บทเรียนที่พรรคก้าวไกลต้องจำ

การยุบพรรคก้าวไกลไม่ใช่เรื่องเหนือความคาดหมาย เพราะตุลาการศาลรัฐธรรมนูญเคยมีมติมาแล้วในคำวินิจฉัยที่ 3/2567 เมื่อวันที่ 31 มกราคม 2567 ว่าพรรคนี้มีความมุ่งหมายที่จะเซาะกร่อนบ่อนทำลายสถาบันกษัตริย์ เป็นการใช้สิทธิหรือเสรีภาพที่จะส่งผลเป็นการบั่นทอนทำลายหลักการพื้นฐานของรัฐธรรมนูญ และสั่นคลอนคติรากฐานของการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขของไทยที่ดำรงอยู่ ให้เสื่อมทรามหรือสิ้นสลายไป ตามมาตรา 49 ของรัฐธรรมนูญ

ศาลรัฐธรรมนูญเคยวินิจฉัยไว้แล้วก่อนหน้านี้ว่า “การที่ผู้ถูกร้องทั้งสองเสนอให้มาตรา 112 ออกจากลักษณะหนึ่งความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักร เป็นการกระทำเพื่อมุ่งหวังให้ความผิดตามมาตรา 112 เป็นความผิดที่ไม่มีความสำคัญและความร้ายแรงระดับเดียวกับความผิดในหมวดของลักษณะ 1 และไม่ให้ถือเป็นความผิดที่กระทบต่อความมั่นคงของประเทศอีกต่อไป มีเจตนามุ่งหมายที่จะแยกสถาบันพระมหากษัตริย์กับความเป็นชาติไทยออกจากกัน ซึ่งเป็นอันตรายต่อความมั่นคงของรัฐอย่างมีนัยสำคัญ”

“การที่ผู้ถูกร้องทั้งสองเสนอแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 และใช้เป็นนโยบายพรรคในการหาเสียงเลือกตั้งดังกล่าวมีเจตนาเซาะกร่อนบ่อนทำลายสถาบันพระมหากษัตริย์เป็นเหตุให้ชำรุดทรุดโทรมเสื่อมทรามหรืออ่อนแอลงนำไปสู่การล้มล้างการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขในที่สุด”

เพียงแต่ในการวินิจฉัยครั้งแรกนั้นศาลเพียงแค่สั่งให้หยุดการกระทำเท่านั้น และเมื่อ กกต.ยื่นคำร้องศาลรัฐธรรมนูญให้ยุบพรรคก้าวไกลและตัดสิทธิกรรมการบริหารพรรคจากมติดังกล่าว จึงนำมาสู่การที่ศาลรัฐธรรมนูญสั่งยุบพรรคในวันนี้

โดยการวินิจฉัยยุบพรรคนั้นตุลาการศาลรัฐธรรมนูญได้หักล้างข้อต่อสู้ของพรรคก้าวไกลในทุกประเด็น และชี้ว่าการวินิจฉัยไว้แล้วในครั้งนั้น (3/2567) ผูกพันกับทุกองค์กรรวมทั้งศาลรัฐธรรมนูญ ดังนั้นจึงต้องมีคำวินิจฉัยยุบพรรคก้าวไกลอย่างไม่อาจจะหลีกเลี่ยงได้ โดยมีมติเป็นเอกฉันท์ 9-0

ต้องยอมรับว่า เป็นเรื่องน่าเสียดายที่คนรุ่นใหม่ซึ่งมีความมุ่งหวังทางการเมืองตั้งพรรคการเมืองขึ้นมาเพื่อต่อสู้ในระบอบประชาธิปไตย และทำให้คนรุ่นใหม่จำนวนมากตื่นตัวและสนใจเข้ามาเล่นการเมือง แต่พรรคการเมืองพรรคนี้กลับถูกครอบงำด้วยความคิดปฏิกษัตริย์นิยมซึ่งเป็นแนวคิดที่ขัดแย้งกับระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข และสุดท้ายศาลรัฐธรรมนูญซึ่งเป็นองค์ประกอบของรัฐย่อมจะต้องปกป้องระบอบของรัฐเป็นสำคัญ

จากพรรคอนาคตใหม่มาเป็นพรรคก้าวไกลและจะเป็นพรรค...หากจะต่อสู้ต่อไปในทางการเมืองเพื่อให้ได้เข้าไปบริหารประเทศนั้น จะต้องลบล้างความคิดปฏิกษัตริย์นิยมออกไปจากพรรค และขจัดความคิดที่เป็นปฏิปักษ์กับระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขที่ครอบงำพรรคให้หมดไป เพื่อไม่ให้เกิดการถูกยุบพรรคซ้ำๆ อีก เพราะไม่มีวันที่กฎหมายและกลไกของรัฐจะยอมให้กระทำเช่นนั้นได้

ถ้าพรรคใหม่ของพวกเขายังมีความคิดแบบเดิม และยังเชื่อแนวทางที่ท้าทายต่อสถาบันกษัตริย์ สนับสนุนการลดทอนบทบาท และสถานะของสถาบันกษัตริย์ในอนาคตก็จะต้องถูกยุบพรรคอีกอย่างแน่นอนไม่ว่าจะชนะเลือกตั้งขนาดไหน

ต้องยอมรับว่าความคิดของผู้ก่อตั้งพรรคและอาจจะพูดว่าเป็นเจ้าของพรรคก็ได้อย่างธนาธร จึงรุ่งเรืองกิจ มีบทบาทเป็นผู้ชี้นำทางจิตวิญญาณของพรรค และความคิดของปิยบุตร แสงกนกกุล อีกหนึ่งในผู้ก่อตั้งพรรคที่มีความคิดอย่างชัดแจ้งที่ท้าทายการดำรงอยู่ของสถาบันกษัตริย์จะยังคงมีอิทธิพลเหนือพรรค แต่การเป็นพรรคการเมืองนั้นจะต้องขจัดการมีอิทธิพลเหนือพรรคของปัจเจกบุคคลออกไป ต้องเป็นพรรคที่ไม่มีใครคนใดคนหนึ่งเป็นเจ้าของ

การที่คนรุ่นใหม่เข้ามาก่อตั้งพรรคการเมืองเป็นเรื่องที่ดี และความจริงแล้วการก่อตั้งพรรคการเมืองของคนรุ่นใหม่ในหลายประเทศที่ประสบความสำเร็จมีจำนวนมากเช่น พรรค En Marche! (La République En Marche!) ในฝรั่งเศส โดยผู้ก่อตั้งคือเอ็มมานูเอล มาครง เขาก่อตั้งพรรคนี้เมื่อตอนอายุ 39 ปี ในวันที่ 6 เมษายน 2016

มาครงชนะการเลือกตั้งประธานาธิบดีฝรั่งเศสในปี 2017 และ En Marche! ได้รับเสียงข้างมากในสมัชชาแห่งชาติในเวลาไม่นาน หลังจากนั้นพรรคการเมืองนี้ซึ่งขึ้นชื่อในเรื่องนโยบายสายกลางได้เปลี่ยนโฉมหน้าทางการเมืองของฝรั่งเศสอย่างรวดเร็ว

พรรค Podemos ของสเปน ผู้ก่อตั้งคือกลุ่มนักวิชาการและนักเคลื่อนไหวที่ก้าวหน้าซึ่งส่วนใหญ่เป็นคนหนุ่มสาวรวมถึงปาโบล อิเกลเซียส ก่อตั้งขึ้นในเดือนมกราคม 2014 ในการเลือกตั้งสภายุโรปปี 2014 Podemos ได้รับคะแนนเสียง 8% ในสเปนพรรคยังคงทำผลงานได้อย่างแข็งแกร่งในการเลือกตั้งระดับชาติครั้งต่อมาจนกลายเป็นพลังสำคัญในวงการการเมืองของสเปน และในที่สุดก็กลายเป็นส่วนหนึ่งของรัฐบาลผสม

พรรคโจรสลัด (Pirate Party) ในไอซ์แลนด์ผู้ก่อตั้งคือBirgitta Jónsdóttir และนักเคลื่อนไหวคนอื่นๆ รวมถึงคนหนุ่มสาวจำนวนมาก ก่อตั้งเมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน 2012 พรรคโจรสลัดประสบความสำเร็จอย่างมากในไอซ์แลนด์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการเลือกตั้งรัฐสภาปี 2016 ซึ่งพรรคได้กลายเป็นพรรคการเมืองที่ใหญ่เป็นอันดับสามของประเทศ โดยสนับสนุนสิทธิทางดิจิทัลความเป็นส่วนตัวและประชาธิปไตยโดยตรง

พรรคขบวนการห้าดาว (Movimento 5 Stelle) ในอิตาลีผู้ก่อตั้งคือ Beppe Grillo (นักแสดงตลก) และ GianrobertoCasaleggio ก่อตั้งในวันที่ 4 ตุลาคม 2009 พรรคได้รับการสนับสนุนอย่างมากจากกลุ่มคนหนุ่มสาวและเติบโตอย่างรวดเร็วจนกลายเป็นพรรคการเมืองเดียวที่ใหญ่ที่สุดในรัฐสภาอิตาลี หลังการเลือกตั้งทั่วไปในปี 2018 พรรคนี้เป็นส่วนหนึ่งของรัฐบาลผสมในหลายๆ จุด

การก่อตั้งพรรคของคนรุ่นใหม่และการทำให้คนรุ่นใหม่จำนวนมากมีความตื่นตัวทางการเมืองเป็นเรื่องที่ดี พรรคอนาคตใหม่ประสบความสำเร็จในการเลือกตั้งครั้งแรก และกลายเป็นพรรคอันดับ 1 ในนามของพรรคก้าวไกล

แน่นอนว่า แม้จะมีคำพิพากษาของพรรคแต่ก็ยังจะต้องเดินหน้าต่อไปในนามของพรรค... ก็ต้องทบทวนบทเรียนให้ได้ว่า อะไรที่ทำให้พรรคต้องมาประสบชะตากรรมเช่นนี้ซ้ำแล้วซ้ำเล่า หากต้องการต่อสู้ต่อไปโดยมีเป้าหมายที่จะเข้ามาบริหารประเทศตามแนวคิดและอุดมการณ์ของตัวเอง และต้องลบล้างความคิดเป็นศัตรูกับระบอบและอุดมการณ์ของรัฐ อย่าดึงสถาบันกษัตริย์ลงมาสู่การเมือง เพราะสถาบันกษัตริย์นั้นทรงอยู่เหนือการเมือง มีสายสัมพันธ์ที่ผูกพันลึกซึ้งระหว่างประชาชนกับพระมหากษัตริย์ที่เชื่อมโยงกันในฐานะศูนย์รวมจิตใจที่ประชาชนเคารพสักการะ

การวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญนั้นได้อธิบายอย่างชัดแจ้งในหลักการและเหตุผลของกฎหมายที่เป็นหลักการในประเทศประชาธิปไตยที่เป็นหลักการสากล การยุบพรรคการเมืองที่ไม่เห็นด้วยกับความเชื่อและอุดมคติของรัฐหรือละเมิดรัฐธรรมนูญเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นได้ การยุบพรรคถือเป็นมาตรการสุดท้ายหากการกระทำของพรรคการเมืองนั้นส่งผลกระทบต่อระบอบและอุดมการณ์ของรัฐ ไม่ว่าในประเทศไหนก็จะถูกยุบพรรคเช่นเดียวกัน

แม้มีคนบอกว่าการยุบพรรคก้าวไกลจะยิ่งทำให้พรรคของพวกเขาเติบโตยิ่งขึ้น ผมคิดว่านั่นเป็นเรื่องที่ไม่อาจคาดหมายได้ แต่ถ้าทำผิดกฎหมายอย่างไรเสียกฎหมายก็ต้องบังคับใช้

แน่นอนพรรคใหม่ของพวกเขาจะต้องเดินทางต่อไป เพื่อผลักดันความหวังและอุดมการณ์ของตัวเอง แต่ถ้าพวกเขาจะให้ได้มาถึงอำนาจรัฐ เพื่อทำอุดมการณ์ตัวเองให้ปรากฏผล ต้องทบทวนความผิดพลาดที่ผ่านมาไม่เช่นนั้นชะตากรรมของพวกเขาก็จะซ้ำรอยกับอดีต
 
ติดตามผู้เขียนได้ที่ https://www.facebook.com/surawich.verawan