นายณัฐพร จาตุศรีพิทักษ์ โฆษกประจำรองนายกรัฐมนตรี ฝ่ายเศรษฐกิจ แถลงว่า ครม.เห็นชอบหลักการ ร่าง พ.ร.บ.สิทธิบัตร ฉบับที่…พ.ศ. … โดยจุดประสงค์การปรับปรุง พ.ร.บ.สิทธิบัตร ปี 2522 ซึ่งใช้มา 39 ปี แม้ว่าจะมีการปรับปรุงแก้ไข มาแล้ว 2 รอบ แต่ไม่ได้แก้ในสาระสำคัญของกระบวนการจดทะเบียน ทำให้ขั้นตอนการตรวจสอบคำขอ ไม่สอดคล้องกับหลักสากล และสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไป ทำให้ล่าช้า ซ้ำซ้อน ต่อการนำไปใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ นอกจากนั้นยังไม่มีบทบัญญัติให้ กรมทรัพย์สินทางปัญญา เป็นจุดตรวจสอบ เพื่อป้องกันปัญหาที่เรียกว่า โจรสลัดชีวภาพ คือ การนำทรัพยากรพันธุ์กรรมของประเทศ หรือ นำองค์ความรู้ชุมชนท้องถิ่น ไปแสวงหาประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ โดยไม่ได้รับอนุญาต ตามกฎหมาย โดยร่างพ.ร.บ.ดังกล่าวนี้ มีหลักการสำคัญ 3 ประการ คือ
1. ปรับปรุงขั้นตอนการตรวจสอบคำขอรับสิทธิบัตรการประดิษฐ์ และอนุสิทธิบัตร ให้มีประสิทธิภาพ ลดขั้นตอน และระยะเวลาเพื่อให้สอดคล้องกับหลักสากล เช่น จะมีการลดระยะเวลาแยกคำขอรับสิทธิบัตรที่มีประดิษฐ์หลายอย่าง จากเดิม 120 วัน ให้เหลือ 90 วัน และตรวจสอบสิ่งประดิษฐ์ จาก 5 ปี เหลือ 3 ปี
2. แก้ไขปรับปรุงในส่วนการบังคับใช้สิทธิตามสิทธิบัตรในส่วนของไลเซนส์ เพื่อเปิดให้ไทยสามารถบังคับใช้สิทธิ ตามสิทธิบัตรเพื่อส่งออกตามเภสัชพันธุ์ ไปยังประเทศที่ขาดแคลน และไม่มีศักยภาพผลิตเอง และกำหนดให้ไม่ต้องมีการจ่ายค่าตอบแทนซ้ำซ้อนในประเทศอีก หากจ่ายไปแล้วในประเทศผู้ส่งออก
3. กำหนดให้ผู้ขอรับสิทธิบัตรที่มีการใช้ทรัพยากรพันธุ์กรรม และภูมิปัญญาท้องถิ่นในการประดิษฐ์ ระบุแหล่งที่มาด้วย พร้อมทั้งยื่นเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการขออนุญาตก่อนการเข้าถึง และข้อตกลงแบ่งปันผลประโยชน์สอดคล้องกับอนุสัญญา ว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ ซึ่งประเทศไทยเป็นภาคี เพื่อให้เกิดความเป็นธรรม
นายพุทธิพงษ์ ปุณณกันต์ รองเลขาธิการนายกรัฐมนตรี และ โฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี กล่าวว่า เรื่องร่าง พ.ร.บ. สิทธิบัตร ต้องแยกออกจากประมวล กม.ยาเสพติด เพราะไม่เกี่ยวกัน พ.ร.บ.ดังกล่าว จะเกี่ยวกับเรื่องสมุนไพร และรายการที่เคยขึ้นบัญชีอยู่ทั้งหมด ซึ่งการดำเนินการดังกล่าว เหมือนกับมาขึ้นทะเบียน และจัดระเบียบใหม่ เพื่อให้ครอบคลุมสมุนไพรไทยทั้งหมด ทั้งของเดิมและของใหม่ รวมถึงเรื่องลิขสิทธิ์ต่างๆ ที่เกี่ยวกับต่างประเทศจะกลับเข้ามาอยู่ในระบบภายใต้ พ.ร.บ.ดังกล่าว ยกเว้นเรื่องกัญชา เพราะกัญชา จะไปขึ้นกับประมวลกฎหมายยาเสพติด อย่างไรก็ตามในพ.ร.บ.ดังกล่าว จะครอบคลุมและป้องกันเรื่องจดสิทธิบัตรของต่างประเทศ ที่จะกระทบสมุนไพรของไทย
1. ปรับปรุงขั้นตอนการตรวจสอบคำขอรับสิทธิบัตรการประดิษฐ์ และอนุสิทธิบัตร ให้มีประสิทธิภาพ ลดขั้นตอน และระยะเวลาเพื่อให้สอดคล้องกับหลักสากล เช่น จะมีการลดระยะเวลาแยกคำขอรับสิทธิบัตรที่มีประดิษฐ์หลายอย่าง จากเดิม 120 วัน ให้เหลือ 90 วัน และตรวจสอบสิ่งประดิษฐ์ จาก 5 ปี เหลือ 3 ปี
2. แก้ไขปรับปรุงในส่วนการบังคับใช้สิทธิตามสิทธิบัตรในส่วนของไลเซนส์ เพื่อเปิดให้ไทยสามารถบังคับใช้สิทธิ ตามสิทธิบัตรเพื่อส่งออกตามเภสัชพันธุ์ ไปยังประเทศที่ขาดแคลน และไม่มีศักยภาพผลิตเอง และกำหนดให้ไม่ต้องมีการจ่ายค่าตอบแทนซ้ำซ้อนในประเทศอีก หากจ่ายไปแล้วในประเทศผู้ส่งออก
3. กำหนดให้ผู้ขอรับสิทธิบัตรที่มีการใช้ทรัพยากรพันธุ์กรรม และภูมิปัญญาท้องถิ่นในการประดิษฐ์ ระบุแหล่งที่มาด้วย พร้อมทั้งยื่นเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการขออนุญาตก่อนการเข้าถึง และข้อตกลงแบ่งปันผลประโยชน์สอดคล้องกับอนุสัญญา ว่าด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ ซึ่งประเทศไทยเป็นภาคี เพื่อให้เกิดความเป็นธรรม
นายพุทธิพงษ์ ปุณณกันต์ รองเลขาธิการนายกรัฐมนตรี และ โฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี กล่าวว่า เรื่องร่าง พ.ร.บ. สิทธิบัตร ต้องแยกออกจากประมวล กม.ยาเสพติด เพราะไม่เกี่ยวกัน พ.ร.บ.ดังกล่าว จะเกี่ยวกับเรื่องสมุนไพร และรายการที่เคยขึ้นบัญชีอยู่ทั้งหมด ซึ่งการดำเนินการดังกล่าว เหมือนกับมาขึ้นทะเบียน และจัดระเบียบใหม่ เพื่อให้ครอบคลุมสมุนไพรไทยทั้งหมด ทั้งของเดิมและของใหม่ รวมถึงเรื่องลิขสิทธิ์ต่างๆ ที่เกี่ยวกับต่างประเทศจะกลับเข้ามาอยู่ในระบบภายใต้ พ.ร.บ.ดังกล่าว ยกเว้นเรื่องกัญชา เพราะกัญชา จะไปขึ้นกับประมวลกฎหมายยาเสพติด อย่างไรก็ตามในพ.ร.บ.ดังกล่าว จะครอบคลุมและป้องกันเรื่องจดสิทธิบัตรของต่างประเทศ ที่จะกระทบสมุนไพรของไทย