บ้านเมืองของเราอยู่ในวาระของพระศุกร์เข้าพระเสาร์แทรกผีซ้ำด้ำพลอยหรือไม่ สภาพอากาศแปรปรวน ฝนฟ้าตกก่อนฤดูกาลดูเหมือนจะมีความไม่ปกติเกิดขึ้น ซึ่งก็คงเป็นอย่างนั้นเพราะเรากำลังเผชิญการระบาดของโควิด-19 ระลอกที่ 5 แล้ว
ตัวเลขติดเชื้อรายวันรวมแล้วกว่า 30,000 รายและมีแนวโน้มจะเพิ่มอีกจนมีนายแพทย์บางท่านคาดว่าคนจะติดเชื้อรายวันถึง 100,000 รายในอีกไม่นานนี้ ถ้ายังไม่มีมาตรการสกัดอย่างได้ผลหรือชาวบ้านไม่ดูแลตัวเองกว่าที่เป็นอยู่
การระบาดคราวนี้ผู้กุมอำนาจรัฐไม่ออกอาการเต้นแร้งเต้นกา หรือออกมาตรการอะไร เพราะจะเป็นการฟ้องให้เห็นความบกพร่องในการเปิดรับคนจากต่างประเทศ ผ่อนปรนข้อกำหนดต่างๆ ถึงขั้นเปลี่ยนวิธีการเข้ารับการรักษาตามสิทธิ์
บ้านเมืองจึงเหมือนมีเคราะห์กรรมเพราะปัญหาการเมืองไร้ทางออก และยังมีแนวโน้มว่าจะเกิดความวุ่นวายในการแก่งแย่งชิงอำนาจในกลุ่มนักการเมือง และกลุ่มอาศัยกองทัพเป็นฐานเอาเปรียบคนอื่นมาตลอดกว่า 7 ปี
ผู้นำรัฐบาลเพิ่งผ่านการอภิปรายทั่วไปแบบถูลู่ถูกังอย่างที่ชาวบ้านบอกว่า “ถามวัวตอบควาย” “ถามช้างตอบม้า” ทำให้ความเป็นผู้นำถูกด้อยค่า หาคำตอบให้ตรงกับคำถามไม่ได้ จึงต้องใช้วิธีเบี่ยงเบนเฉไฉไขสือ ไม่ยอมตอบคำถามเอาดื้อๆ
ถึงจะเป็นพิธีกรรมทางการเมืองอย่างหนึ่ง เปรียบเสมือนการกระตุกขาผู้กุมอำนาจรัฐว่าอย่าเหลิง ลำพองในอำนาจไม่ยอมรับการตรวจสอบจากกระบวนการตัวแทนของประชาชน ถึงแม้ฝ่ายค้านจะไม่สามารถทำอะไรได้ก็ตาม อย่างน้อยที่สุดการป่าวร้องถึงความผิดปกติก็เป็นการฟ้องให้ประชาชนได้รับรู้
ผู้นำรัฐบาลคงรู้สึกเชื่อมั่นว่าฐานอำนาจยังแข็งแกร่ง ไม่มีใครล้มได้ ทั้งในและนอกสภาฯ โดยอาศัยกฎหมายกดหัวประชาชน และกระบวนการต่างๆ ซึ่งทำให้แรงกดดันของประชาชนหรือกลุ่มเรียกร้องต่างๆ ไร้ผล และเป็นการผิดกฎหมายด้วย
ถึงแม้จะรอดมาได้จากศึกน้ำลาย สถานการณ์ที่น่าหนักใจก็ยังคงเป็นสภาวะเศรษฐกิจซึ่งถูกซ้ำเติมด้วยการระบาดของโควิด-19 อันเป็นตัวปัญหาที่กัดกร่อนงบประมาณและเงินคงคลังซึ่งอยู่ในสภาพถังแตก ทำให้การขาดแคลนทรัพยากรรุนแรงมากขึ้น และเงินที่จะใช้จ่ายก็อยู่ในสภาวะจำกัดจำเขี่ย
หนี้ครัวเรือนจึงเป็นวิกฤตที่รัฐบาลได้มีส่วนก่อไว้จากสภาวะเศรษฐกิจซบเซา การตายซากของระบบค้าปลีกโดยกลุ่มทุนใหญ่ เป็นการปิดช่องทางการทำมาหากินของผู้ค้าขายรายย่อยที่อยู่แบบวันต่อวัน มีทุนไม่พอที่จะขยายกิจการ
ต้องยอมรับว่า โควิด-19 ยังเป็นวิกฤตหนัก แม้ตัวเลขผู้เสียชีวิตจะไม่สูงมากก็ตาม จำนวนผู้ป่วยที่ต้องพึ่งพาเตียงโรงพยาบาลเพิ่มมากขึ้นจนทำให้เหมือนคืนสู่สภาพปีก่อนนี้ซึ่งผู้ป่วยล้นเตียงจนต้องออกมาอยู่นอกอาคาร
หัวหน้ารัฐบาลเลือกทางออกในการที่จะไม่ต้องเผชิญกับปัญหาทางตรง นั่นคือการถ่ายโอนภาระหน้าที่การแถลงข่าวให้โฆษกรัฐบาลในการที่ต้องตากหน้ารับคำถามจากสื่อมวลชน ซึ่งก็ไม่พ้นปัญหาเกี่ยวกับความล้มเหลวในการจัดการของภาครัฐ
ประชาชนคงต้องรับสภาพความเสี่ยงกับการติดเชื้อซึ่งระบาดไปทั่ว ขณะที่ยังต้องดิ้นรนกับการดำรงชีพโดยที่สภาพเศรษฐกิจยังไม่สามารถขยายตัวได้ เมื่อมีปัญหาทางภาครัฐ ด้านประสิทธิภาพในการบริหารจัดการต่ำทำให้ประชาชนลำบาก
จากนี้ไปถ้าจะมองว่าอะไรคือความหวังที่จะทำให้ชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนโดยทั่วไปดีขึ้น ก็คงไม่มีคำตอบขึ้นอยู่กับความสามารถและสถานภาพของแต่ละคนว่ามีโอกาสแค่ไหน เพราะปัญหาแต่ละอย่างที่ยืดเยื้อเรื้อรังในประเทศนี้ก็มักถูกอธิบายโดยผู้กุมอำนาจรัฐว่าประเทศอื่นก็มีปัญหาเหล่านี้เช่นกัน
คำตอบเยี่ยงนี้จึงถือว่าเป็นการปิดเส้นทางที่ประชาชนจะหวังอะไรได้ ความรู้สึกว้าเหว่ไม่มีใครช่วยจัดการให้ได้จึงมีอยู่ทั่วไปในกลุ่มประชาชนที่ถูกมองว่าด้อยโอกาสและขาดทางเลือกเพื่อให้ชีวิตดีขึ้นทั้งยังมีการจำกัดด้านอาชีพ
ในช่วงการตอบคำถามฝ่ายค้านในสภาฯ หัวหน้ารัฐบาลพูดได้แต่เพียงว่าพยายามทำทุกอย่างให้ดีอยู่แล้ว ขอให้ประชาชนช่วยเหลือกันเองด้วยจะหวังพึ่งแต่รัฐบาลอย่างเดียวคงไม่ได้ มีหลายครั้งที่โทษประชาชนหรือกลุ่มอื่นของสังคมว่าเป็นต้นเหตุของความยากลำบากในการแก้ปัญหา
สิ่งที่ทำให้ประชาชนไม่มีความหวังก็คือการแก่งแย่งชิงอำนาจการเมือง ทั้งในกลุ่มเดียวกันและคนละฝ่าย กลุ่มซึ่งมองว่าการได้ชัยชนะในศึกเลือกตั้งครั้งต่อไปมีความหมายอย่างมาก ดังนั้นผู้นำรัฐบาลจึงอยู่ในสภาพดิ้นรนเพื่อความอยู่รอดเช่นกัน
ความคาดหวังว่าจะมีใครมาช่วยหาทางออกสำหรับปัญหาบ้านเมืองนั้นคงจะไม่มี พวกผู้กุมอำนาจรัฐก็เหมือนอยู่ในสภาพที่อับจนปัญญาเช่นกัน ซ้ำร้ายยังอยู่ในสภาวะถังแตกอีกด้วย
ปัญหาเรื้อรังที่บ้านเมืองเผชิญยังคงเป็นการทุจริต คอร์รัปชันเป็นวงกว้าง และหยั่งรากลงลึก สร้างความเสียหาย ความสูญเสียทรัพยากรแผ่นดิน โดยที่ผู้กุมอำนาจไม่รู้สึกว่าตัวเองต้องรับผิดชอบ อยู่ไปแต่ละวันเพื่อให้อยู่ในอำนาจวันต่อไป
บ้านเมืองจะสิ้นเวรกรรมหรือหาทางออกได้หรือไม่ ขึ้นอยู่กับความอยู่รอดของรัฐบาลนี้เช่นกัน ความน่าสะพรึงกลัวก็คือ ถ้ารัฐบาลนี้อยู่ได้นาน โอกาสที่บ้านเมืองจะรอดพ้นจากหายนะก็ยิ่งลดน้อยลงเพราะการไร้ความสามารถ การโกงกินไม่สิ้นสุด