โลกยังเสี่ยงภาวะสงคราม

ปี 2024 จะมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อความเป็นไปของโลกด้านการเมือง เศรษฐกิจและความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ จะเป็นตัวตัดสินอนาคตของผู้นำหลายชาติ

ถึงวาระจะต้องเลือกตั้งผู้นำสหรัฐฯ ซึ่งประธานาธิบดีโจ ไบเดน ยังอยู่ในสภาวะลูกผีลูกคน ไม่แน่ใจว่าจะเป็นคู่ชิงหรือไม่ด้วยเหตุที่ความนิยมตกต่ำ และสังขารร่วงโรย

โจ ไบเดน ยังโดนกระบวนการถอดถอนโดยสภาผู้แทนฯ และความเสี่ยงว่าจะโดนคดีอาญาพ่วงกับลูกชายซึ่งอยู่ในอาการหนักด้วยหลายคดีร้ายแรง

คู่ชิงผู้นำตัวเต็งอีกราย โดนัลด์ ทรัมป์ เป็นอดีตประธานาธิบดีจะได้ลงสมัครหรือไม่เพราะมีคดีอาญาหลัก อย่างน้อยสามข้อหารวม 91 กระทง

ถือว่าเป็นความผันผวนของการเมืองสหรัฐฯ และผู้นำโดยระบบการเลือกตั้งซึ่งมีสองพรรคใหญ่และตัวแทนยังถือว่าเป็นสุดยอดของผู้มีฝีมือเพราะทั้งโจ ไบเดน และโดนัลด์ ทรัมป์ จัดอยู่ในกลุ่มผู้สูงอายุ

ต้องรอดูว่าระบบเลือกตั้งของสหรัฐฯ และคนอเมริกันจะเลือกใครเป็นผู้กำหนดเส้นทางอนาคตของประเทศท่ามกลางปัญหาเศรษฐกิจที่ยากจะแก้ไขได้

ไม่ว่าใครจะมาจะต้องเกี่ยวกับการตัดสินใจในสงครามระหว่างยูเครนและรัสเซีย ซึ่งสหรัฐฯ และยุโรปออกอาการว่าจะไม่สนับสนุนยูเครนอย่างเต็มที่อีกแล้ว

นั่นเป็นเพราะโอกาสที่ยูเครนจะชนะสงครามไม่มีเลยและยังจะต้องใช้เงินงบประมาณมหาศาล อาวุธยุทโธปกรณ์โดยที่กำลังทหารของยูเครนมีน้อย

ประชาชนที่เหลือประมาณ 20 ล้านคน คงไม่เหลือคนหนุ่มสาวมากพอที่จะระดมให้เป็นทหารได้หลังจากการสูญเสียอย่างหนักในช่วงเกือบสองปีที่ผ่านมา

การตัดสินใจของผู้นำสหรัฐฯ จะผูกโยงกับอนาคตของยูเครนและยุโรปทางด้านความไว้เนื้อเชื่อใจว่าสหรัฐฯ จะยังเป็นผู้นำของกลุ่มนาโตได้อีกหรือไม่

ยุโรปอยู่ในสภาพอ่อนแอด้วยปัญหาเศรษฐกิจอันเป็นผลมาจากการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจรัสเซียซึ่งส่งผลกระทบอย่างแรงด้วยปัญหาพลังงาน และเงินเฟ้อรวมถึงรายได้ของประชาชนที่ลดลง

อีกวิกฤตคือสงครามระหว่างอิสราเอลกับกลุ่มติดอาวุธฮามาส ในปาเลสไตน์ซึ่งยังไม่มีวี่แววว่ากองทัพอิสราเอลจะสามารถพิชิตศึกได้ในเร็ววัน

กว่าสองเดือนของการปฏิบัติการในฉนวนกาซาทำให้ชาวปาเลสไตน์เสียชีวิตมากกว่า 2 หมื่นราย โดยส่วนใหญ่เป็นเด็กและผู้หญิง มีผู้บาดเจ็บกว่า 5 หมื่นราย บ้านเมืองพินาศย่อยยับไม่สามารถอยู่อาศัยได้

โครงสร้างสาธารณูปโภคทุกชนิดโดยเฉพาะโรงพยาบาลถูกทำลายเสียหายแทบไม่เหลือทั่วทั้งฉนวนกาซา ประชาชนอดอยากและไร้ที่อยู่อาศัยเกือบ 2 ล้านคน โดยอิสราเอลไม่ยอมหยุดยิงแม้จะมีแรงกดดันจากประชาคมโลกและสหประชาชาติ

ผู้นำสหรัฐฯ ซึ่งต้องเป็นโจ ไบเดนในช่วงนี้ จะต้องตัดสินใจว่าจะทำอย่างไรเพื่อให้อิสราเอลหยุดการฆ่าล้างผลาญประชาชนในฉนวนกาซา

สงครามในดินแดนปาเลสไตน์ได้ทำให้สหรัฐฯ และอิสราเอลถูกกล่าวหาว่าประกอบอาชญากรรมสงคราม และการฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ ละเมิดกฎหมายระหว่างประเทศ

เงื่อนไขที่ผู้นำอิสราเอลกำหนดไว้ทำให้มีโอกาสจะหยุดยั้งสงครามได้ในเร็ววัน โดยเฉพาะ 3 ประเด็น นั่นคือการกวาดล้างกลุ่มติดอาวุธฮามาส ให้ปาเลสไตน์เป็นเขตปลอดทหาร และปลอดจากกลุ่มพฤติกรรมรุนแรง

นั่นหมายความว่าอิสราเอลจะต้องฆ่าชาวปาเลสไตน์อีกมากมายภายใต้ข้ออ้างว่าจะต้องกวาดล้างกลุ่มติดอาวุธในปาเลสไตน์และประชาคมอาหรับมุสลิมจะยอมทนได้นานแค่ไหน

ทั้งยังมีความเสี่ยงว่าสงครามอาจจะลุกลามไปยังประเทศใกล้เคียงเพราะมีกองกำลังติดอาวุธในเลบานอนและกลุ่มกบฏฮูตีในเยเมนกำลังปฏิบัติการเพื่อสร้างปัญหาให้อิสราเอล

การเปิดแนวรบใหม่จะทำให้อิสราเอลต้องทำให้สหรัฐฯ เข้าร่วมแก้ปัญหาซึ่งจะนำไปสู่การขยายตัวของสงครามเช่นกัน

ในกรณีเช่นนั้นจะเกิดวิกฤตต่อเศรษฐกิจของโลกด้วยปัญหาการเดินเรือผ่านทะเลแดงและการขนส่งพลังงานจะทำให้ค่าใช้จ่ายทุกด้านสูงขึ้นสำหรับประชาชนเกือบทั่วโลก

ประเด็นที่ต้องจับตาดูต่อไปคือผลการเลือกตั้งประธานาธิบดีของไต้หวันซึ่งจะเป็นใครเพราะคู่ชิงจะเป็นตัวกำหนดความสัมพันธ์ระหว่างไต้หวันกับจีน รวมทั้งบทบาทของสหรัฐฯ อีกด้วย

วิกฤตในทะเลจีนใต้ก็ยังเป็นจุดที่สามารถทำให้เกิดการประทะกันด้วยกำลังอันเนื่องมาจากบทบาทของสหรัฐฯ ที่ส่งกองทัพเรือมาตระเวนเพื่อไม่ให้จีนได้กด ทั้งไต้หวันและฟิลิปปินส์

สถานการณ์ในเมียนมาก็เป็นจุดเปราะบางเพราะความอยู่รอดของรัฐบาลทหารจะเป็นตัวกำหนดอนาคตของประเทศ ถ้าชนเผ่ากลุ่มต่างๆ สามารถยึดพื้นที่และคุมสภาพเหนือกว่ารัฐบาลกลางจะทำให้เกิดปัญหาหลายด้าน

นั่นจะนำไปสู่การแทรกแซงโดยชาติมหาอำนาจเช่นสหรัฐฯ และจีนซึ่งจะไม่ยอมให้รัฐบาลทหารพม่าพ่ายแพ้ต่อกองกำลังชนกลุ่มน้อยซึ่งได้รับการสนับสนุนจากโลกตะวันตก

ท่าทีของอินเดียต่อกลุ่มบริกส์ ก็จะทำให้บทบาทและการขยายตัวของกลุ่มเป็นอย่างรวดเร็วหรือไม่เพราะจีนและอินเดียซึ่งเป็นสมาชิกหลักยังมีปัญหาชายแดนกันอยู่ซึ่งยากที่จะหาจุดลงตัวได้ง่าย

โดยสภาพแล้วโลกยังห่างไกลจากความสงบสุขเพราะสหรัฐฯ ย่อมไม่ยอมสูญเสียความเป็นเจ้าและเป็นตำรวจโลก โดยเฉพาะการท้าทายจากจีนโดยมีรัสเซียเป็นพันธมิตรด้วย

ค่าของเงินดอลลาร์จะถูกทดสอบอย่างแรงด้วยกลุ่มเศรษฐกิจต่างๆ ซึ่งหันมาใช้เงินตราสกุลอื่นๆ โดยลดบทบาทของเงินดอลลาร์ซึ่งจีนและรัสเซียมีพลังในการลดทอนความสำคัญของดอลลาร์

ปัญหาโลกร้อนและการแก่งแย่งทรัพยากรธรรมชาติก็ยังจะเป็นประเด็นหลัก รวมถึงสงครามในจุดอื่นๆ เช่น แอฟริกา การผลิตยาเสพติดซึ่งนำไปสู่การปะทะกันด้วยอาวุธโดยกลุ่มนอกกฎหมาย

การอพยพของพลเมืองเพื่อหนีปัญหาเศรษฐกิจไปสู่สหรัฐฯ และยุโรปก็จะทำให้เป็นจุดบั่นทอนความพยายามที่จะแก้ปัญหาการเมืองและเศรษฐกิจเช่นกัน

ปี 2024 น่าจะมีหลายเรื่อง นอกเหนือจากที่กล่าวมาแล้วชาวโลกก็ได้แต่หวังว่าสถานการณ์โดยรวมจะไม่เลวร้ายไปกว่าที่เป็นอยู่ โดยเฉพาะระดับของชีวิตความเป็นอยู่