ต่ออายุ กสทช. รอใคร?

คำสั่งหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติที่ 7/2562 เรื่อง มาตรการแก้ไขปัญหาความต่อเนื่องของคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคมแห่งชาติ (กสทช.) นับเป็นการต่ออายุกรรมการ กสทช.ชุดปัจจุบัน เป็นครั้งที่ 3 ในรอบ 3 ปี

กรรมการ กสทช.ชุดนี้ซึ่งมีจำนวน 6 คนหมดอายุไปตั้งแต่เดือนตุลาคมปี 2560 แล้ว เพราะดำรงตำแหน่งมาตั้งแต่ปี 2554 ซึ่งตาม พ.ร.บ.องค์กรจัดสรรคลื่นความถี่ และกำกับการประกอบกิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคม ทั้งฉบับ พ.ศ. 2553 และฉบับปัจจุบัน กำหนดวาระกรรมการ กสทช. 6 ปี โดยเป็นได้แค่วาระเดียว

การต่ออายุครั้งแรก ตามคำสั่ง คสช.ที่ 75/2559 วันที่ 20 ธันวาคม 2559 ด้วยเหตุผลว่า เพื่อให้การทำงานมีความต่อเนื่อง ในระหว่างแก้ไข พ.ร.บ.องค์กรจัดสรรคลื่นความถี่ฯ พ.ศ. 2553

กฎหมาย กสทช.ฉบับแก้ไขผ่านความเห็นชอบจากสภานิติบัญญัติแห่งชาติ มีผลบังคับใช้ตั้งแต่เดือนมิถุนายน พ.ศ. 2560 หลังจากนั้น มีการสรรหากรรมการ กสทช. ชุดใหม่จำนวน 7 คน การสรรหาดำเนินไปตามกระบวนการ แต่เมื่อถึงขั้นตอนสุดท้าย คือ การเสนอชื่อผู้ผ่านการสรรหา 14 คนให้ สนช.คัดเหลือ 7 คน เมื่อวันที่ 19 เมษายน พ.ศ. 2561 ปรากฏว่า สนช.มีมติคว่ำกระดานไม่พิจารณารายชื่อผู้ผ่านการสรรหายกชุด โดยอ้างว่า มีหลายคนมีคุณสมบัติต้องห้าม

แทนที่จะเริ่มกระบวนการสรรหาใหม่ คสช.กลับใช้วิธีต่ออายุ กสทช.ออกไปอีก โดยคำสั่ง คสช.ที่ 7/2561 วันที่ 24 เมษายน 2561 ให้ระงับการสรรหา ให้กรรมการ กสทช.ทำหน้าที่ต่อไปจนกว่าการแก้ไขกฎหมายจะแล้วเสร็จ

การแก้ไขกฎหมาย กสทช.ครั้งนี้ มีการตัดคุณสมบัติต้องห้ามของกรรมการ กสทช.ที่จะต้องไม่เป็นผู้บริหารองค์กร หรือนิติบุคคลที่ประกอบกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน์ และกิจการโทรคมนาคม ก่อนรับการสรรหา 1 ปี ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้การสรรหาในรอบแรกถูก สนช.คว่ำกระดานเพราะมีผู้รับการสรรหาหลายคน มีคุณสมบัติต้องห้ามนี้

อย่างไรก็ตาม เมื่อกฎหมาย กสทช.ฉบับแก้ไขครั้งที่ 2 ถูกเสนอเข้า สนช. คุณสมบัติต้องห้ามที่ถูกตัดออกไปข้อนี้ สนช. ดึงกลับมาไว้เหมือนเดิมเพราะหากตัดข้อนี้ออกไป อาจขัดต่อเจตนารมณ์ของกฎหมายในการป้องกันผลประโยชน์ทับซ้อน กฎหมาย กสทช.ฉบับแก้ไข พ.ศ. 2562 ซึ่งเป็นเหตุผลที่พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา หัวหน้า คสช.อ้างเป็นเหตุผลของการใช้ ม.44 ต่ออายุ กสทช.รอบที่ 2 มีผลบังคับใช้เมื่อวันที่ 15 เมษายน พ.ศ. 2562

เมื่อกฎหมายเสร็จแล้ว ก็ควรจะมีการสรรหากรรมการ กสทช.ชุดใหม่ เพราะชุดปัจจุบันเป็นชุดรักษาการที่รักษาการมาเกือบจะครบสองปีแล้ว เหลือกรรมการ 6 คน จากที่กฎหมายกำหนดให้มี 7 คน หลังจากพันเอกเศรษฐพงศ์ มะลิสุวรรณ ลาออกไปสมัครเป็น ส.ส.ปาร์ตี้สิสต์พรรคภูมิใจไทย

แต่ หัวหน้า คสช.กลับเลือกใช้วิธีการเดิมต่ออายุ กสทช.ออกไปอีกครั้งหนึ่ง ด้วยเหตุผลเดิม คือ เพื่อให้เกิดความต่อเนื่องในระหว่างที่มีการพิจารณากระบวนการสรรหาและคัดเลือกบุคคลให้เป็นกรรมการ กสทช.

ในข้อเท็จจริง เท่าที่ปรากฏจนถึงขณะนี้ ไม่มีการแก้ไขกฎหมาย กสทช.แต่อย่างใด เพราะแก้ไขไปแล้วสองครั้ง และฉบับแก้ไขครั้งล่าสุดเพิ่งจะประกาศใช้เพียงสองเดือนเท่านั้นเอง ยกเว้นว่า มีความคิดที่จะแก้ไขเรื่องคุณสมบัติของผู้รับการสรรหาอีกครั้ง แต่ คสช.กำลังจะพ้นไปไม่มี ม. 44 ให้ใช้แล้ว การแก้กฎหมาย กสทช.ต้องผ่านกระบวนการสภา ซึ่งไม่ง่ายเหมือนใช้ ม. 44

คำสั่ง คสช.ที่ 7/2562 นอกจากให้ระงับการสรรหากรรมการ กสทช.ใหม่ จนกว่าจะปรับปรุงแก้ไขกฎหมายเสร็จ หรือจนกว่านายกรัฐมนตรีจะมีคำสั่งเป็นอย่างอื่น ยังให้กรรมการ กสทช.ที่ต้องพ้นจากตำแหน่ง เพราะอายุครบ 70 ปีให้ทำหน้าที่ต่อไป

กรรมการ กสทช.สองคนคือ พลเอกสุกิจ ขมะสุนทร ประธาน และรองศาสตราจารย์ประเสริฐ ศีลพิพัฒน์ จะมีอายุครบ 70 ปี ในเดือนตุลาคมปีหน้า

คำสั่ง คสช.ยังเผื่อไว้กรณีที่มี กสทช.ที่พ้นจากตำแหน่งนอกเหนือจากอายุครบ 70 ปีให้ทำหน้าที่ต่อไป คือ จะเหลือกี่คนก็ได้เพราะกฎหมาย กสทช.ระบุว่า กสทช. ต้องมีไม่น้อยกว่า 4 คนจาก 7 คน จึงจะทำหน้าที่ได้

มีการอ้างเหตุผลว่า เหตุที่ต้องต่ออายุ กสทช.ออกไปอีก ก็เพราะต้องการให้การแก้ไขปัญหาทีวีดิจิทัล และการจัดสรรคลื่น 700 ที่กำลังดำเนินการอยู่ในขณะนี้ มีความต่อเนื่อง แต่ถ้ากลับไปอ่านคำสั่ง คสช.ที่ 4/2562 เรื่อง มาตรการแก้ไขปัญหาการประกอบกิจการโทรทัศน์ กิจการโทรคมนาคม ในข้อที่ 2 ระบุว่า ในกรณีที่มีปัญหาในการปฏิบัติและในการวินิจฉัยตามคำสั่งนี้ ให้เลขาธิการ กสทช.มีอำนาจวินิจฉัย และคำวินิจฉัยของเลขาธิการ กสทช.ให้ถือเป็นที่สุด

โดยนัยคำสั่ง คสช.ข้อนี้ การแก้ไขปัญหาทีวีดิจิทัล และการจัดสรรคลื่น 700 สามารถเดินหน้าต่อไป ไม่ได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงกรรมการ กสทช.เพราะให้เลขาธิการ กสทช.ใหญ่กว่าบอร์ดเป็นผู้รับผิดชอบคนเดียว กรรมการ กสทช. ซึ่งควรจะต้องมีบทบาทในเรื่องนี้ด้วยถูกกันออกไปไม่ให้มายุ่งเกี่ยว

การต่ออายุ กสทช.ในครั้งนี้ คสช.จึงหาเหตุผลมาอธิบายได้ยากว่า มีความจำเป็นอะไร จึงมีผู้อธิบายแทนว่า อาจเป็นเพราะต้องการรอให้ใครคนหนึ่งที่ยังมีปัญหาเรื่องคุณสมบัติต้องห้ามในการสมัครเป็น กสทช.จัดการปัญหาให้เสร็จเสียก่อน จึงจะเริ่มการสรรหา กสทช.ใหม่ซึ่งไม่มีกำหนดว่า จะเป็นเมื่อไร เป็นอำนาจของพล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีที่จะเป็นผู้กำหนด ตามคำสั่ง คสช.ที่พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา หัวหน้า คสช.เป็นคนออกคำสั่ง