สายสัมพันธ์ทักษิณ-ฮุนเซน กับชะตากรรมของคนไทย-เขมร

หนึ่งความคิด
สุรวิชช์ วีรวรรณ

 มีคนบอกว่าทักษิณกำลังทำให้ประเทศไทยเดินไปตามโมเดลของฮุนเซนในเขมร จากการที่เขาผลักดันให้ลูกสาวคนเล็ก อุ๊งอิ๊งค์ แพทองธาร ชินวัตร เข้ามาเป็นนายกรัฐมนตรี เช่นเดียวกับที่ฮุนเซนส่งต่ออำนาจให้กับฮุน มาเนต แต่ความจริงแล้วอุ๊งอิ๊งค์กับฮุน มาเนตนั้นมีที่มาแตกต่างกันมาก แม้ทั้งสองจะเป็นลูกของอดีตนายกรัฐมนตรีที่ทรงอิทธิพลของประเทศเหมือนกันก็ตาม


อุ๊งอิ๊งค์นั้นเราไม่ทราบมาก่อนเลยว่า เธอมีความรู้ความสามารถที่โดดเด่นในด้านใด ประวัติการศึกษาของเธอในการสอบเข้ามหาวิทยาลัยเกิดในยุคที่ข้อสอบรั่วและคะแนนสอบครั้งที่สองของเธอเพิ่มขึ้นจากครั้งแรกอย่างน่ากังขา เธอไม่มีประวัติการทำงานทั้งในภาครัฐและเอกชน นอกจากได้มอบหมายให้ดูแลซอฟท์พาวเวอร์ในช่วงประมาณ 1 ปีของรัฐบาลเศรษฐา ทวีสิน

แต่ฮุน มาเนต มีประสบการณ์และบทบาทที่สำคัญในกองทัพของเขมร การมีบทบาทในกองกำลังทหารทำให้เขาได้รับการเคารพนับถือจากกลุ่มทหารและประชาชน ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการสร้างความมั่นคงในเก้าอี้ผู้นำ เขาได้แสดงให้เห็นถึงความสามารถในการบริหารจัดการในระดับสูง โดยเฉพาะในด้านการพัฒนากองทัพ การจัดการกับภัยคุกคามด้านความมั่นคง และการตอบสนองต่อสถานการณ์ต่าง ๆ ซึ่งทำให้เขาได้รับการยอมรับในฐานะผู้นำที่มีวิสัยทัศน์

ฮุน มาเนต มีความเคลื่อนไหวและเข้าร่วมกิจกรรมทางการเมืองอย่างต่อเนื่อง เขาทำงานร่วมกับองค์กรต่าง ๆ และมีส่วนร่วมในการพัฒนานโยบาย ซึ่งเป็นการสร้างภาพลักษณ์ที่ดีในสายตาของประชาชน มีการแสดงออกถึงความคิดและวิสัยทัศน์ในการพัฒนาประเทศ รวมถึงการสนับสนุนการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคม ซึ่งสร้างความเชื่อมั่นในความสามารถของเขาในการนำพาประเทศไปข้างหน้า

การศึกษาของฮุน มาเนตนอกจาก จบจาก United States Army Command and General Staff College ที่ฮุน มาเนต ได้ศึกษาต่อในด้านการทหารแล้ว ยังมีข้อมูลว่าเขาได้ศึกษาที่ Royal Military Academy Sandhurst ในสหราชอาณาจักรซึ่งมีชื่อเสียงในด้านการฝึกอบรมผู้นำทางทหารด้วย นอกจากนี้ ฮุน มาเนต ยังมีการศึกษาด้านการบริหารธุรกิจและการเมืองที่สถาบันอื่น ๆ ในสหรัฐอเมริกา

จะเห็นว่าการเตรียมตัวขึ้นมาเป็นผู้นำประเทศของฮุน มาเนตนั้นมีการเตรียมการเข้าสู่อำนาจแทนบิดาเป็นขั้นเป็นตอน แตกต่างกับอุ๊งอิ๊งค์ ที่แม้เธอจะมาจากกติกาตามรัฐธรรมนูญ แต่เป็นที่รู้กันว่า เพราะเธอมีคุณสมบัติเป็นลูกสาวของทักษิณนั่นเอง ซึ่งเป็นการสะท้อนว่า แท้จริงแล้วพรรคเพื่อไทยเป็นพรรคที่มีทักษิณเป็นเจ้าของ ใครจะมีบทบาทอะไรในพรรคอยู่ที่ทักษิณเพียงคนเดียว

กล่าวกันว่า กษัตริย์นโรดม สีหะวรรณ ของเขมรอยู่ภายใต้อิทธิพลของฮุนเซนในหลายด้าน โดยเฉพาะในเรื่องการเมืองและการบริหารประเทศ ความสัมพันธ์ระหว่างกษัตริย์และฮุนเซนมีลักษณะที่กษัตริย์เป็นผู้สนับสนุนรัฐบาล ซึ่งทำให้หลายคนมีมุมมองว่าเขาอยู่ภายใต้อิทธิพลของฮุนเซนในฐานะผู้นำที่มีอำนาจมากที่สุดในประเทศ

มีนักวิเคราะห์ นักวิชาการ และนักข่าวเคยแสดงความคิดเห็นว่าการสนับสนุนของกษัตริย์ต่อฮุนเซนกำลังทำให้บทบาทของกษัตริย์ลดลง และทำให้รัฐบาลมีอำนาจมากขึ้น ผู้วิจารณ์บางรายเห็นว่าบทบาทของกษัตริย์สีหะวรรณในปัจจุบันถูกลดทอนในทางการเมือง ทำให้สถาบันกษัตริย์กลายเป็นเพียงสัญลักษณ์เท่านั้น

สำหรับทักษิณหลังจากพ้นโทษจากการถูกศาลตัดสินว่าทุจริตคดโกงแผ่นดินให้จำคุกรวมกันราว 10 ปี แต่ได้รับพระราชทานอภัยโทษเหลือเพียง 1 ปี แต่เขาไม่ติดคุกแม้แต่วันเดียว โดยอ้างว่ามีอาการป่วยปางตายต้องนอนรักษาตัวในโรงพยาบาลตำรวจนานถึง 6 เดือนจนได้รับการพักโทษ ตอนนี้แม้จะถูกหน่วยงานต่างๆ ตรวจสอบในเรื่องนี้ แต่เชื่อว่าด้วยอำนาจทางการเมืองของทักษิณในเวลานี้ คงไม่มีใครสามารถกระทำอะไรเขาได้ และเขาเองก็ไม่ได้แสดงความยี่หระต่อข้อกล่าวหาเหล่านี้เลย

วันนี้ทักษิณเข้ามามีบทบาททางการเมืองมากขึ้น ผิดกับที่เขาเคยพูดเมื่อหลบหนีในต่างประเทศว่าจะกลับประเทศไทยมาเพื่อเลี้ยงหลานและจะวางมือทางการเมือง เหตุผลสำคัญที่สุดก็คงเพราะเขารู้ถึงศักยภาพของอุ๊งอิ๊งค์ลูกสาวเขานั่นเองว่า ไม่มีความรู้ความสามารถที่จะบริหารประเทศได้ตามลำพัง แม้ทักษิณจะส่งมือไม้ของตัวเองหลายคนเข้าไปล้อมรอบอุ๊งอิ๊งค์ก็ตาม

แม้ว่าอุ๊งอิ๊งค์จะเป็นนายกรัฐมนตรีที่ถูกตั้งคำถามถึงความรู้ความสามารถมีคนบอกว่า ตอนที่เธอให้สัมภาษณ์นิตยสารฟอร์บส์นั้น พิธีกรถามว่า มีธุรกิจยักษ์ใหญ่เข้ามาลงทุนในประเทศคุณจะตอบสนองด้วยโครงสร้างพื้นฐานและทักษะแรงงานอย่างไรเพื่อให้นักลงทุนมั่นใจสูงสุดและมีความยั่งยืน อุ๊งอิ๊งค์ตอบว่า ดิฉันเป็นนายกรัฐมนตรีหญิงคนเดียวในอาเซียนและเป็นนายกฯ หญิง 2 คนในเอเปคคือไทยกับเปรู

 แสดงให้เห็นว่า ไม่ว่าเขาจะถามอะไรมา เธอจะตอบด้วยคำตอบที่เธอเตรียมมา ซึ่งเราจะเห็นว่า สิ่งที่เธอพอจะพูดได้ก็คือ เรื่องซอฟท์พาวเวอร์กับเรื่องการท่องเที่ยวเท่านั้น แต่ตอบคำถามที่ซับซ้อนหรือต่างจากนี้ไม่ได้ จนมีคนสรุปว่ายิ่งลักษณ์อาของเธอที่ว่าแย่แล้วยังดูดีกว่า

ตอนนี้มีข่าวว่าอุ๊งอิ๊งค์กับฮุน มาเนตนั้นพูดคุยเรื่องการหาประโยชน์จากพื้นที่ที่ทั้งสองฝ่ายอ้างสิทธิ์มาแล้วตั้งแต่เจอกันที่เวียงจันทน์ และเป็นนโยบายที่ทักษิณประกาศว่าจะต้องเดินหน้าเพื่อขุดพลังงานในอ่าวไทยมาใช้ซึ่งไม่รู้ว่าเขาพูดในฐานะอะไร ในฐานะพ่อของนายกรัฐมนตรีหรือในฐานะเจ้าของพรรคเพื่อไทยที่เป็นแกนนำจัดตั้งรัฐบาล แต่เราต้องไม่ลืมว่า ฮุนเซนเคยตั้งทักษิณเป็นที่ปรึกษาด้านเศรษฐกิจของเขา
อุ๊งอิ๊งค์จึงต้องผลักดันเรื่องการเจรจาผลประโยชน์กับเขมรให้เดินหน้าให้ได้เธอพูดว่า MOU2544ไม่สามารถยกเลิกได้เพราะกัมพูชาจะฟ้อง ทั้งที่กระทรวงการต่างประเทศเคยเสนอให้ยกเลิกมาครั้งหนึ่งในสมัยของอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ เป็นนายกรัฐมนตรีแต่เกิดการยุบสภาเสียก่อน และกฤษฎีกาก็บอกว่า MOU สามารถยกเลิกได้

 หลายคนตกใจกับคำพูดของอุ๊งอิ๊งค์เธอบอกว่า MOU เขียนไว้ไม่มีอะไรเกี่ยวข้องกับเกาะกูด ไปดูเส้นที่เขาตีได้เลย เขาเว้นเกาะกูดไว้ให้เรา และที่คุยกันไม่ได้พูดคุยกันพื้นที่ดิน เราคุยกันในพื้นที่ทะเลว่าสัดส่วนเป็นอย่างไร นอกจากนั้นอุ๊งอิ๊งค์ยังพูดด้วยว่า ทำไมถึงต้องมี MOU เพื่อจะให้รู้ว่าข้อไม่เห็นด้วยเอามาคุยกันว่าไม่เห็นด้วยเรื่องอะไร เช่น การขีดเส้นไม่เหมือนกัน คุยกันไปคุยกันมาไม่ลงตัว เส้นนี้ฉันก็ไม่ถอยเธอก็ไม่ถอย แล้วอย่างไรดี ก็แบ่งผลประโยชน์กันไง

เพราะคำพูดของอุ๊งอิ๊งค์เท่ากับยอมรับเส้นที่กัมพูชาขีดมาแล้วเว้นเกาะกูดของเราเป็นตัว U เท่ากับเธอยอมรับการมีอยู่ของเส้นที่เขมรขีดมา เพราะเส้นนั้นเท่ากับไทยไม่มีอาณาเขตทางทะเลรอบเกาะกูดเพราะพื้นที่ส่วนล่างเป็นของเขมร และการที่เธอบอกว่า ฉันไม่ถอยเธอไม่ถอยก็แบ่งประโยชน์กันไง ก็เท่ากับยอมรับให้แบ่งประโยชน์ในพื้นที่ที่เราเชื่อว่าเป็นของเราให้เขมรครึ่งหนี่ง
ถามว่าทำอย่างนั้นได้ไหม คือขุดทรัพยากรมาแบ่งปันกันก่อน เรื่องพื้นที่เขตแดนค่อยว่ากัน ตอบว่าทำไม่ได้ เพราะ mou 44 ข้อ 2 ระบุว่า การเจรจาสำหรับทำข้อตกลงสำหรับการพัฒนาร่วมทรัพยากรปิโตรเลียมและการตกลงแบ่งเขตสำหรับอาณาเขตทางทะเลนั้นให้จัดทำไปพร้อมกันในลักษณะที่ไม่อาจแบ่งแยกกันได้ แสดงให้เห็นว่า อุ๊งอิ๊งค์ไม่รู้เลยว่า MOU มีเนื้อหาว่าอย่างไร นอกจากทำตามคำสั่งพ่อของเธอที่ให้เจรจากับเขมรเพื่อแบ่งประโยชน์กัน

ไม่รู้หรอกว่า เราจะอยู่ในสภาวะจำยอมภายใต้นายกรัฐมนตรีชื่อ อุ๊งอิ๊งค์ แพทองธารไปอีกนานเท่าไหร่ เธอจะแสดงบทบาทเป็นนายกรัฐมนตรีภายใต้การกำกับอยู่หลังม่านของทักษิณไปอีกนานไหม แต่ต้องยอมรับว่า การเมืองไทยเดินทางมากถึงจุดที่เป็นทางแยกที่มีทางเลือกไม่เดินไปกับทักษิณก็ต้องไปกับพรรคประชาชนของธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ ที่ทักษิณเคยเตือนว่าอย่ายุ่งกับโครงสร้างสิ่งที่ประชาชนคนไทยเคารพนับถือ แต่ดูแล้วทั้งสองพรรคมีความเห็นไม่แตกต่างกันนักในการแบ่งปันผลประโยชน์ในพื้นที่ที่อ้างว่าทับซ้อนกับเขมร ซึ่งเราเห็นว่าพรรคประชาชนไม่ได้พูดถึงเรื่องนี้เลย

 สายสัมพันธ์ระหว่างทักษิณกับฮุนเซนเดินมาถึงในวันที่ทั้งสองฝ่ายต่างมีอำนาจมากในประเทศ การที่ชนชั้นนำในสังคมไทยต้องพึ่งพาทักษิณเพื่อรับมือกับความท้าทายกำลังจะแลกกับการที่ทักษิณจะพาประเทศไทยเดินไปทางไหนก็ได้ ก็ไม่รู้เหมือนกันว่า ประชาชนที่รักชาติรักแผ่นดินที่กำลังอ่อนแอจะมีแรงต้านทานไว้ได้แค่ไหน