาดา เหมือนที่เคยเกิดขึ้นในประเทศทางตะวันตกอีกหลายๆประเทศ การปฎิบัติธรรมของพุทธศาสนิกชน ร่วมยุคร่วมสมัยในสหรัฐอเมริกาและแคนาดา กำลังกลายเป็นกระแสหลักที่มากขึ้นและมากขึ้นเรื่อยๆ
แคนาดาเป็นประเทศที่ใหญ่ที่สุดในทวีปอเมริกา เหนือและเป็นประเทศที่ใหญ่เป็นอันดับ 2 ของโลก เป็นดินแดนของวัฒนธรรมและศาสนาที่มากมายหลากหลาย พุทธศาสนาในแคนาดามีประวัติศาสตร์ที่โดดเด่นและน่าสนใจมายาวนาน นับตั้งแต่ปลายศตวรรษที่ 19 แม้กระนั้นก็ตามก็เป็นแค่เพียงการเข้า มาครั้งแรก เหมือนกับการเข้ามาของพลังศรัทธาของ ศาสนาหลักๆในตอนกลางของยุค 1960
ในปี 1960 ในแคนาดามีวัด 18 วัด และมีพุทธศาสนิกชนประมาณ 10,000 คน ต่อมาในปี 1970 จำนวนนี้ได้เพิ่มขึ้นถึง 5 เท่า พร้อมกับพุทธศาสนิกชนที่เกิดขึ้นอีกในประเทศนี้ ประมาณ 50,000 คน ในปี 1985
จากสถิติของประเทศแคนาดาในปี 1991 พบว่า มีพุทธศาสนิกชนจำนวน 163,415 คน และยังเป็นไปได้ว่ามีคนที่ศรัทธาในพุทธศาสนาอีกอย่างน้อยราว 50,000 คน ที่ไม่ได้นับรวมในการสำรวจประชากรทั้งหมดของชาติ ที่มีราว 30 ล้านคน
และจากตัวเลขที่ได้จากการสำรวจสำมะโนครัวประเทศแคนาดา ใน ปี 2001 พุทธศาสนิกชน มีจำนวน มากกว่าพวกฮินดูและซิกข์ การเพิ่มขึ้นของพุทธ- ศาสนิกชนครั้งนี้มีผลเกี่ยวเนื่องมาจากการเพิ่มขึ้นของจำนวนผู้อพยพเข้ามาใหม่จากประเทศที่นับถือศาสนาพุทธ ซึ่งส่วนใหญ่มาจาก ศรีลังกา, เวียดนาม, อินเดีย, จีน และพม่า
การสำรวจองค์กรและสถาบันต่างๆทั่วประเทศที่เกี่ยวข้องกับพุทธศาสนิกชนของประเทศแคนาดา มื่อเร็วๆนี้ พบว่าจำนวนวัด ศูนย์ปฎิบัติธรรม ห้องสมุด และชมรมที่ปฏิบัติกรรมฐาน มีเกือบถึง 1,000 แห่ง ใน 10 เมือง และ 2 เขตปกครองพิเศษ ของแคนาดา โดยที่เมืองออนตาริโอ มีกลุ่มต่างๆของพุทธศาสนิกชนที่มีศรัทธาแน่วแน่จำนวนมากที่สุด ตามมาด้วยบริติชโคลัมเบีย และควิเบก
มีชาวแคนาดานับพันซึ่งมีศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาอย่างจริงจังได้หันมานับถือศาสนาพุทธอย่างเป็นทางการ รวมทั้งมีชาวแคนาดาบางส่วน ได้บวชเป็นพระภิกษุสงฆ์และแม่ชี นอกจากนี้ยังมีชาวแคนาดานับล้านๆคนเข้าร่วมปฎิบัติธรรม วิปัสสนากรรมฐานเช่นเดียวกับพุทธศาสนิกชน แต่ทว่าคนเหล่านี้ไม่ได้เรียกตัวเองว่าชาวพุทธ
ในแคนาดา วัดของศาสนาพุทธนิกายเถรวาท มีอยู่เพียงไม่กี่แห่ง วัดแรกได้ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม ค.ศ.1978 โดยพระดร.ดิกเวลลา ปิยนันทะ มหาเถระ ผู้ที่ได้รับการเคารพนับถือเป็นอย่างมาก ซึ่งปัจจุบันท่านได้มรณภาพไปแล้ว โดยได้รับการสนับสนุนจากพุทธศาสนิกชนที่เป็นชาวศรีลังกา วัดนี้ได้รับการขนามนามว่า ‘มหาวิหารแห่งเมืองโตรอนโต’ และมีการจัดรูปแบบให้ตรงกับความต้องการด้านศาสนาและจิตวิญญาณ ของพุทธศาสนิกชนส่วน ใหญ่ที่เป็นชาวศรีลังกาในแคนาดา และประเทศใกล้เคียง นั่นก็คือสหรัฐอเมริกา
นอกจากวิหารหรือวัดแห่งนี้จะเป็นศูนย์กลางแห่ง ศรัทธาของพุทธศาสนิกชนชาวศรีลังกาแล้ว ยังเป็น ศูนย์กลางการเผยแพร่ศาสนา และให้ข้อมูลแก่ชาวตะวันตกที่สนใจเรียนรู้เกี่ยวกับหลักธรรมคำสอน รวมทั้งเป็นศูนย์กลางทางวัฒนธรรมสำหรับชาวศรีลังกาที่จากบ้านเกิดเมืองนอนมาอยู่ที่แคนาดา ซึ่งต้องการสถานที่พบปะและบรรยากาศอันสุขสงบภายในวัด เพื่อรักษามรดกในอดีตที่สืบเนื่องมาให้ยังคงอยู่ต่อไป
ปัจจุบันนี้ มหาวิหารที่เมืองโตรอนโตเป็นหนึ่งในศูนย์กลางชั้นนำในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในอเมริกาเหนือ นอกจากนี้ในเมืองโตรอนโต ยังมีศูนย์ ปฏิบัติธรรมของพุทธศาสนานิกายเถรวาท ในเขตตะวันตกของเมืองอีกด้วย โดยศูนย์นี้ได้รับการก่อตั้งโดยพระกูลูกัมมนา ธรรมวาสเถระ ในปี 1992
พระสงฆ์จำนวนมากที่อยู่ในแคนาดาจะต้องเอาใจใส่ต่อเรื่องในชุมชนของตนและต้องทำหน้าที่เป็นทูตทางศาสนา สานสัมพันธไมตรีกับศาสนาอื่นๆ ด้วย บรรดาพระสงฆ์เหล่านี้จะได้รับการอบรมเพื่อให้เข้าใจถึงวัฒนธรรมประเพณีของผู้คนต่างๆ พร้อมไปกับการนำหลักธรรมคำสอนออกสั่งสอนผู้คน ในรูปแบบที่เหมาะกับโลกที่ทันสมัย
พระธรรมทูตรูปแรกที่มาแคนาดา คือพระอนาคาริก ธรรมปาล ท่านได้จุดตะเกียงเพื่อฉายแสงแห่งธรรมในแคนาดา เมื่อ 100 ปีก่อน ความที่ท่่าน มีความเฉลียวฉลาดมาก และมีกลวิธีในการสอนที่เปี่ยมไปด้วยพลัง ทำให้ท่านสามารถดึงความสนใจจากชาวแคนาดาที่มีความรู้มากมายให้เข้ามาสนใจในพระพุทธศาสนา โดยที่ท่านเองก็ไม่ได้คิดว่าการที่ ท่านได้เข้ามาในประเทศนี้จะนำไปสู่การพัฒนาที่เห็น ได้ชัดในแคนาดา ณ ปัจจุบัน
ทุกวันนี้ชาวแคนาดาหลายล้านคนมีความเข้าอกเข้าใจในพุทธศาสนา และสนใจเรียนรู้หลักธรรมคำสอนพร้อมทั้งการปฏิบัติธรรม โดยเฉพาะการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน มีศูนย์ปฎิบัติธรรมใหม่ๆ เปิดขึ้นหลายแห่ง เพื่อตอบสนองความต้องการที่แพร่ หลายในแคนาดา และเกือบจะทุกโรงเรียนในแคนาดา ยังได้เปิดสอนพุทธศาสนาแบบเถรวาท แบบทิเบต แบบเซน อีกด้วย
พุทธศาสนาเติบโตและแพร่หลายมากขึ้น ในทุกๆ ประเทศทางตะวันตก ดังจะเห็นได้จากข้อมูลทางสถิติที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว
(เรียบเรียงจาก Buddhism - fastest growing in canada ใน Lanka Daily News)
แคนาดาเป็นประเทศที่ใหญ่ที่สุดในทวีปอเมริกา เหนือและเป็นประเทศที่ใหญ่เป็นอันดับ 2 ของโลก เป็นดินแดนของวัฒนธรรมและศาสนาที่มากมายหลากหลาย พุทธศาสนาในแคนาดามีประวัติศาสตร์ที่โดดเด่นและน่าสนใจมายาวนาน นับตั้งแต่ปลายศตวรรษที่ 19 แม้กระนั้นก็ตามก็เป็นแค่เพียงการเข้า มาครั้งแรก เหมือนกับการเข้ามาของพลังศรัทธาของ ศาสนาหลักๆในตอนกลางของยุค 1960
ในปี 1960 ในแคนาดามีวัด 18 วัด และมีพุทธศาสนิกชนประมาณ 10,000 คน ต่อมาในปี 1970 จำนวนนี้ได้เพิ่มขึ้นถึง 5 เท่า พร้อมกับพุทธศาสนิกชนที่เกิดขึ้นอีกในประเทศนี้ ประมาณ 50,000 คน ในปี 1985
จากสถิติของประเทศแคนาดาในปี 1991 พบว่า มีพุทธศาสนิกชนจำนวน 163,415 คน และยังเป็นไปได้ว่ามีคนที่ศรัทธาในพุทธศาสนาอีกอย่างน้อยราว 50,000 คน ที่ไม่ได้นับรวมในการสำรวจประชากรทั้งหมดของชาติ ที่มีราว 30 ล้านคน
และจากตัวเลขที่ได้จากการสำรวจสำมะโนครัวประเทศแคนาดา ใน ปี 2001 พุทธศาสนิกชน มีจำนวน มากกว่าพวกฮินดูและซิกข์ การเพิ่มขึ้นของพุทธ- ศาสนิกชนครั้งนี้มีผลเกี่ยวเนื่องมาจากการเพิ่มขึ้นของจำนวนผู้อพยพเข้ามาใหม่จากประเทศที่นับถือศาสนาพุทธ ซึ่งส่วนใหญ่มาจาก ศรีลังกา, เวียดนาม, อินเดีย, จีน และพม่า
การสำรวจองค์กรและสถาบันต่างๆทั่วประเทศที่เกี่ยวข้องกับพุทธศาสนิกชนของประเทศแคนาดา มื่อเร็วๆนี้ พบว่าจำนวนวัด ศูนย์ปฎิบัติธรรม ห้องสมุด และชมรมที่ปฏิบัติกรรมฐาน มีเกือบถึง 1,000 แห่ง ใน 10 เมือง และ 2 เขตปกครองพิเศษ ของแคนาดา โดยที่เมืองออนตาริโอ มีกลุ่มต่างๆของพุทธศาสนิกชนที่มีศรัทธาแน่วแน่จำนวนมากที่สุด ตามมาด้วยบริติชโคลัมเบีย และควิเบก
มีชาวแคนาดานับพันซึ่งมีศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาอย่างจริงจังได้หันมานับถือศาสนาพุทธอย่างเป็นทางการ รวมทั้งมีชาวแคนาดาบางส่วน ได้บวชเป็นพระภิกษุสงฆ์และแม่ชี นอกจากนี้ยังมีชาวแคนาดานับล้านๆคนเข้าร่วมปฎิบัติธรรม วิปัสสนากรรมฐานเช่นเดียวกับพุทธศาสนิกชน แต่ทว่าคนเหล่านี้ไม่ได้เรียกตัวเองว่าชาวพุทธ
ในแคนาดา วัดของศาสนาพุทธนิกายเถรวาท มีอยู่เพียงไม่กี่แห่ง วัดแรกได้ก่อตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 24 กรกฎาคม ค.ศ.1978 โดยพระดร.ดิกเวลลา ปิยนันทะ มหาเถระ ผู้ที่ได้รับการเคารพนับถือเป็นอย่างมาก ซึ่งปัจจุบันท่านได้มรณภาพไปแล้ว โดยได้รับการสนับสนุนจากพุทธศาสนิกชนที่เป็นชาวศรีลังกา วัดนี้ได้รับการขนามนามว่า ‘มหาวิหารแห่งเมืองโตรอนโต’ และมีการจัดรูปแบบให้ตรงกับความต้องการด้านศาสนาและจิตวิญญาณ ของพุทธศาสนิกชนส่วน ใหญ่ที่เป็นชาวศรีลังกาในแคนาดา และประเทศใกล้เคียง นั่นก็คือสหรัฐอเมริกา
นอกจากวิหารหรือวัดแห่งนี้จะเป็นศูนย์กลางแห่ง ศรัทธาของพุทธศาสนิกชนชาวศรีลังกาแล้ว ยังเป็น ศูนย์กลางการเผยแพร่ศาสนา และให้ข้อมูลแก่ชาวตะวันตกที่สนใจเรียนรู้เกี่ยวกับหลักธรรมคำสอน รวมทั้งเป็นศูนย์กลางทางวัฒนธรรมสำหรับชาวศรีลังกาที่จากบ้านเกิดเมืองนอนมาอยู่ที่แคนาดา ซึ่งต้องการสถานที่พบปะและบรรยากาศอันสุขสงบภายในวัด เพื่อรักษามรดกในอดีตที่สืบเนื่องมาให้ยังคงอยู่ต่อไป
ปัจจุบันนี้ มหาวิหารที่เมืองโตรอนโตเป็นหนึ่งในศูนย์กลางชั้นนำในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในอเมริกาเหนือ นอกจากนี้ในเมืองโตรอนโต ยังมีศูนย์ ปฏิบัติธรรมของพุทธศาสนานิกายเถรวาท ในเขตตะวันตกของเมืองอีกด้วย โดยศูนย์นี้ได้รับการก่อตั้งโดยพระกูลูกัมมนา ธรรมวาสเถระ ในปี 1992
พระสงฆ์จำนวนมากที่อยู่ในแคนาดาจะต้องเอาใจใส่ต่อเรื่องในชุมชนของตนและต้องทำหน้าที่เป็นทูตทางศาสนา สานสัมพันธไมตรีกับศาสนาอื่นๆ ด้วย บรรดาพระสงฆ์เหล่านี้จะได้รับการอบรมเพื่อให้เข้าใจถึงวัฒนธรรมประเพณีของผู้คนต่างๆ พร้อมไปกับการนำหลักธรรมคำสอนออกสั่งสอนผู้คน ในรูปแบบที่เหมาะกับโลกที่ทันสมัย
พระธรรมทูตรูปแรกที่มาแคนาดา คือพระอนาคาริก ธรรมปาล ท่านได้จุดตะเกียงเพื่อฉายแสงแห่งธรรมในแคนาดา เมื่อ 100 ปีก่อน ความที่ท่่าน มีความเฉลียวฉลาดมาก และมีกลวิธีในการสอนที่เปี่ยมไปด้วยพลัง ทำให้ท่านสามารถดึงความสนใจจากชาวแคนาดาที่มีความรู้มากมายให้เข้ามาสนใจในพระพุทธศาสนา โดยที่ท่านเองก็ไม่ได้คิดว่าการที่ ท่านได้เข้ามาในประเทศนี้จะนำไปสู่การพัฒนาที่เห็น ได้ชัดในแคนาดา ณ ปัจจุบัน
ทุกวันนี้ชาวแคนาดาหลายล้านคนมีความเข้าอกเข้าใจในพุทธศาสนา และสนใจเรียนรู้หลักธรรมคำสอนพร้อมทั้งการปฏิบัติธรรม โดยเฉพาะการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน มีศูนย์ปฎิบัติธรรมใหม่ๆ เปิดขึ้นหลายแห่ง เพื่อตอบสนองความต้องการที่แพร่ หลายในแคนาดา และเกือบจะทุกโรงเรียนในแคนาดา ยังได้เปิดสอนพุทธศาสนาแบบเถรวาท แบบทิเบต แบบเซน อีกด้วย
พุทธศาสนาเติบโตและแพร่หลายมากขึ้น ในทุกๆ ประเทศทางตะวันตก ดังจะเห็นได้จากข้อมูลทางสถิติที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว
(เรียบเรียงจาก Buddhism - fastest growing in canada ใน Lanka Daily News)