แก้กฎหมายบังคับใช้จริยธรรม : ทำคนเลวให้เป็นคนดี

“กฎหมายคือศีลธรรมที่เขียนเป็นตัวอักษร ส่วนศีลธรรมคือ กฎแห่งมโนธรรม” วาทะของสี จิ้นผิง

คำพูดข้างต้นของประธานาธิบดี สี จิ้นผิง ได้นำมากล่าวไว้ในหนังสือ Xi Jinping the Governance of China
เมื่อได้อ่านแล้วทำให้มองเห็นแนวคิดในการปกครองของผู้นำจีนอย่างชัดเจนว่า นอกจากยึดกฎหมายแล้วยังคำนึงถึงคุณธรรม และจริยธรรมควบคู่กันไปด้วย

ดังนั้น จึงไม่แปลกที่การปราบปรามการทุจริต คอร์รัปชันในยุคของท่านผู้นี้ จึงทำได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเกิดประสิทธิผลอย่างเป็นรูปธรรม สามารถจับกุมได้ทั้งเสือ และแมลงวัน คือจับได้ทั้งตัวใหญ่และตัวเล็ก

อันที่จริงการปกครองที่ใช้ทั้งกฎหมาย และคุณธรรมควบคู่กันมิใช่ของใหม่แต่ได้เกิดขึ้นในโลกมาแล้ว 2,500 กว่าปี จะเห็นได้จากการปกครองสังฆมณฑลของพระพุทธเจ้าที่ใช้ทั้งพระวินัยอันเปรียบได้กับกฎหมาย และพระธรรมอันเป็นกฎแห่งจริง ซึ่งเกิดจากการฝึกจิตให้รู้แจ้งเห็นจริงแล้วไม่ทำสิ่งชั่วร้าย เนื่องจากมีความละอายต่อบาป (หิริ) และเกรงกลัวต่อผลของบาป (โอตตัปปะ) เช่น ถ้าคนมีเมตตาก็จะไม่ฆ่าสัตว์และถ้ามีสันโดษ 3 ก็จะไม่คดโกง เป็นต้น

ด้วยเหตุนี้ คุณธรรมและจริยธรรมจึงเป็นสิ่งจำเป็นในการควบคุมพฤติกรรมของปุถุชนคนมีกิเลส โดยเฉพาะนักการเมืองที่มีโอกาสในการแสวงหาประโยชน์ในทางมิชอบ เพื่อสนองความต้องการของตน โดยใช้อำนาจรัฐเป็นเครื่องมือ

ในขณะนี้มีข่าวว่าจะมีการแก้ไขรัฐธรรมนูญเป็นรายมาตรา โดยเฉพาะมาตราที่เกี่ยวกับจริยธรรม และบทบาทของศาลรัฐธรรมนูญ รวมไปถึงองค์กรอิสระ

ส่วนว่าจะแก้อย่างไร และแก้แล้วทำให้ประเทศได้ผู้แทนที่เป็นคนดีเพิ่มขึ้นหรือเลวน้อยลง เป็นเรื่องของสภาฯ

แต่ถึงแม้จะไม่เห็นรายละเอียดในการเสนอแก้ไข แต่ก็พออนุมานได้ว่าแก้แล้วจะทำให้คนเลวมากเป็นคนเลวน้อย และคนเลวน้อยกลายเป็นคนดีแน่นอน ทั้งนี้อนุมานจากมูลเหตุจูงใจดังต่อไปนี้

1. เนื่องจากมีกรณีของนายเศรษฐา ทวีสิน ต้องพ้นจากตำแหน่งนายกรัฐมนตรี เนื่องจากทำผิดจริยธรรมอย่างไร ตามคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญจากการแต่งตั้งนายพิชิต ชื่นบาน ซึ่งเคยต้องโทษจำคุกเป็นรัฐมนตรี

2. จากกรณีในข้อที่ 1 ทำให้ สส.หลายคนที่อยู่ในข่ายจะได้รับการแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรี แต่ต้องพลาดโอกาสเนื่องจากเกรงว่า นางสาวแพทองธาร ชินวัตร นายกรัฐมนตรี จะเกิดเหตุการณ์ในทำนองเดียวกับนายเศรษฐา ทวีสิน

3. ด้วยเหตุตามข้อ 2 กฎหมายที่บังคับใช้เกี่ยวกับจริยธรรม จึงเป็นศัตรูร่วมของนักการเมืองทุกคนที่มีพฤติกรรมด่างพร้อยที่อยากเป็นรัฐมนตรีทุกคน และนี่เองคือมูลเหตุจูงใจให้แก้ไขกฎหมายเพื่อให้ย่อหย่อนหรือตัดทิ้งไป

แต่อย่างไรก็ตาม การแก้กฎหมายเพื่อสนองความต้องการของตน อันเป็นปัจเจกคงจะทำได้ไม่ง่าย ถ้า สส.มีจุดยืนชัดเจนในการยึดความถูกต้อง โดยคำนึงถึงประโยชน์ของประเทศชาติและประชาชนโดยรวม และที่สำคัญกว่านี้ก็คือ ถ้าประชาชนตื่นตัวและรู้เท่าทันนักการเมือง ก็คงจะได้เห็นการชุมนุมคัดค้าน เฉกเช่นการออกกฎหมายนิรโทษกรรมแบบเหมาเข่ง และสุดท้ายก็แก้ไม่ได้

อีกประการหนึ่ง ในแง่ของศาสนาพุทธที่ว่าด้วยกฎแห่งกรรม ถึงแม้จะแก้กฎหมายให้คนเลวเป็นคนดี ก็ใช่ว่าการทำชั่วเป็นผลดีเพราะคนที่ทำชั่วก็จะยังต้องรับผลของกรรมชั่วอยู่นั่นเอง ในทำนองเดียวกัน หนังสือแจกงานศพของคนชั่ว แต่มีประวัติที่เขียนบอกถึงแต่ความดีทำให้คนดีไม่รู้เรื่องเกี่ยวกับพฤติกรรมของคนอ่านแล้วเชื่อว่าเป็นคนดี แต่ผลของกรรมที่คนตายกระทำก็จะไร้ผล โดยนำจุติวิญญาณไปสู่ภพภูมิที่ไม่ดีอยู่นั่นเอง

ฉันใดก็ฉันนั้น การแก้กฎหมายให้คนทำชั่วผิดจริยธรรมถึงแม้จะรอดพ้นในทางกฎหมาย แต่ในทางสังคมคนที่รู้เรื่องดีก็ไม่ยอมรับว่าเป็นคนดีอยู่นั่นเอง