ศรัทธาเป็นเส้นทางไปสู่ปัญญา สิ่งนี้ถึงพร้อมเมื่อบุคคลท่านนั้นตั้งมั่นในวินัยความเคร่งครัดต่อศิลของหน้าที่ ที่จะก่อเป็นกุศลต่อตนเองและแผ่นดิน
สิ่งเหล่านี้คือภูมิปัญญาในการศึกษา เพื่อให้คนเต็มคน
เหตุการณ์ในปี 1904-1907 จักรวรรดิฝรั่งเศสมีอำนาจเรือปืนเหนือราชอาณาจักรไทย
สิ่งใดไม่เกิดประโยชน์ต่อราชอาณาจักรสยาม อำนาจแห่งการข่มเหง รุกรานล่าเมืองขึ้นแทบไม่ต้องอธิบายสำหรับคนมีการศึกษา
คำถามที่ต้องถามเพื่อคิดกันก็คือ ในหลวงรัชกาลที่ 5 จะยอมรับหรือ?
สามัญสำนึกพื้นฐานของข้าราชการที่ดีพึงรู้ว่า พระมหากษัตริย์กับการดูแลแผ่นดินคือจิตวิญญาณและร่างกายเดียวกัน
การถูกจักรวรรดิอันธพาลเอาเปรียบ สร้างแผนที่แนบท้ายเพื่อกินดินแดน ตกลงกันปี 1904 ไว้อย่างหนึ่ง แต่แผนที่ออกมาฝ่ายเดียวตีพิมพ์ในปี 1908 ราชอาณาจักรสยามมิได้รับรู้อย่างสดชื่น
อดทนกัดฟันขัดพระทนต์จนขาว เพื่อเดินทางไปยุโรป เพื่อสร้างดุลอำนาจขึ้นใหม่อย่าให้ชาวยุโรปเอาเปรียบข่มเหง พระองค์นั่งเรือโครงเครงฝ่าพายุคลื่นกลางทะเลไปกลับถึง 9 เดือน เพราะราชอาณาจักรไทยยอมรับคำสัญญาที่สันปันน้ำและแผนที่ 1:50,000
สิ่งนี้คือธงที่ถือกันมาตลอดที่ไม่ให้ปวดร้าวใจกันมาก ท่ามกลางความกดดันของเรือปืนที่เหนือกว่า
หลังกลับจากยุโรปเพราะทรงตรากตรำ สองปีต่อมาพระองค์ก็ประชวรหนักและสวรรคต
คำถามที่ข้าราชการผู้ใหญ่ต้องคิด คือพระเจ้าแผ่นดินจะมีความสุขหรือกับการถูกข่มเหง ตัดเฉือนแผ่นดินให้กับอำนาจเหนือกว่าที่เอาเรือปืนมาข่มเหง
สิ่งเหล่านี้คือความรู้สามัญพื้นฐานสำหรับนักปกครองระดับสูง
รัฐชาติเขมรเขาเพิ่งจะผ่านสงครามกันมา บ้านแตกสาแหรกขาด ประชากรล้มตายไป 2-3 ล้านคน มีจอมทัพรองเท้าแตะเกิดขึ้นใหม่ได้สร้างอำนาจขึ้นใหม่จากกรุงพนมเปญที่ร้างไปแล้ว
เมื่อเขามีอันจะกินก็นึกขึ้นได้ว่า มีเอกสารแผนที่ที่ได้เปรียบที่พอกินดินแดนเข้ามาในทิศตะวันตก อาวุธที่ควักขึ้นมาจากกองขยะของเมืองพนมเปญร้างคือ 1:200,000 ก็นำขึ้นมาเอ่ยอ้างและใช้ประโยชน์
คำถามที่เราจะเอ่ยวจีทางการทูตด้วยความสุภาพว่า แผนที่ดังกล่าวมิได้เป็นประโยชน์ที่จะสร้างความสัมพันธ์ที่ดีต่อกันระหว่างเราและท่าน เพราะเป็นมรดกเถื่อนแห่งจักรวรรดิที่ผู้นำของกัมพูชาก็ลุกขึ้นมาต่อต้านเมื่อครั้งอดีต
รัฐบุรุษเวียดนามก็ต่อต้านสิ่งเหล่านี้ในประวัติศาสตร์
แผนที่ที่ผูกมากับอำนาจอดีตเหล่านี้ในประวัติศาสตร์อาจจะไม่ก่อเกิดปฏิสัมพันธ์ที่สร้างสรรค์ต่อกัน
ประเทศไทยและประชาชนชาวไทยเห็นว่า แผนที่ 1:50,000 หน่วยงานราชการและรัฏฐาธิปัตย์ ได้ใช้แผนที่นี้มาโดยตลอดเสมอมา
#จึงปรึกษามายังกัลยาณมิตรในกระทรวงการต่างประเทศว่าการเขียนแถลงการณ์แบบนี้มันยากไหม?
ยุทธยง ลิ้มเลศวาที
