กองกำลังไอซิสได้ละทิ้งฐานที่มั่นในซีเรียหลังจากการรณรงค์กวาดล้างครั้งใหญ่โดยกองทัพสหรัฐฯ และพันธมิตร ซึ่งมีนักรบชาวเคิร์ดเป็นกองกำลังรบภาคพื้นดิน เป็นปฏิบัติการซึ่งสหรัฐฯ หนุนเต็มที่ก่อนการถอนกำลังหน่วยทหารออกจากซีเรีย
นั่นเป็นปฏิบัติการตามคำประกาศของประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ ซึ่งมีกำหนดเวลาชัดเจนว่าจะถอนทหารออกจากซีเรียและอัฟกานิสถาน แม้จะมีเสียงคัดค้านและไม่เห็นด้วยจากนายพลในกองทัพและนักการเมืองดูแลงานความมั่นคง
กองกำลังไอซิสอยู่ในสภาพแตกกระเจิงเมื่อถูกรุกหนักโดยหน่วยรบซึ่งมีทั้งกองกำลังกบฏต่อสู้เพื่อล้มรัฐบาลของประธานาธิบดีอัล อัสซาด กองกำลังชาวเคิร์ด และมีการสนับสนุนโดยเครื่องบินรบของสหรัฐฯ และชาติพันธมิตรจากยุโรปตะวันตก
ฝ่ายไอซิสซึ่งได้เริ่มถอนจากฐานที่มั่นสุดท้ายในภาคใต้ของซีเรีย พยายามเคลื่อนย้ายไปหลบในถิ่นที่เป็นภูเขาในทะเลทรายตามชายแดนระหว่างอิรักและซีเรีย ทางการทหารสหรัฐฯ ประเมินว่ากองกำลังประมาณ 1 พันคนของไอซิสได้หนีพร้อมเงิน
ประมาณกันว่าเงินที่กลุ่มก่อการร้ายไอซิสได้ขนหลบออกไปมีประมาณ 200 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เป็นเงินสดซึ่งรวบรวมจากการขายน้ำมันเถื่อน การเก็บภาษีในพื้นที่ในการครอบครอง และรายได้อื่นๆ การสนับสนุนจากเครือข่ายนอกประเทศ
การหนีเอาตัวรอดจากการรุกหนักเป็นการล่มสลายของอาณาจักรกาหลิบ ซึ่งไอซิสพยายามจัดตั้งเป็นรัฐโดยยึดพื้นที่บางส่วนของอิรัก ซีเรีย และประเทศใกล้เคียง ช่วงมีกองกำลังมากที่สุด ประมาณกันว่ามีถึง 4-5 หมื่นคน จากยุโรปและส่วนอื่นๆ
เมื่อกองทัพของอาณาจักรกาหลิบอยู่ในภาวะระส่ำระสาย ส่วนที่มาจากยุโรปพยายามจะหนีตายและการกวาดล้างด้วยการหาทางกลับคืนประเทศของตัวเอง ทรัมป์ยังบอกให้ชาติยุโรปมารับให้กลับดีกว่าปล่อยให้หนีกลับเองแล้วเป็นภัยร้าย
การรับตัวกลับเป็นการควบคุมอย่างดีที่สุด ป้องกันการรับงานก่อการร้ายเพราะไอซิสจากยุโรปไม่เปลี่ยนท่าที แนวคิด เพียงหาจังหวะโอกาสก่อการร้าย อย่างที่ได้เคยเกิดขึ้นในฝรั่งเศส เบลเยียม เยอรมนี อังกฤษ สวีเดน รวมทั้งประเทศอื่นๆ
กลุ่มผู้สนับสนุนไอซิสจากยุโรป และอังกฤษส่วนใหญ่เป็นเชื้อสายของคนจากชมพูทวีป มีหลายคนได้เลือกเดินทางกลับ มีหญิงรายหนึ่งจากอังกฤษได้เดินทางกลับเพื่อคลอดลูกหลังจากได้เข้าไปร่วมกับไอซิสและแต่งงานกับนักรบคนหนึ่ง
เธอมาจากเชื้อสายคนชมพูทวีป ปฏิเสธว่าไม่ได้ทำอะไรเสียหาย และควรเข้าใจเธอด้วยว่าสิ่งที่เธอได้กระทำไปนั้นเข้าทำนอง “รู้เท่าไม่ถึงการณ์” แต่กลุ่มอื่นยังคงรับอุดมการณ์ของไอซิสฝังหัวอยู่ พร้อมจะก่อหวอดอีกกับเครือข่ายในยุโรป
รัฐบาลอังกฤษได้ประกาศนโยบายชัดเจนว่าไม่ต้องการรับกลับคนที่เข้าร่วมในขบวนการก่อการร้ายไอซิส เพราะถือว่าเป็นภัยต่อประเทศ และจะดำเนินมาตรการอื่นๆ เช่น การถอดถอนสัญชาติอังกฤษ และกันออกไปให้พ้นจากแผ่นดินอังกฤษ
ตัวเลขของไอซิสที่ยังอยู่ในอิรักและซีเรียได้รับการประเมินโดยฝ่ายนายพลทหารสหรัฐฯ โจเซฟ โวเทล ว่ามีประมาณ 2-3 หมื่นคนกระจายอยู่ในตะวันออกกลาง และส่วนหนึ่งเป็นกลุ่มอัลกออิดะห์ ซึ่งใกล้เคียงกับตัวเลขขององค์การสหประชาชาติ
กระทรวงกลาโหมสหรัฐฯ ประเมินว่ากลุ่มไอซิสหัวรุนแรงที่ยังตกค้างอยู่มีประมาณ 15,500-17,000 นาย อยู่ในอิรัก และมี 14,000 คนในซีเรีย ซึ่งยังถือว่าไม่น้อยถ้าประเมินว่าเป็นพวกรอดชีวิตจากการโจมตีโดยกองทัพรัสเซีย และกลุ่มสหรัฐฯ
เท่ากับว่ากองกำลังของไอซิสยังคงอยู่ เพียงกระจายไปหลายพื้นที่ ไม่รวมตัวเป็นอาณาจักรกาหลิบ มีอาณาเขตการปกครองของตนเองอย่างที่เคยทำ และค้านกับคำอ้างของทรัมป์ว่าไอซิสถูกปราบราบคาบแล้ว ทหารอเมริกันต้องถอนตัวจากพื้นที่
ดังนั้นฝ่ายยุทธการของกองทัพสหรัฐฯ ไม่ได้ประเมินสรุปว่ากองกำลังไอซิสได้พ่ายแพ้อย่างสมบูรณ์ เพราะยังมีเครือข่ายสนับสนุนด้านการเงิน อาวุธ และส่วนอื่นๆ สำหรับนักรบและกลุ่มหัวรุนแรงปฏิบัติการในด้านต่างๆ เพื่อคงอิทธิพลและการต่อสู้
ที่สำคัญ กลุ่มกองกำลังไอซิสยังมีแหล่งพักพิง ซุกซ่อนกองกำลังอย่างปลอดภัยในประเทศตะวันออกกลางเพื่อฟื้นตัวและปฏิบัติการต่อไป ไม่ได้ถูกขุดรากถอนโคนจนสิ้นสภาพ แต่ยังมีเหลืออีกหลายหมื่นคนในสภาพพร้อมสู้รบต่อเนื่อง
ฝ่ายยุโรปและสหรัฐฯ มีความกังวลว่าเมื่อทหารสหรัฐฯ ถอนตัวออกไป ทำให้อิหร่านเพิ่มอิทธิพลและบทบาทมากขึ้นในซีเรียและอิรัก รวมทั้งหน่วยรบอาสาสมัครซึ่งจะมีส่วนในการควบคุมดูแลพื้นที่ รวมทั้งการเข้าร่วมมีส่วนในการดูแลจัดการอิรัก
สหรัฐฯ เป็นฝ่ายตรงข้ามกับอิหร่าน และได้ยกระดับการคว่ำบาตรอิหร่าน สกัดกั้นการค้าทุกทาง อิหร่านได้พยายามหาทางออกโดยใช้เครือข่ายต่างๆ ในพื้นที่อิทธิพลทั้งในซีเรียและอิรักเพื่อไม่ต้องประสบภาวะลำบากเกินไปจากแรงกดดัน
ก่อนหน้านี้ทรัมป์บอกว่าจะยังคงรักษากองกำลังไว้ในอิรักเพื่อเฝ้าจับตามองอิหร่านและการขยายอิทธิพล แต่เจ้าหน้าที่อเมริกันนายหนึ่งได้อธิบายว่าภารกิจหลักในอิรักไม่ได้เพื่อเฝ้ามองความเคลื่อนไหวของอิหร่าน และคงทำอะไรไม่ได้มากด้วย
ต้องรอดูว่าไอซิสจะทำอย่างไรต่อไปเพื่อฟื้นกองกำลังและพยายามจัดตั้งอาณาจักรใหม่หลังจากถูกสลายโดยกองกำลังสหรัฐฯ ร่วมกับพันธมิตรยุโรป และรัสเซียซึ่งอยู่ปกป้องรัฐบาลซีเรียให้รอดพ้นจากไอซิสและกองกำลังรบฝ่ายกบฏ
จากพื้นที่ครอบคลุมหลายประเทศ ไอซิสเหลือเพียงที่ซุกซ่อนหลบแค่นั้น