วันนี้ (15 ส.ค.) ที่ศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง สนามหลวง ศาลนัดสอบคำให้การในคดีหมายเลขดำ อม.23/2562 ที่คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) ผู้กล่าวหายื่นฟ้องนางชญาดา วิภัติภูมิประเทศ อดีตสมาชิกสภากรุงเทพมหานคร (ส.ก.) และภรรยาของนายพลภูมิ วิภัติภูมิประเทศ ส.ส.กรุงเทพฯ พรรคเพื่อไทย ผู้คัดค้าน เรื่อง การแสดงบัญชีรายการทรัพย์สินและหนี้สินอันเป็นเท็จ
คำฟ้องระบุพฤติการณ์ว่า ผู้ร้องขอให้ศาลวินิจฉัยว่าผู้คัดค้านเป็นผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง จงใจยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สิน และเอกสารประกอบต่อผู้ร้องด้วยข้อความอันเป็นเท็จ หรือปกปิดข้อเท็จจริงที่ควรแจ้งให้ทราบ และมีพฤติการณ์อันควรเชื่อได้ว่า มีเจตนาไม่แสดงที่มาแห่งทรัพย์สินหรือหนี้สินนั้น กรณีเข้ารับตำแหน่งและพ้นตำแหน่งสมาชิกสภากรุงเทพมหานคร (ส.ก.) ขอให้เพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้ง กับลงโทษเฉพาะกรณีพ้นจากตำแหน่งตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2561 มาตรา 81, 167 ผู้คัดค้านให้การรับสารภาพ
ศาลพิเคราะห์พยานหลักฐานแล้วรับฟังได้ว่า ผู้คัดค้านได้รับเลือกตั้งให้เป็น ส.ก.กรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 23 ส.ค. 2554 พ้นตำแหน่งเมื่อวันที่ 28 ส.ค. 2557 และได้ยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินฯ เมื่อวันที่ 23 ก.ย. 2554 โดยไม่แสดงรายการเงินฝากธนาคาร 2 บัญชี จำนวน 7,908.40 บาท และ 167,200 บาท รายการเงินเบิกเกินบัญชี 1 รายการ ยอดหนี้คงเหลือ 40,922.09 บาท กรณีพ้นจากตำแหน่งเมื่อวันที่ 26 ก.ย. 2557 โดยไม่แสดงรายการเงินฝากธนาคาร 3 บัญชี จำนวน 5,324.34 บาท, จำนวน 10,000 บาท และจำนวน 15,696.74 บาท และรายการเงินเบิกเกินบัญชี 2 รายการ ยอดหนี้คงเหลือ 166,684.74 บาท และ 17,986.94 บาท
โดยมีปัญหาต้องวินิจฉัยว่า ผู้คัดค้านจงใจยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินอันเป็นเท็จหรือไม่ เห็นว่าผู้ถูกกล่าวหาดำรงตำแหน่ง ส.ก. จึงเป็นผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง และเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐตาม ตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2542 มาตรา 4 มีหน้าที่ยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินฯ ของตน คู่สมรส และบุตรที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะต่อ ป.ป.ช. ใน 30 วัน นับแต่เข้ารับตำแหน่ง วันพ้นตำแหน่ง และวันพ้นตำแหน่งมาแล้ว 1 ปี ตามมาตรา 32, 33 โดยผู้คัดค้านชี้แจงอ้างว่า สมุดบัญชีหาย และธนาคารเจ้าของบัญชีตรวจสอบบัญชีตกหล่น รายการหนี้บัตรเครดิตมิใช่เงินกู้ และมิใช่สัญญากู้ยืมเงิน จึงไม่ต้องแสดง
พฤติการณ์ดังกล่าวมีเหตุอันควรเชื่อได้ว่าผู้คัดค้านมีเจตนาไม่แสดงที่มาแห่งทรัพย์สินหรือหนี้สินนั้น ซึ่งการยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินฯ เป็นหน้าที่สำคัญของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองที่ต้องปฏิบัติ จึงฟังได้ว่าผู้คัดค้านจงใจยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินฯ และเอกสารประกอบต่อผู้ร้องด้วยข้อความอันเป็นเท็จ หรือปกปิดข้อเท็จจริงที่ควรแจ้งให้ทราบ ตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2542 มาตรา 34 วรรคสอง, 119 แม้ต่อมาได้มี พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2561 มีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 22 ก.ค. 2561 โดยยกเลิก พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2542 แต่ฉบับ 2561 ยังคงบัญญัติให้การกระทำตามคำร้องเป็นความผิด และระวางโทษเท่าเดิม จึงต้องใช้กฎหมายที่ใช้ขณะกระทำความผิดบังคับแก่คดีนี้ ตาม ป.อาญา มาตรา 3
ส่วนมาตรการบังคับทางการเมืองตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2561 มาตรา 81 ไม่ใช่กฎหมายที่ใช้อยู่ในขณะกระทำความผิด องค์คณะผู้พิพากษามีมติเสียงข้างมากเห็นว่าต้องใช้ พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2542 มาตรา 34 บังคับแก่คดีนี้
จึงพิพากษาว่า นางชญาดา จงใจยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินฯ ต่อ ป.ป.ช. ด้วยข้อความอันเป็นเท็จหรือปกปิดข้อเท็จจริงที่ควรแจ้งให้ทราบ กรณีพ้นจากตำแหน่ง ส.ก. ตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2542 มาตรา 32, 33 ห้ามมิให้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองหรือดำรงตำแหน่งใดในพรรคการเมืองเป็นเวลา 5 ปี นับตั้งแต่วันที่ 28 ส.ค. 2557 ซึ่งเป็นวันที่นางชญาดา พ้นจากตำแหน่งตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2542 มาตรา 34 วรรคสอง กับมีความผิดตามมาตรา 119 ฐานเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐจงใจยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินฯ ต่อ ป.ป.ช. ด้วยข้อความอันเป็นเท็จฯ จำคุก 2 เดือน ปรับ 8,000 บาท ผู้คัดค้านให้การรับสารภาพ เป็นประโยชน์ต่อการพิจารณา ลดโทษกึ่งหนึ่ง คงจำคุก 1 เดือน ปรับ 4,000 บาท ไม่ปรากฏว่าเคยรับโทษจำคุกมาก่อน ให้รอการลงโทษไว้ 1 ปี
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า สำหรับโทษตัดสินทางการเมืองของนางชญาดานั้นจะหมดลงในวันที่ 28 ส.ค.นี้ ส่วนนายพลภูมิ สามีของนางชญาดา ก็ถูกฟ้องคดีบัญชีทรัพย์สินฯ ต่อศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองเช่นเดียวกัน เป็นคดีหมายเลขดำ อม.3/2562 โดยให้การรับสารภาพ ซึ่งศาลจะนัดพิจารณาครั้งแรกเพื่อสอบคำให้การในวันที่ 12 ก.ย. นี้ ซึ่งหากศาลชี้ว่านายพลภูมิมีความผิด ก็จะส่งผลให้สิ้นสภาพ ส.ส.ในปัจจุบัน และต้องมีการเลือกตั้งซ่อม ซึ่งทางพรรเพื่อไทยกำลังรอความชัดเจนว่า นายพลภูมิจะถูกตัดสิทธิ์ทางการเมืองหรือไม่ รวมทั้งจะสิ้นสุดการตัดสิทธิ์ทางการเมืองและลงเลือกตั้งซ่อมรักษาตำแหน่งตัวเองได้หรือไม่ หากนายพลภูมิไม่สามารถลงรับสมัครเลือกตั้ง ส.ส.ได้ นางชญาดาก็อาจลงแทน แต่ก็ต้องพิจารณาคุณสมบัติของนางชญาดาเช่นกัน ทั้งนี้หากนายพลภูมิ และนางชญาดา ไม่สามารถลงเลือกตั้งได้ ก็เคยมีกระแสข่าวว่า คุณหญิงสุดารัตน์ เกยุราพันธุ์ ประธานคณะกรรมการยุทธศาสตร์พรรคเพื่อไทย ซึ่งในการเลือกตั้งที่ผ่านมาลงสมัครในระบบบัญชีรายชื่อ อาจลงสมัคร ส.ส.กทม. เขต 14 บึงกุ่ม-คันนายาว แทนนายพลภูมิ ก็เป็นได้.
คำฟ้องระบุพฤติการณ์ว่า ผู้ร้องขอให้ศาลวินิจฉัยว่าผู้คัดค้านเป็นผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง จงใจยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สิน และเอกสารประกอบต่อผู้ร้องด้วยข้อความอันเป็นเท็จ หรือปกปิดข้อเท็จจริงที่ควรแจ้งให้ทราบ และมีพฤติการณ์อันควรเชื่อได้ว่า มีเจตนาไม่แสดงที่มาแห่งทรัพย์สินหรือหนี้สินนั้น กรณีเข้ารับตำแหน่งและพ้นตำแหน่งสมาชิกสภากรุงเทพมหานคร (ส.ก.) ขอให้เพิกถอนสิทธิสมัครรับเลือกตั้ง กับลงโทษเฉพาะกรณีพ้นจากตำแหน่งตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2561 มาตรา 81, 167 ผู้คัดค้านให้การรับสารภาพ
ศาลพิเคราะห์พยานหลักฐานแล้วรับฟังได้ว่า ผู้คัดค้านได้รับเลือกตั้งให้เป็น ส.ก.กรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 23 ส.ค. 2554 พ้นตำแหน่งเมื่อวันที่ 28 ส.ค. 2557 และได้ยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินฯ เมื่อวันที่ 23 ก.ย. 2554 โดยไม่แสดงรายการเงินฝากธนาคาร 2 บัญชี จำนวน 7,908.40 บาท และ 167,200 บาท รายการเงินเบิกเกินบัญชี 1 รายการ ยอดหนี้คงเหลือ 40,922.09 บาท กรณีพ้นจากตำแหน่งเมื่อวันที่ 26 ก.ย. 2557 โดยไม่แสดงรายการเงินฝากธนาคาร 3 บัญชี จำนวน 5,324.34 บาท, จำนวน 10,000 บาท และจำนวน 15,696.74 บาท และรายการเงินเบิกเกินบัญชี 2 รายการ ยอดหนี้คงเหลือ 166,684.74 บาท และ 17,986.94 บาท
โดยมีปัญหาต้องวินิจฉัยว่า ผู้คัดค้านจงใจยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินอันเป็นเท็จหรือไม่ เห็นว่าผู้ถูกกล่าวหาดำรงตำแหน่ง ส.ก. จึงเป็นผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง และเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐตาม ตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2542 มาตรา 4 มีหน้าที่ยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินฯ ของตน คู่สมรส และบุตรที่ยังไม่บรรลุนิติภาวะต่อ ป.ป.ช. ใน 30 วัน นับแต่เข้ารับตำแหน่ง วันพ้นตำแหน่ง และวันพ้นตำแหน่งมาแล้ว 1 ปี ตามมาตรา 32, 33 โดยผู้คัดค้านชี้แจงอ้างว่า สมุดบัญชีหาย และธนาคารเจ้าของบัญชีตรวจสอบบัญชีตกหล่น รายการหนี้บัตรเครดิตมิใช่เงินกู้ และมิใช่สัญญากู้ยืมเงิน จึงไม่ต้องแสดง
พฤติการณ์ดังกล่าวมีเหตุอันควรเชื่อได้ว่าผู้คัดค้านมีเจตนาไม่แสดงที่มาแห่งทรัพย์สินหรือหนี้สินนั้น ซึ่งการยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินฯ เป็นหน้าที่สำคัญของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองที่ต้องปฏิบัติ จึงฟังได้ว่าผู้คัดค้านจงใจยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สินฯ และเอกสารประกอบต่อผู้ร้องด้วยข้อความอันเป็นเท็จ หรือปกปิดข้อเท็จจริงที่ควรแจ้งให้ทราบ ตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2542 มาตรา 34 วรรคสอง, 119 แม้ต่อมาได้มี พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2561 มีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 22 ก.ค. 2561 โดยยกเลิก พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2542 แต่ฉบับ 2561 ยังคงบัญญัติให้การกระทำตามคำร้องเป็นความผิด และระวางโทษเท่าเดิม จึงต้องใช้กฎหมายที่ใช้ขณะกระทำความผิดบังคับแก่คดีนี้ ตาม ป.อาญา มาตรา 3
ส่วนมาตรการบังคับทางการเมืองตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2561 มาตรา 81 ไม่ใช่กฎหมายที่ใช้อยู่ในขณะกระทำความผิด องค์คณะผู้พิพากษามีมติเสียงข้างมากเห็นว่าต้องใช้ พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2542 มาตรา 34 บังคับแก่คดีนี้
จึงพิพากษาว่า นางชญาดา จงใจยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินฯ ต่อ ป.ป.ช. ด้วยข้อความอันเป็นเท็จหรือปกปิดข้อเท็จจริงที่ควรแจ้งให้ทราบ กรณีพ้นจากตำแหน่ง ส.ก. ตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2542 มาตรา 32, 33 ห้ามมิให้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองหรือดำรงตำแหน่งใดในพรรคการเมืองเป็นเวลา 5 ปี นับตั้งแต่วันที่ 28 ส.ค. 2557 ซึ่งเป็นวันที่นางชญาดา พ้นจากตำแหน่งตาม พ.ร.บ.ประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยการป้องกันและปราบปรามการทุจริต พ.ศ.2542 มาตรา 34 วรรคสอง กับมีความผิดตามมาตรา 119 ฐานเป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐจงใจยื่นบัญชีแสดงรายการทรัพย์สินฯ ต่อ ป.ป.ช. ด้วยข้อความอันเป็นเท็จฯ จำคุก 2 เดือน ปรับ 8,000 บาท ผู้คัดค้านให้การรับสารภาพ เป็นประโยชน์ต่อการพิจารณา ลดโทษกึ่งหนึ่ง คงจำคุก 1 เดือน ปรับ 4,000 บาท ไม่ปรากฏว่าเคยรับโทษจำคุกมาก่อน ให้รอการลงโทษไว้ 1 ปี
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า สำหรับโทษตัดสินทางการเมืองของนางชญาดานั้นจะหมดลงในวันที่ 28 ส.ค.นี้ ส่วนนายพลภูมิ สามีของนางชญาดา ก็ถูกฟ้องคดีบัญชีทรัพย์สินฯ ต่อศาลฎีกาแผนกคดีอาญาของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองเช่นเดียวกัน เป็นคดีหมายเลขดำ อม.3/2562 โดยให้การรับสารภาพ ซึ่งศาลจะนัดพิจารณาครั้งแรกเพื่อสอบคำให้การในวันที่ 12 ก.ย. นี้ ซึ่งหากศาลชี้ว่านายพลภูมิมีความผิด ก็จะส่งผลให้สิ้นสภาพ ส.ส.ในปัจจุบัน และต้องมีการเลือกตั้งซ่อม ซึ่งทางพรรเพื่อไทยกำลังรอความชัดเจนว่า นายพลภูมิจะถูกตัดสิทธิ์ทางการเมืองหรือไม่ รวมทั้งจะสิ้นสุดการตัดสิทธิ์ทางการเมืองและลงเลือกตั้งซ่อมรักษาตำแหน่งตัวเองได้หรือไม่ หากนายพลภูมิไม่สามารถลงรับสมัครเลือกตั้ง ส.ส.ได้ นางชญาดาก็อาจลงแทน แต่ก็ต้องพิจารณาคุณสมบัติของนางชญาดาเช่นกัน ทั้งนี้หากนายพลภูมิ และนางชญาดา ไม่สามารถลงเลือกตั้งได้ ก็เคยมีกระแสข่าวว่า คุณหญิงสุดารัตน์ เกยุราพันธุ์ ประธานคณะกรรมการยุทธศาสตร์พรรคเพื่อไทย ซึ่งในการเลือกตั้งที่ผ่านมาลงสมัครในระบบบัญชีรายชื่อ อาจลงสมัคร ส.ส.กทม. เขต 14 บึงกุ่ม-คันนายาว แทนนายพลภูมิ ก็เป็นได้.