เรื่องที่ 98 หมาหนึ่งตัวกับคนหนึ่งคน
หมากับคน ดูเหมือนจะเป็นเพื่อนที่สนิทกันที่สุด ในบรรดาสัตว์ๆทั้งหลาย ที่ดูเหมือนว่าจะมีความรัก ความผูกพันให้แก่กัน ไม่แพ้ความสัมพันธ์ระหว่างคนกับคน
แต่สิ่งหนึ่งที่เรามักได้ยินว่า ความสัมพันธ์ระหว่างคนกับหมา มักบังเกิด แต่มักไม่บังเกิด ระหว่างคนกับคน คือ "ความกตัญญู"
เราจึงมักได้ยินข่าว ลูกทอดทิ้งพ่อแม่ หรือถึงขั้นลูกทำร้ายพ่อแม่ จากบาดเจ็บน้อยหรือบานปลาย เป็นความตายด้วยการฆ่า ในขณะเดียวกัน เราได้ยินข่าวหมาเฝ้าศพเจ้านายของมันไม่ยอมไปไหนด้วยเพราะความรัก ความกตัญญูในเจ้าของที่เลี้ยงมันมา
หลายครั้ง เราจึงมักได้ยินคนเฒ่าคนแก่เปรียบเปรยว่า "เลี้ยงหมาดีกว่าเลี้ยงคน"
เราเคยนึกสงสัยหรือไม่ว่า "ทำไมความผูกพันระหว่างคนหนึ่งคนกับหมาหนึ่งตัว จึงมากกว่าคนหนึ่งคนกับคนอีกหนึ่งคน" "ทำไมหมาจึงไม่หมดรักเจ้าของ ทั้งๆที่บางครั้งเมื่อเจ้าของหงุดหงิดก็ดุด่า หรือถึงขั้นเตะ ตี"
ทำไมและทำไม
หรือเพราะความรักความผูกพัน ระหว่างคนกับหมา ไม่มีผลประโยชน์เข้ามาเกี่ยวข้อง ในขณะที่ความรักของคนกับคนมีเงื่อนไขมากกว่า "ความรัก"
แต่ความรักของพ่อแม่ ที่มีให้แก่ลูกเป็นความรัก ที่ไม่มีเงื่อนไขเช่นเดียวกันครับ ยกเว้นบางกรณีจริงๆ ครับ
ทุกวันนี้ เราจึงมักเห็นคนเฒ่าคนแก่อยู่กับบรรดาน้องหมา โดยมีหมาเป็นลูก หลังจากลูกตัวจริงเสียงจริงเติบใหญ่ ต้องจากอกพ่อแม่ไปด้วยเหตุผลนานานับประการ พร้อมกับรอเสียงกริ่งหน้าบ้าน เผื่อวันใดลูกมีเวลาว่างจะมาเยี่ยมเยือน
พระพุทธศาสนาสอนให้คนเป็นคนดี พร้อมกับระบุว่าคนดี ย่อมเป็นที่ปรารถนา ที่ต้องการในที่ทุกหนทุกแห่งในทุกกิจการ และในทุกยุคทุกสมัย คนดีทำให้ครอบครัวเจริญ โรงเรียนเจริญ ชุมชนเจริญ สังคมและประเทศชาติเจริญ คนดีอยู่ในครอบครัวใด โรงเรียนใด และสังคมใด ครอบครัว โรงเรียน และสังคมนั้นๆ ย่อมมีความสุข
โดยสัญลักษณ์ของคนดี ตามหลักพระพุทธศาสนา คือ "ความกตัญญู" ถือเป็นหลักปฎิบัติในการดำเนินชีวิตของสัตบุรุษ
กตัญญูเป็นธรรมอันเป็นมงคลที่ 25 ที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสไว้ โดยเน้นให้นำไปพัฒนาคุณสมบัติของคนดี แปลตามตัวหนังสือคือผู้รู้ว่า คนอื่นทำความความดีอะไรไว้แก่ตนบ้าง เอาความหมายสั้นๆ ว่า "ผู้รู้คุณคน"
การรู้บุญคุณคน หรือรู้อุปการคุณที่ผู้อื่น ทำให้ตนเองนับถือ เป็นหลักแห่งความยุติธรรม และความเป็นธรรมอย่างหนึ่งในสังคมมนุษย์ เพราะเป็นการสอดคล้องกับหลักคำสอนว่า การทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว
พระธรรมโกศาจารย์หรือพระปัญญานันทภิกขุ ได้เคยแสดงพระธรรมเทศนาพิเศษถึง ความกตัญญูกตเวที ว่าเป็นคุณธรรมสูงสุดของชีวิตไว้ว่า คนเรานี้....ถ้าไม่มีหลัก ไม่มีเครื่องยึดเหนี่ยวทางจิตใจ ก็จะปล่อยตัวปล่อยใจไปตามอารมณ์ ไปตามความอยากที่เกิดขึ้น ไม่ได้คิดถึงอะไรทั้งนั้น ไม่ได้คิดถึงพ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย ไม่ได้คิดถึงครูบาอาจารย์ หรือว่าสิ่งเคารพในศาสนา
ไม่ได้คิดถึงเรื่องอย่างนั้น ใจก็ตกต่ำไปอยู่ในอำนาจของพญามาร คือความชั่ว ความร้าย ฝรั่งเขาเรียกว่า "ซาตาน" คือตัวความชั่ว ตัวกิเลสประเภทต่างๆ ที่เกิดกลุ้มรุมจิตใจ แล้วใจไม่มีหลัก ไม่มีเครื่องยึดเหนี่ยว ก็อาจกระทำสิ่งที่ชั่วร้ายขึ้นเมื่อใดก็ได้
ความชั่วก็จะเกิดมากขึ้นในสังคม เพราะขาดฐาน คือคุณธรรมที่เรียกว่า กตัญญูกตเวที
จริงๆ แล้วความกตัญญูกตเวที สามารถทำได้ทุกเวลาครับ โดยไม่จำเป็นต้องรอโอกาส วันพ่อหรือวันแม่ แม้วันแห่งความรัก เพียงแต่ว่าเราเคยคิดที่จะแบ่งเวลาที่เราคิดว่าสำคัญมาดูแลพ่อแม่หรือไม่
แค่คุณคิดถึง เพียงโทรศัพท์มา ท่านก็ดีใจจนน้ำตาไหลแล้วครับ
เพราะพ่อแม่ต้องการความรักจากลูกๆ มากกว่าหมาหนึ่งตัว
หมากับคน ดูเหมือนจะเป็นเพื่อนที่สนิทกันที่สุด ในบรรดาสัตว์ๆทั้งหลาย ที่ดูเหมือนว่าจะมีความรัก ความผูกพันให้แก่กัน ไม่แพ้ความสัมพันธ์ระหว่างคนกับคน
แต่สิ่งหนึ่งที่เรามักได้ยินว่า ความสัมพันธ์ระหว่างคนกับหมา มักบังเกิด แต่มักไม่บังเกิด ระหว่างคนกับคน คือ "ความกตัญญู"
เราจึงมักได้ยินข่าว ลูกทอดทิ้งพ่อแม่ หรือถึงขั้นลูกทำร้ายพ่อแม่ จากบาดเจ็บน้อยหรือบานปลาย เป็นความตายด้วยการฆ่า ในขณะเดียวกัน เราได้ยินข่าวหมาเฝ้าศพเจ้านายของมันไม่ยอมไปไหนด้วยเพราะความรัก ความกตัญญูในเจ้าของที่เลี้ยงมันมา
หลายครั้ง เราจึงมักได้ยินคนเฒ่าคนแก่เปรียบเปรยว่า "เลี้ยงหมาดีกว่าเลี้ยงคน"
เราเคยนึกสงสัยหรือไม่ว่า "ทำไมความผูกพันระหว่างคนหนึ่งคนกับหมาหนึ่งตัว จึงมากกว่าคนหนึ่งคนกับคนอีกหนึ่งคน" "ทำไมหมาจึงไม่หมดรักเจ้าของ ทั้งๆที่บางครั้งเมื่อเจ้าของหงุดหงิดก็ดุด่า หรือถึงขั้นเตะ ตี"
ทำไมและทำไม
หรือเพราะความรักความผูกพัน ระหว่างคนกับหมา ไม่มีผลประโยชน์เข้ามาเกี่ยวข้อง ในขณะที่ความรักของคนกับคนมีเงื่อนไขมากกว่า "ความรัก"
แต่ความรักของพ่อแม่ ที่มีให้แก่ลูกเป็นความรัก ที่ไม่มีเงื่อนไขเช่นเดียวกันครับ ยกเว้นบางกรณีจริงๆ ครับ
ทุกวันนี้ เราจึงมักเห็นคนเฒ่าคนแก่อยู่กับบรรดาน้องหมา โดยมีหมาเป็นลูก หลังจากลูกตัวจริงเสียงจริงเติบใหญ่ ต้องจากอกพ่อแม่ไปด้วยเหตุผลนานานับประการ พร้อมกับรอเสียงกริ่งหน้าบ้าน เผื่อวันใดลูกมีเวลาว่างจะมาเยี่ยมเยือน
พระพุทธศาสนาสอนให้คนเป็นคนดี พร้อมกับระบุว่าคนดี ย่อมเป็นที่ปรารถนา ที่ต้องการในที่ทุกหนทุกแห่งในทุกกิจการ และในทุกยุคทุกสมัย คนดีทำให้ครอบครัวเจริญ โรงเรียนเจริญ ชุมชนเจริญ สังคมและประเทศชาติเจริญ คนดีอยู่ในครอบครัวใด โรงเรียนใด และสังคมใด ครอบครัว โรงเรียน และสังคมนั้นๆ ย่อมมีความสุข
โดยสัญลักษณ์ของคนดี ตามหลักพระพุทธศาสนา คือ "ความกตัญญู" ถือเป็นหลักปฎิบัติในการดำเนินชีวิตของสัตบุรุษ
กตัญญูเป็นธรรมอันเป็นมงคลที่ 25 ที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสไว้ โดยเน้นให้นำไปพัฒนาคุณสมบัติของคนดี แปลตามตัวหนังสือคือผู้รู้ว่า คนอื่นทำความความดีอะไรไว้แก่ตนบ้าง เอาความหมายสั้นๆ ว่า "ผู้รู้คุณคน"
การรู้บุญคุณคน หรือรู้อุปการคุณที่ผู้อื่น ทำให้ตนเองนับถือ เป็นหลักแห่งความยุติธรรม และความเป็นธรรมอย่างหนึ่งในสังคมมนุษย์ เพราะเป็นการสอดคล้องกับหลักคำสอนว่า การทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว
พระธรรมโกศาจารย์หรือพระปัญญานันทภิกขุ ได้เคยแสดงพระธรรมเทศนาพิเศษถึง ความกตัญญูกตเวที ว่าเป็นคุณธรรมสูงสุดของชีวิตไว้ว่า คนเรานี้....ถ้าไม่มีหลัก ไม่มีเครื่องยึดเหนี่ยวทางจิตใจ ก็จะปล่อยตัวปล่อยใจไปตามอารมณ์ ไปตามความอยากที่เกิดขึ้น ไม่ได้คิดถึงอะไรทั้งนั้น ไม่ได้คิดถึงพ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย ไม่ได้คิดถึงครูบาอาจารย์ หรือว่าสิ่งเคารพในศาสนา
ไม่ได้คิดถึงเรื่องอย่างนั้น ใจก็ตกต่ำไปอยู่ในอำนาจของพญามาร คือความชั่ว ความร้าย ฝรั่งเขาเรียกว่า "ซาตาน" คือตัวความชั่ว ตัวกิเลสประเภทต่างๆ ที่เกิดกลุ้มรุมจิตใจ แล้วใจไม่มีหลัก ไม่มีเครื่องยึดเหนี่ยว ก็อาจกระทำสิ่งที่ชั่วร้ายขึ้นเมื่อใดก็ได้
ความชั่วก็จะเกิดมากขึ้นในสังคม เพราะขาดฐาน คือคุณธรรมที่เรียกว่า กตัญญูกตเวที
จริงๆ แล้วความกตัญญูกตเวที สามารถทำได้ทุกเวลาครับ โดยไม่จำเป็นต้องรอโอกาส วันพ่อหรือวันแม่ แม้วันแห่งความรัก เพียงแต่ว่าเราเคยคิดที่จะแบ่งเวลาที่เราคิดว่าสำคัญมาดูแลพ่อแม่หรือไม่
แค่คุณคิดถึง เพียงโทรศัพท์มา ท่านก็ดีใจจนน้ำตาไหลแล้วครับ
เพราะพ่อแม่ต้องการความรักจากลูกๆ มากกว่าหมาหนึ่งตัว